به گزارش صد کادو، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن تشریح اولویت های شورای عالی انقلاب فرهنگی و تاکید بر دوری از اقدامات اجرائی و تمرکز بر اقدامات سیاست گذارانه درباره ی انتقاد از سندنویسی های زیاد این شورا، اظهار داشت: اسناد تدوین شده در شورای عالی انقلاب فرهنگی با هدف هدایتگری و راهبری طراحی می شوند. این اسناد نباید فقط تدوین شوند؛ بلکه باید ساختارهای اجرائی برای عملیاتی کردن آنها تعریف شود.
به گزارش صد کادو به نقل از ایسنا، حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در جمع ائمه جمعه سراسر کشور ضمن اشاره به اهمیت نقش شورایعالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: قاب جذابی از نمایندگان دستگاههای سیاست گذار فرهنگی و حوزه راهبری فرهنگی در این جلسه تشکیل شده است که می تواند زمینه ساز گفت و گو درباره ی جایگاه اصلی و رکین شورایعالی انقلاب فرهنگی در عرصه سیاستگذاری باشد.
وی ادامه داد: شورایعالی انقلاب فرهنگی تنها متولی امر فرهنگ عمومی نیست، بلکه حوزه های علم و فناوری نیز جزو وظایف آنست. در این شورا طی سالهای گذشته کوشش های مختلفی در جهت سیاستگذاری کلان، تقنینی و اجرائی صورت گرفته و به بلوغ خوبی در این حوزه رسیده ایم.
خسروپناه به تعدادی از اسناد کلان و موضوعی شورایعالی انقلاب فرهنگی اشاره و اظهار نمود: تعدادی از سیاست های کلان مانند سیاست های فرهنگی و هنری هنوز تدوین نشده بود. اخیراً متنی در این خصوص تهیه و به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال شد و الان در اختیار دفتر مقام معظم رهبری قرار دارد. همین طور اسناد موضوعی مانند سند موسیقی، بعد از ۳۰ سال و با مشارکت خانه موسیقی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه و تصویب گردید.
وی ادامه داد: در این دوره، اسناد دیگری مانند سند صنایع دستی نیز تدوین شده است. علاوه بر این، نقشه مهندسی فرهنگی کشور و نقشه جامع علمی کشور که اسناد مادر در این عرصه ها محسوب می شوند، درحال نهایی سازی هستند. همچنین، اسنادی مانند سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سایر اسناد موضوعی همچون سند اربعین، سند زیارت، سند مهدویت و انتظار، و سند هنرهای نمایشی تدوین یا تصویب شده اند.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: هرچند بخش قابل توجهی از اسناد علم و فرهنگ تدوین و تصویب شده، اما همچنان خلأهایی وجود دارد که نیازمند تکمیل و تدوین است تا پازل اسناد علم و فرهنگ کشور بطور کامل تکمیل شود.
ایشان در ادامه سخنان خود به برنامه های این شورا در عرصه های مختلف اشاره نمود و اظهار داشت: در عرصه حجاب و عفاف، اسناد و مصوبات خوبی وجود دارد و در این حوزه خلأ سیاستی نداریم. این حوزه که مسئله جدی روزگار ماست، به خوبی پوشش داده شده است. در مقابل، در حوزه هایی مانند الگوی مصرف، خلأ سیاستی وجود دارد که نیازمند توجه بیشتر است.
وی ادامه داد: برمبنای ارزیابی های انجام شده، حدود ۷۰ درصد از نیازهای اسنادی کشور تامین شده و ۳۰ درصد باقی مانده نیز به مرور تکمیل خواهد شد. به عنوان مثال، در عرصه دانش و فناوری، سند هوش مصنوعی تهیه و تصویب شده است، در حالیکه این مساله پنج سال پیش اولویت کشور نبود. حالا نیز سند مهم دیگری در این عرصه، یعنی سند فناوری کوانتومی، در دست تدوین است. این سند که مطالبی مانند کامپیوتر، سنسورها و ارتباطات کوانتومی را پوشش می دهد، از اهمیت بالایی برخوردار است، چونکه فناوری کوانتومی حتی می تواند از بمب اتم خطرناک تر باشد.
خسروپناه در ادامه ضمن اشاره به اهمیت رصد و پایش اطلاعات در کشور اظهار داشت: یکی از اقدامات مهم در شورا، ایجاد اتاق وضعیت و مرکز رصد است. پیش از این، تنها ۲۰ مرکز پژوهشی با شورا در ارتباط بودند، اما با بررسی های دقیق مشخص شد که ۹۵ مرکز پژوهشی در کشور وجود دارد که خیلی از آنها از فعالیتهای یکدیگر ناآگاه بودند و کارهای تکراری با فاکتورهای متفاوت انجام می دادند. حالا، شورا این مراکز را به عنوان یک نخ تسبیح به هم متصل کرده و از ظرفیتهای آنها استفاده می نماید.
وی تاکید کرد: این تغییرات بدون نیاز به ایجاد ساختارهای جدید یا خرید تجهیزات سخت افزاری صورت گرفته است و شورا تمرکز خودرا بر اصلاح ساختار مدیریتی قرار داده است. این اقدام، برای اولین بار در تاریخ شورایعالی انقلاب فرهنگی انجام شده است و زمینه ساز پیشرفت در عرصه های مختلف خواهد بود.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی، در ادامه سخنان خود به رویکرد های شورا در مدیریت منابع و راندمان اشاره نمود و اظهار داشت: در خیلی از موارد، برای انجام فعالیتهای فرهنگی، تأسیس ساختمان های مجلل و پرهزینه مطرح می شود، اما تجربه ما نشان داده که نیاز به این کار نیست. ما اتاق وضعیت و مرکز رصد خودرا در فضایی ساده و معمولی راه اندازی کرده ایم و همین حالا با استفاده از این زیرساخت ها، فعالیتهای گسترده ای را انجام می دهیم.
وی ادامه داد: شورا بجای صرف هزینه های هنگفت در ساخت وساز، منابع را به میدان عمل و عملیات فرهنگی مختص کرده است. حالا یک شبکه رصدی راه اندازی کرده ایم که شامل ۹۵ مرکز رصد در کشور است. به عنوان نمونه، از ظرفیتهای اتاق وضعیت ستاد کل نیروهای مسلح، مراکز رصدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سه مرکز رصدی سازمان تبلیغات اسلامی استفاده می نماییم. این مراکز بطور کامل در اختیار شورا قرار گرفته اند و در کنار یکدیگر، اولویت های کشور را شناسایی می کنند.
خسروپناه با تاکید بر اهمیت حضور میدانی در شناخت نیازها و اولویت ها اظهار نمود: یکی دیگر از اقدامات شورا، بازدیدهای میدانی در استانهای مختلف از دانشگاه ها، پارک های دانش و فناوری، و شهرک های صنعتی است. این بازدیدها به ما کمک کرده تا از نزدیک با ظرفیت ها و نیازهای کشور آشنا شویم.
وی افزود: در این راستا، متوجه شدیم که یکی از نیازهای جدی کشور در عرصه دانش و فناوری، آمادگی برای مواجهه با جنگ های کوانتومی است که در آینده اهمیت زیادی پیدا خواهد نمود. به همین دلیل، با مجموعه های لشکری و کشوری مکاتباتی داشته ایم تا اقدامات لازم در این حوزه صورت گیرد. فناوری های در رابطه با علم کوانتوم، همچون مواردی است که باید در اولویت قرار گیرد، چونکه در آینده، تسلط بر این فناوری می تواند تأثیری سرنوشت ساز داشته باشد.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی، در ادامه سخنان خود ضمن اشاره به جایگاه علمی شورا در عرصه تکنولوژی های جدید اظهار نمود: امروز نخبگان کشور در عرصه فناوری کوانتوم مرجعیت علمی خودرا در شورایعالی انقلاب فرهنگی یافته اند و در این راستا سند جامعی برای توسعه این فناوری تدوین شده است. این سند که با دقت علمی و مشورت نخبگان طراحی شده، در آینده نزدیک به تصویب خواهد رسید و مسیری مشابه سند هوش مصنوعی را طی خواهد نمود.
وی ادامه داد: اولویت بندی های فرهنگی و علمی در شورا برمبنای کارهای دقیق رصدی صورت می گیرد. به عنوان نمونه، یکی از موضوعات مهمی که توسط مراکز رصدی در اختیار شورا قرار گرفته، مسئله مهاجرت نخبگان است. اما متأسفانه تا حالا هیچ مطالعه میدانی دقیقی در این حوزه صورت نگرفته است. به عنوان مثال، وقتی گفته می شود ۲۵ درصد از اساتید به سبب مشکلات اقتصادی مهاجرت کرده اند، این ادعا نیازمند ارائه مستندات و تحقیقات دقیق است. اگر این عدد درست باشد، باید حدود ۲۵ هزار نفر از اعضاء هیات علمی کشور مهاجرت کرده باشند، درحالی که چنین آماری واقعیت ندارد. البته حتی مهاجرت یک نفر از نخبگان نیز برای کشور زیان بار است و باید با آن مقابله نمود.
خسروپناه با تاکید بر ضعف زیرساخت های دیده بانی در دستگاههای مرتبط اظهار داشت: وزارت علوم و وزارت بهداشت که با پدیده مهاجرت نخبگان مواجه اند، حتی یک اتاق وضعیت برای رصد این مساله ندارند. این ضعف، نشان دهنده فقدان سیستم های دیده بانی دقیق در عرصه علم و فرهنگ است. تجربه من در دوران جنگ نیز نشان داد که موفقیت در عملیات های نظامی، بدون دیده بانی دقیق امکانپذیر نبود. ما در آن زمان، با بوجودآوردن تیم های دیده بانی برای ادوات و توپخانه توانستیم ضعف های موجود را برطرف نماییم. همین اصل در عرصه های علم و فرهنگ نیز صادق است. دیده بانی دقیق به ما کمک می نماید تا اولویت ها را مشخص کرده و برمبنای آنها تصمیم گیری نماییم.
وی افزود: شورایعالی انقلاب فرهنگی تا حالا اقدامات قابل توجهی در این حوزه انجام داده و با بوجودآوردن یک شبکه رصدی و اتاق وضعیت، زیرساخت های لازم برای دیده بانی علم و فرهنگ را مستقر کرده است. حالا درحال هماهنگی با وزارت علوم، وزارت بهداشت و سایر نهادهای مرتبط هستیم تا این روند به شکل گسترده و مؤثر پیاده سازی شود. ما نباید اجازه دهیم ادعاهای غیرمستند و آمارهای ناصحیح به عنوان مبنای تصمیم گیری ها مطرح شوند، چونکه اینگونه ادعاها بدون پشتوانه علمی، فقط به ایجاد سردرگمی منجر خواهد شد.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی در ادامه سخنان خود ضمن اشاره به اقدامات شورا در حوزه شناسایی اولویت ها و بهره گیری از هوش مصنوعی اظهار داشت: یکی از اقدامات مهم ما شناسایی اولویت های فرهنگی و علمی بود. علاوه بر این، بمنظور تحلیل هوشمند داده ها، از ظرفیتهای هوش مصنوعی بهره برده ایم. برای نمونه، سامانه ای طراحی و راه اندازی کرده ایم که توانایی تحلیل هزاران بسته داده ای را دارد. این سامانه می تواند رشد و ارتقای تصمیم گیری ها را تسریع کند و هدف ما این است که این ابزار به مرحله ای برسد که تحلیل های آن در جلسات شورایعالی انقلاب فرهنگی ارائه شود.
ضرورت مشارکت استانها در موضوعات فرهنگی
وی ضمن اشاره به اهمیت جلسات شورا و ضرورت مشارکت استانها اضافه کرد: آرزوی من این است که در هر جلسه شورایعالی انقلاب فرهنگی، یکی از امام جمعه های استانها به همراه تیم خود، تحلیل وضعیت فرهنگی و اجتماعی استانشان را در حضور سران قوا عرضه نماید. آنها می توانند با اتکا به اطلاعات دقیق و برش استانی، اولویت ها و مشکلات اصلی استان را مطرح کرده و راهکارهای پیشنهادی خودرا عرضه کنند. اگر این سازوکار عملی شود، می توانیم لطمه های اجتماعی را کاهش داده و وضعیت فرهنگی و اجتماعی استانها را ارتقا دهیم.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی ضمن اشاره به رویکرد عملیاتی و نتیجه گرای شهید رئیسی خاطرنشان کرد: شهید رئیسی همیشه تاکید داشت که اتاق های حل مسئله در استانها راه اندازی شوند. ایشان معتقد بود که بجای پرداختن به کلیات و موضوعات پراکنده، باید مسائل اصلی هر استان مشخص شود و راهکارهای عملی برای حل آنها ارائه گردد. این الگو می تواند در شورایعالی انقلاب فرهنگی نیز اجرائی شود. اگر دستگاههای اجرائی حمایت های لازم را انجام دهند، امکان کاهش لطمه های اجتماعی و ارتقای فاکتورهای فرهنگی فراهم خواهد شد.
خسروپناه اظهار داشت: این رویکرد نه فقط به شفافیت بیشتر در تصمیم گیری ها کمک می نماید، بلکه سبب افزایش هماهنگی میان نهادهای دولتی، مردمی و نخبگان در سطح استانها می شود. استفاده از این سازوکارها می تواند الگویی موفق برای بهبود مدیریت فرهنگی و اجتماعی کشور باشد.
مبنای کار شورا باید منظومه فکری رهبری باشد
وی با تاکید بر ضرورت تبعیت از اوامر مقام معظم رهبری درباره ی ماموریت های شورا اظهار داشت: قبل از پذیرش مسئولیت، تمامی اوامر مقام معظم رهبری درباب شورایعالی انقلاب فرهنگی و انتظارات ایشان را مطالعه کردم. مبنای کار شورا باید منظومه فکری ایشان باشد. انتظار ایجابی شورا این است که چه اقداماتی انجام دهد و انتظار سلبی آن این است که چه اقداماتی را انجام ندهد. ما موظفیم با استناد به این مبانی عمل نماییم و از برداشت های شخصی و غیرمستند پرهیز نماییم.
وی خاطرنشان کرد: لازم است شورا در راه سیاستگذاری کلان و هماهنگی نهادهای مرتبط باقی بماند و از خلط وظایف ستادی و اجرائی اجتناب کند تا بتواند به رسالت اصلی خود در ارتقای فرهنگی و علمی کشور عمل کند.
شورا نباید کار اجرائی و صنفی انجام دهد
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر نقش ستادی و قرارگاهی شورا، اظهار داشت: مطابق تأکیدات رهبر انقلاب طی ۱۰ سال اخیر، شورا باید به سطحی سه بعدی از فعالیت برسد؛ بگونه ای که سیاستگذاری های کلان را تدوین و سیاست های معطوف به اجرا را راهبری کند. وظیفه شورایعالی سیاستگذاری است، نه ورود به امور اجرائی یا صفی.
وی در تشریح نقش قرارگاهی شورا اضافه کرد: کار قرارگاهی به مفهوم خط دهی به دستگاههای حکومتی، دولتی و حتی تشکل های مردمی است؛ به صورتی که از شورا فرمان بگیرند و اجرای بیانیه ها و مصوبات شورا را در دستور کار خود قرار دهند. قرارگاه نباید فقط به سیاستگذاری بسنده کند، بلکه باید راهبری و هدایتگری را در اولویت قرار دهد.
خسروپناه ضمن اشاره به ماموریت های اجرائی که شورا نباید برعهده بگیرد، اظهار داشت: برای نمونه، شورا نباید خود مستقیماً در مناسبت هایی مانند اربعین موکب راه اندازی کند، فیلم یا سریال بسازد، یا کتابخانه و موسسات فرهنگی را مدیریت کند. این اقدامات بر عهده دستگاههای تبلیغاتی مانند سازمان تبلیغات اسلامی یا نهادهای فرهنگی دیگر است. وظیفه شورا، تعیین سیاست ها و هدایت نهادها برای حرکت در راه مشخص شده است.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی در ادامه تأکیدات خود بر ضرورت نقش قرارگاهی شورا، اظهار داشت: راه اندازی نظام راهبری و هدایتگری به پشتیبانی نیاز دارد. سازمان های کلیدی نظیر سازمان اداری و استخدامی، سازمان برنامه و بودجه، وزارتخانه ها، و نهادهای فرهنگی باید در این راه پشتیبانی لازم را فراهم نمایند. اما مسئله مهم تر این است که چه نهادی باید این دستگاهها را به خط کند تا این پشتیبانی عملی شود؟ پاسخ این سؤال، شورایعالی انقلاب فرهنگی است.
وی در تشریح ارتباط شورا با نهادهای استانی اضافه کرد: وقتی امام جمعه یا استاندار یک استان می گوید این مسائل فرهنگی و اجتماعی در استان من وجود دارد، باید مشخص شود چه نهادی مسئول پیگیری و اجرای آنست. شورا وظیفه دارد تا این هماهنگی را بوجود آورد و از دستگاههای اجرائی، مانند صدا و سیما یا وزارت ارشاد، برای اجرای این مصوبات حمایت بگیرد.
خسروپناه ضمن اشاره به حکم سه سال پیش مقام معظم رهبری برای اعضاء شورا، اظهار داشت: در این حکم تاکید شده بود که برش های استانی نقشه مهندسی فرهنگی کشور پیگیری شوند. این کار فقط وظیفه سیاستگذاری نیست؛ بلکه وظیفه ای قرارگاهی است که شورا باید بر آن نظارت و هدایت داشته باشد. البته، اجرای این برش ها باید توسط استانها و دستگاههای محلی صورت گیرد، اما هماهنگی و پشتیبانی برای اجرای آن بر عهده شورا است.
ایشان در ادامه سخنان خود به نقش شورا در هدایتگری و نظارت بر اجرای نقشه مهندسی فرهنگی اشاره نمود و اظهار داشت: اگر شورای سیاستگذاری آمادگی داشته باشد که به قرارگاهی برای اجرای نقشه مهندسی فرهنگی در کشور تبدیل گردد، اما شرط این است که مسئولیت ها را بپذیرد و به نتیجه برساند. نمی توان پذیرفت که بعد از یک یا دو سال از تصویب برنامه ها، هیچ اقدامی صورت نگیرد.
اقداماتی در ظاهر پیچیده اما در عمل پیچیده
وی ادامه داد: در کشور، برش های استانی نقشه مهندسی فرهنگی را بوسیله شورای فرهنگ عمومی پیگیری کرده ایم. این شورا که ریاست آن بر عهده وزیر ارشاد است و دبیرش از طرف شورایعالی تعیین می شود، ساختاری است که برش ها در استانها بوسیله آن دنبال می شود. بطور مشخص، رییس شورای فرهنگ عمومی در استان، امام جمعه است و جانشین او استاندار. از همین مسیر، تمام برش های نقشه فرهنگی بدون استثنا در استانها اجرا شده اند.
خسروپناه ضمن اشاره به روند هدایتگری شورا، اظهار داشت: در بازبینی برش ها، متوجه شدیم که نقشه ها غالباً شامل عناوین کلی و راهبردی هستند و پروژه های مشخصی برای عملیاتی سازی آنها تعریف نشده است. به عنوان نمونه، در مشهد مقدس با حضور آیت الله علم الهدی و استاندار، برش فرهنگی استان بررسی گردید و تاکید کردیم که این نقشه باید به پروژه های عملیاتی تبدیل گردد. دوستان این بازبینی را انجام دادند و پروژه ها تعریف شدند.
وی با تاکید بر ضرورت تعریف دقیق نقش قرارگاه و هدایتگری، افزود: شورا برای روشن شدن مفهوم قرارگاه و تفکیک آن از سیاست گذاری، حدود یک سال مطالعه و مشاوره با خبرگان را انجام داده است. این مفاهیم ممکنست در ظاهر ساده به نظر برسند، اما در عمل پیچیدگی های زیادی دارند.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی در سخنانش به اهمیت فهم دقیق مفهوم قرارگاه فرهنگی و حکمرانی در کشور پرداخت و اظهار داشت: ما نزدیک به ۲۰۰ ساعت مصاحبه با صاحب نظران این حوزه داشته ایم و بالاتر از ۲۰۰۰ صفحه از مباحث پنتاگون را ترجمه کرده ایم. با این وجود، در هیچ کجای کشور الگوی مشخص و اجرائی برای قرارگاه فرهنگی وجود ندارد. هنگامی که صحبت از قرارگاه می شود، خیلی از مسئولین و افراد حتی نمی دانند این مفهوم چیست و فاکتورها و مؤلفه های آنچه هستند.
وی افزود: در تحقیقات و مشاوره های تخصصی که انجام دادیم، به این نتیجه رسیدیم که تعریف دقیق از قرارگاه فرهنگی هنوز در کشور ارائه نشده است. این مفهوم باید از نظر محتوا و ساختار به درستی روشن شود. خصوصاً این که ما از قرارگاه فرهنگی به عنوان یک الگویی برای راهبری و نظارت بر پروژه ها و برنامه های فرهنگی صحبت می نماییم.
خسروپناه اضافه کرد: یکی دیگر از مفاهیم مهمی که در این حوزه به آن پرداخته ایم، واژه حکمرانی است. در پنج درس خارج فقه خود به مفهوم حکمرانی و پروسه آن پرداخته ایم. حکمرانی شامل سیاست گذاری، تنظیم گری، راهبری، هدایتگری و نظارت است و بطور دقیق تر در ۱۲ گام تعریف می شود. این مراحل از مسئله شناسی و رصد آغاز می شود و تا داوری ادامه خواهد یافت. این پروسه باید بطور دقیق در نهادهای مختلف اجرائی و نظارتی پیاده سازی شود.
تاکید بر فعالیت قرارگاهی شورایعالی انقلاب فرهنگی
وی همین طور اظهار داشت: نقش امام جمعه در استانها، سیاستگذاری نیست، بلکه راهبری و نظارت بر اجرای سیاست هاست. به بیانی دیگر، امام جمعه باید در پروسه حکمرانی، نظارت و ارزیابی را انجام دهد، نه این که خود مستقیماً وارد سیاستگذاری شود. در حقیقت، درست همانطور که در دوران جنگ، قرارگاه های مختلف مانند قرارگاه خاتم الانبیا برای هدایت و اجرای عملیات ها فعالیت می کردند، حالا نیز شورایعالی انقلاب فرهنگی و قرارگاه های فرهنگی استانها باید مسئولیت های مشابهی در عرصه فرهنگی ایفا کنند.
وی ادامه داد: اگر ائمه جمعه و استانداران به شکل جدی در پیاده سازی این مدل حکمرانی و نظارت بر برنامه های فرهنگی مشارکت کنند، می توانیم قدمهای مؤثری در راستای پیشبرد نقشه مهندسی فرهنگی برداریم.
خسروپناه در سخنانی تاکید کرد که مفهوم کار قرارگاهی در عرصه فرهنگی باید به درستی فهمیده و پیاده سازی شود. کار قرارگاه این است که امام جمعه به عنوان فرمانده قرارگاه فرهنگی در هر استان، باید نظارت و ارزیابی دقیقی بر پروژه های فرهنگی داشته باشد. برای نمونه، وقتی پروژه ای در سطح استانی تعریف می شود و بودجه ها مشخص می شود، باید در جلسات پیگیری هایی صورت گیرد که چقدر از این پروژه ها اجرا شده و چه نتایجی داشته است.
برخی پروژه ها پس از اجرا ناموفق بودند
ایشان در ادامه توضیح داد: این پروژه ها نباید تنها از نظر اجرا مورد ارزیابی قرار گیرند، بلکه اثرسنجی آنها نیز ضروری می باشد. گاهی اوقات ممکنست پروژه ای که برای ارتقای حجاب طراحی شده، اثر معکوس داشته باشد و نتیجه ای برعکس آن چه که بنظر می رسید، ایجاد نماید. در این صورت، نظارت دقیق و ارزیابی های مستمر می تواند به شناسایی مشکلات و اصلاح روش ها کمک نماید.
خسروپناه به نمونه هایی از پروژه های موفق و ناموفق در این عرصه اشاره نمود و اظهار داشت: در برخی پروژه ها مانند طرح های حجاب و عفاف، بعد از اجرا متوجه شدیم که بجای کاهش بدحجابی، این مشکل تشدید شده است. اما در بعضی موارد دیگر، مانند طرح های فرهنگی در استانها، نتیجه مثبتی مانند افزایش حجاب به دست آمده است. اینگونه پروژه ها نیاز به پشتیبانی و حمایت مستمر دارند.
وی همین طور اظهار نمود: متأسفانه تعدادی از مسئولین توجه کافی به این پروژه ها ندارند و این پروژه ها بدون حمایت مناسب اجرائی نمی شوند. حتی گاهی اوقات افرادی که در این پروژه ها موفق بوده اند، از مسئولین نادیده گرفته می شوند.
خسروپناه تصریح کرد: الگوی حکمرانی در کشور باید بگونه ای باشد که پروژه های فرهنگی و اجتماعی با همکاری و پشتیبانی تمامی نهادهای مسئول، به درستی پیش روند. این الگو می تواند از مدل هایی که مبنی بر ایجاد شوراها و تدوین اسناد سیاستی است، الهام بگیرد تا در عرصه هایی مانند سینما، اربعین، و سایر بخش های فرهنگی برنامه ریزی و سیاستگذاری های مناسبی صورت گیرد.
ایشان در ادامه سخنان خود به تشریح الگوی حکمرانی شبکه ای در عرصه سیاستگذاری های فرهنگی پرداخت و تاکید کرد: در این الگوی حکمرانی، باید ائمه جمعه به عنوان افرادی که در میدان حضور دارند و نیازها را به خوبی مشاهده می کنند، اهمیت بالای ی در تدوین اسناد فرهنگی ایفا کنند. برای نمونه، اگر مقرر است سندی درباب مطالبی مانند اربعین یا اعتکاف تدوین شود، ائمه جمعه باید نظرات خودرا برمبنای تجربیات و نیازهای مناطق مختلف کشور عرضه کنند.
وی ادامه داد: این به مفهوم این نیست که شورایعالی انقلاب فرهنگی بطور مستقیم در صف قرار گیرد. در حقیقت، این یک الگوی حکمرانی شبکه ای است که در آن نمایندگان ائمه جمعه در ستادهای مختلف مانند ستاد اربعین به عنوان نهادهای مرجع اطلاعات را از استانها جمع آوری و به مرکز ارسال می کنند.
خسروپناه در توضیح این مدل اظهار داشت: در این سیستم، ائمه جمعه باید خود ابتکار عمل را در دست بگیرند و نظرات و تجربیات خودرا ارائه نمایند. بطورمثال اگر در عرصه لطمه های اجتماعی مانند اعتیاد، طلاق، یا مادران سرپرست خانواده نظری دارند، باید این اطلاعات را جمع آوری کرده و به مسئولان ارسال نمایند. این اقدام بوسیله یک شبکه منسجم و ارتباطی صورت می گیرد که بطور مستقیم از ائمه جمعه به ستادهای مربوطه منتقل می شود.
وی به برخی چالش های موجود در عرصه ورزش اشاره نمود و اظهار داشت: برای نمونه، در ورزش بانوان یکی از اشکالات موجود این است که خیلی از ورزشکاران خانم از عدم دسترسی به مربی خانم شکایت دارند. این چالش ها باید شناسایی شده و بوسیله تعامل با مجموعه های ورزشی استانها حل شوند. در این حوزه، قرارگاه های فرهنگی در استانها باید با دستگاههای مختلف همکاری کرده و راهکارهای مناسبی عرضه کنند.
خسروپناه اضافه کرد: ما در شورایعالی انقلاب فرهنگی به هیچ عنوان قصد نداریم بطور مستقیم وارد مسائل اجرائی شویم. اما اگر ستاد ائمه جمعه نتواند نظرات مورد نظر را جمع آوری و ارسال نماید، این امکان وجود دارد که از ظرفیتهای دیگر مانند شورای فرهنگ عمومی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی استفاده نماییم تا این وظایف به درستی صورت گیرد. این کار نیازمند تلاش مستمر و هماهنگی دقیق است و مسئولان باید در این حوزه هم افزایی کنند.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی همین طور اظهار داشت: از دستگاههای اجرائی و محلی انتظار می رود که همکاری و حمایت لازم را برای اجرای این برش ها داشته باشند. شورا نقش هدایتگری دارد، اما مسئولیت اجرای نقشه ها در استانها به عهده نهادهای محلی است. البته شورا در مواقع لازم حمایت و پشتیبانی را نیز انجام می دهد.
وی ضمن اشاره به ضرورت تقویت تعامل میان ستاد ائمه جمعه و شورایعالی انقلاب فرهنگی، تاکید کرد: ما در کشور عادت داریم که مسئولیت ها و دستگاهها را بصورت پراکنده و غیرمتمرکز توزیع نماییم، بدون آنکه یک نهاد به شکل جدی مسئولیت پیشبرد امور را بپذیرد. نمونه آن، تدوین سند هوش مصنوعی بود که میان دستگاهها معطل مانده بود و هر نهادی مدعی مالکیت آن بود. اما زمانی که ما وارد عمل شدیم و مسئولیت را بر عهده گرفتیم، سند تدوین و تصویب گردید.
وی ضمن اشاره به ظرفیت عظیم ائمه جمعه در شناسایی نیازهای واقعی مردم و ارائه راهکارهای اجرائی اظهار داشت: ائمه جمعه در میدان حضور دارند و بهترین شناخت را از مسائل فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی دارند. این ظرفیت باید در تدوین اسناد کلان کشور، همچون سند اربعین، سند اعتکاف و سایر سیاستگذاری های مرتبط استفاده گردد.
خسروپناه اضافه کرد: ما نیازمند یک الگوی حکمرانی شبکه ای هستیم؛ مدلی که در آن، ائمه جمعه به عنوان قرارگاه های اصلی، نظرات و نیازهای واقعی مردم را به شورایعالی انقلاب فرهنگی انتقال دهند. این تعامل باید بگونه ای طراحی شود که نظرات از صف به ستاد برسد و در سیاستگذاری های کلان اعمال شود.
وی ضمن اشاره به نقش ائمه جمعه در مدیریت موضوعات فرهنگی-اجتماعی، تاکید کرد: سه ستاد مهم شورا شامل ستاد فرهنگی اجتماعی، ستاد خانواده و زنان و ستاد تعلیم و تربیت، نیازمند حضور جدی و موثر ائمه جمعه هستند. در این عرصه ها، ائمه جمعه استانها و شهرستان ها می توانند با دست خالی اما با همتی بلند، نقش آفرینی کنند و مشکلات را شناسایی و راه حل عرضه کنند.
وی ضمن اشاره به اهمیت اتصال ائمه جمعه به شورایعالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: این اتصال می تواند بوسیله نقش آفرینی آنها در صحنه شورا و ارائه دیدگاه های میدانی محقق شود. در چنین مدلی، ائمه جمعه استانها می توانند به عنوان پل ارتباطی میان شورا و مردم، تاثیرگذاری بیشتری در تدوین و اجرای سیاست ها داشته باشند.
حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه اظهار نمود: ائمه جمعه بواسطه نزدیکی به مردم و شناخت مسائل منطقه ای، می توانند در تدوین و اجرای سیاست های مهمی نظیر مسائل مربوط به خانواده، زنان، تعلیم و تربیت و لطمه های اجتماعی، نقش کلیدی ایفا کنند. ما از این ظرفیت استقبال می نماییم و امیدواریم این تعامل به صورت بهتری تقویت شود.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی، در ادامه سخنان خود به نقش مهم اتصال میان قرارگاه های استانی و قرارگاه مرکزی در الگوی حکمرانی اشاره نمود و اظهار داشت: الگوی حکمرانی ما باید روشن تر و کارآمدتر طراحی شود. برای مثال، در قرارگاه های نظامی زمان جنگ، فرماندهان لشکر و تیپ ها بصورت مستقیم در تصمیم گیری ها مشارکت داشتند و این حضور در جلسات، تصمیمات را عملیاتی تر می کرد. اما در مسائل فرهنگی و اجتماعی، چنین الگویی هنوز بطور کامل پیاده سازی نشده است.
چرا ائمه جمعه با شورا ارتباط ندارند؟
وی با تکیه بر اهمیت حضور امامان جمعه در صحن شورا و انتقال تحلیل های دقیق از وضعیت فرهنگی-اجتماعی استانها، اضافه کرد: کدام امام جمعه تا حالا در شورایعالی انقلاب فرهنگی حاضر شده و وضعیت فرهنگی و اجتماعی استان خودرا تحلیل کرده است؟ ما نیاز داریم که توفیقات، کاستی ها، ظرفیت ها، دستاوردها و بایدها و نبایدهای هر استان بصورت مستقیم در شورا مطرح شود. این مساله نیازمند طراحی مکانیزمی است که حضور امامان جمعه را در این پروسه تسهیل نماید.
خسروپناه ضمن اشاره به آمادگی شورا برای همکاری در این حوزه، خاطرنشان کرد: ما آمادگی داریم که قرارگاه های استانی را به قرارگاه مرکزی متصل نماییم. اگر استانی آمادگی خودرا اعلام نماید، گزارش آنرا در شورای معین بررسی نموده و مصوبات لازم را به تصویب خواهیم رساند. این مصوبات بعد از تصویب در شورایعالی، رسمی تلقی می شوند و قابلیت اجرا پیدا می کنند.
ایشان در ادامه با ارائه پیشنهادی برای تعامل موثر میان قرارگاه های استانی و مرکزی، اظهار نمود: بهترین مدل حکمرانی این است که فرماندهان استانی، همچون امامان جمعه، بصورت منظم در جلسات قرارگاه مرکزی حضور داشته باشند و مسائل استانی خودرا مطرح کنند. این پروسه علاوه بر تقویت تصمیم گیری، زمینه اجرای موثر مصوبات را فراهم می آورد.
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی ضمن اشاره به تجربیات جهانی در عرصه حکمرانی اظهار داشت: من طی پنج سال قبل بالاتر از ۲۰۰ کتاب و متون انگلیسی در عرصه حکمرانی مطالعه کرده ام. بررسی تجارب دیگر کشورها نشان داده است که برای موفقیت در تصمیم گیری و اجرا، تعامل نزدیک میان بخش های منطقه ای و مرکزی ضروری می باشد. این الگو باید در کشور ما نیز عملیاتی شود.
وی با تکیه بر ضرورت پشتیبانی از امامان جمعه به عنوان مسئولان میدان فرهنگی-اجتماعی کشور اضافه کرد: ما باید بستری فراهم نماییم تا نظرات و تحلیل های امامان جمعه بصورت مستقیم وارد پروسه سیاستگذاری شود. این تعامل می تواند الگویی جدید و موفق در حکمرانی کشور باشد.
خسروپناه در ادامه سخنان خود ضمن اشاره به اهمیت سوره مائده و نقش آن به عنوان سوره ولایت، تاکید کرد: حکمرانی انبیا از قرآن و سیره دوده عصمت و طهارت الگوبرداری شده است.
وی ادامه داد: الگوهایی که ما در حکمرانی به آن رسیده ایم، ریشه در متن قرآن دارد. این الگوها از سیره امیرالمؤمنین و دوده گرفته شده و بگونه ای طراحی شده اند که غربی ها باید برای یادگیری این مدلها به انبیا رجوع کنند.
خسروپناه ضمن اشاره به اجرای این الگو در عرصه علم و فناوری اظهار داشت: برای نمونه، در تدوین سند فناوری کوانتومی، نخبگان کل کشور مشارکت داشتند. همچنین، سند صنایع دستی با همکاری بالاتر از هزار ذی سود و فعال این حوزه شکل گرفت. اما در عرصه فرهنگ عمومی که قرارگاه آن در استانها مستقر است، نباید فقط نقشه مهندسی فرهنگی تدوین و رها شود. امام جمعه ها باید در این قرارگاه ها حضور یابند، موفقیت ها و مشکلات را بیان کنند و این تعامل با قرارگاه مرکزی برقرار شود.
وی بر اهمیت گزارش دهی مداوم تاکید کرد و اضافه کرد: هر سه ماه یک دفعه، گزارش عملکرد دبیرخانه و شورا به دفتر مقام معظم رهبری ارائه می شود و این نظارت دقیق، تضمین می نماید که شورا از وظایف خود عدول نکند.
بیشتر بخوانید:
اظهارات صریح خسروپناه درباره ی اسناد بالادستی / «لایحه عفاف و حجاب» نیاز به اصلاح دارد
خسروپناه درباره ی انتقادات بر اساس «سندزده شدن» کشور عنوان کرد: این ادعا ناصحیح است. به عنوان مثال، آمریکا بالاتر از ۳۵۰ سند استراتژیک دارد. البته، الگوی ما غرب نیست، بلکه منظومه امامین انقلاب است. اسناد تدوین شده در شورایعالی انقلاب فرهنگی با هدف هدایتگری و راهبری طراحی می شوند. این اسناد نباید فقط تدوین شوند؛ بلکه باید ساختارهای اجرائی برای عملیاتی کردن آنها تعریف شود.
وی ضمن اشاره به تأسیس شورایعالی انقلاب فرهنگی به فرمان امام خمینی(ره) اظهار داشت: در ابتدا ماموریت شورا محدود به دانشگاه ها بود، اما به مرور زمان با تأکیدات مقام معظم رهبری، ماموریت های حوزه فرهنگ عمومی، دانش و فناوری، و لطمه های اجتماعی نیز به وظایف شورا اضافه گردید. مهم ترین اصل، تعریف نقش صف و قرارگاه در راه راهبری اسناد و نظارت بر اجرای آنها است.
خسروپناه در ادامه سخنان خود به بررسی جایگاه شورایعالی انقلاب فرهنگی در توسعه و اجرای اسناد ملی پرداخت و تاکید کرد: حضرت آقا همیشه بر ضرورت نهضت نرم افزاری تاکید داشته اند. شورا نه فقط اسناد راهبردی تدوین کرده، بلکه ساختارهای اجرائی مؤثری نیز بوجود آورده است. نمونه های موفق این اقدامات شامل تأسیس جهاد دانشگاهی، پژوهشگاه رویان، ستادهای فناوری نانو، بیوتکنولوژی، هوافضا، و طب سنتی است. همین طور بنیاد ملی نخبگان و صندوق پشتیبانی از محققان نیز از دیگر دستاوردهای این شورا هستند.
وی ادامه داد: تعدادی از اسناد، مانند سند نانو، نه فقط تدوین شدند، بلکه با بوجودآوردن ستادهای اجرائی و نظارت دقیق، به جایگاه چهارم جهانی در این عرصه رسیده ایم. این نشان داده است شورا فقط به تدوین اسناد اکتفا نکرده و با ساختارسازی، راهبری و ارزیابی دقیق، خیلی از اهداف محقق شده اند. البته در بعضی موارد، مانند تحول آموزش وپرورش، به سبب ضعف اجرا در میدان، پیشرفت مطلوب حاصل نشده است. این مسئله نشان داده است که برای عملیاتی سازی اسناد، حضور جدی در میدان و راهبری مستمر لازم است.
خسروپناه در ادامه به اهمیت حکمرانی فرهنگی شبکه ای اشاره نمود و اظهار داشت: بر خلاف قرارگاه های نظامی که دستورات سلسله مراتبی و از بالا به پایین اجرا می شوند، در قرارگاه های فرهنگی، حکمرانی شبکه ای باید محور باشد. در این مدل، ائمه جمعه و فعالان فرهنگی به عنوان قسمتی از شبکه، نه فقط در سیاستگذاری مشارکت دارند، بلکه نقش کلیدی در اجرای موفق این سیاست ها ایفا می کنند.
وی تاکید کرد: الگوی قرارگاه فرهنگی، بر ایمان، اخلاق، تقوا، و بصیرت متمرکز است. امامان جمعه به عنوان رکن اصلی این شبکه، باید از سیاستگذاری تا اجرا، در تمام مراحل حضور فعال داشته باشند. تنها در این صورت است که می توان از نفوذ و تأثیر عمیق در جامعه اطمینان حاصل کرد. توجه به حکمرانی فرهنگی شبکه ای، خصوصاً در مشارکت ائمه جمعه، تضمین کننده اجرای موفقیت آمیز اسناد و سیاست های فرهنگی کشور است.
ضرورت بازسازی انقلابی ساختارهای فرهنگی کشور
حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه در سخنان خود به موضوع حکمرانی شبکه ای و نقش قرارگاه های فرهنگی در کشور پرداخت و اظهار داشت: مدل حکمرانی شبکه ای، برخلاف قرارگاه های نظامی، بر همدلی و ارتباط قلبی استوار است. اگر ائمه جمعه استانها با کمک فعالان استانی گزارش هایی از وضعیت استانها به لحاظ پیشرفت ها و نیازها ارائه کنند، می توانند اثرگذاری بیشتری داشته باشند. این روند احساس مشارکت را در دل ها بوجود می آورد و افراد حس می کنند در حکمرانی کشور نقش دارند و فقط تماشاگر نیستند.
ایشان در ادامه به نقش ائمه جمعه در پیشبرد سیاست های فرهنگی اشاره نمود و اضافه کرد: امامان جمعه و نخبگان فرهنگی باید بدانند که جایگاه آنها در سیاستگذاری های فرهنگی کجاست. ما نمی توانیم تصمیم گیری های مصداقی را برای تمام کشور یکسان اعمال کنیم؛ بلکه باید با عنایت به شرایط خاص هر استان و شهر، سیاست ها را اجرا کرد. برای نمونه، در عرصه موسیقی و کنسرت ها، اسناد فرهنگی موجود شرایطی خاص برای اجرا تعیین کرده اند که در سایت مربوطه نیز موجود است. در این اسناد به اقتضائات مختلف مناطق توجه شده و اجرای برنامه ها نیز باید با حفظ چارچوب های تعیین شده صورت گیرد.
خسروپناه درباره ی گسترش فعالیتهای قرآنی در کشور اظهار داشت: ما در شورای توسعه فعالیتهای قرآنی، بودجه و مسئولیت اجرائی را به سازمان تبلیغات سپردیم تا با استفاده از ظرفیتهای ملی بصورت عادلانه مدیریت شود. خوشبختانه این اقدام با موفقیت همراه بوده و شاهد پیشرفت های خوبی در عرصه قرآنی هستیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور پرداخت و اظهار داشت: بازسازی انقلابی به مفهوم بازبینی در ساختارهای فرهنگی کشور است. برخی گمان می کنند که این بازسازی تنها مربوط به ادغام یا حذف سازمان هاست، اما منظور اصلی مقام معظم رهبری از این مفهوم، بازبینی در رویکردها و همدلی بین دستگاه هاست. متأسفانه، تعدد دستگاههای موازی در عرصه فرهنگ موجب اتلاف انرژی و منابع شده است که نیازمند بازبینی جدی است.
خسروپناه اضافه کرد: مفاهیمی مانند حکمرانی، قرارگاه و بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی از نکات مهم اوامر رهبری هستند که نیازمند کار تحقیقاتی عمیق بوده و می توانند نقشه راهی برای تحولات فرهنگی کشور باشند.
می گویند «حجاب» ساخته دست روحانیون است
حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه به ضرورت تغییر ذهنیت ها در جامعه و نقش فرهنگ سازی اشاره نمود و اظهار داشت: جمع قابل توجهی از دخترانی که مکاشفه نمی کنند، افرادی هستند که به خدا و پیامبر اعتقاد دارند، نماز می خوانند و روزه می گیرند. اما وقتی از آنها سؤال می شود چرا حجاب را رعایت نمی کنند، پاسخ می دهند که در قرآن چنین دستوری نیامده و این مسائل ساخته روحانیون است.
بنابر اعلام روابط عمومی شورایعالی انقلاب فرهنگی، وی ادامه داد: تغییر این ذهنیت ها به یک پروسه مستمر و زمان بر نیاز دارد. این مساله همچون مواردی است که مرکز رصد و ارزیابی روی آن کارهای مفصلی انجام داده اند. ما نیز در شورایعالی انقلاب فرهنگی به این مساله پرداخته ایم و الان درحال اجرای نمونه هایی مانند الگوی مصرف هستیم.
خسروپناه به ابزارهای مورد نیاز برای این تغییر اشاره نمود و اظهار داشت: یکی از ابزارهای مهم برای تغییر ذهنیت ها، کتب درسی است. همین طور اردوگاه های دانش آموزی و دوره های دانش افزایی در دانشگاه ها می توانند تأثیرگذار باشند. تغییر ذهنیت فقط در باور و دانش خلاصه نمی گردد، بلکه تغییر در منش و نگرش نیز خیلی مهم است.
وی با بیان مشکلات موجود در الگوی مصرف جامعه اضافه کرد: متأسفانه در کشور ما اسراف در مصرف انرژی برق و گاز بسیار عادی شده است. مصرف ما چندین برابر اتحادیه اروپا است، اما این مساله از نظر خیلی از افراد اسراف محسوب نمی گردد. نمونه هایی مانند وضو گرفتن با مصرف بیش از اندازه آب در حالیکه با کمبود آب مواجه هستیم، نشان داده است که نگرش افراد نیازمند تغییر است.
خسروپناه ضمن اشاره به موضوع تحکیم خانواده اظهار نمود: در پیمایش هایی که انجام شده، برخی مقولات کلیدی در عرصه خانواده شناسایی شده و پروسه تغییر آنها تدوین شده است. نقش صداوسیما و پلت فرم های اجتماعی در این حوزه خیلی مهم است و ما از آنها برای مشارکت دعوت کرده ایم.
وی همین طور درباره ی ضمانت اجرائی مصوبات شورا اظهار داشت: ضمانت اجرائی اسناد به دو عامل وابسته است؛ نخست مدیریت قرارگاهی و دوم پیگیری مکرر. ما شاهد بوده ایم که برخی مصوبات شورا سال ها پیگیری نشده اند و بنابراین ضمانت اجرائی ندارند. اما در مواردی که پیگیری انجام شده، در یک سال به اندازه ۱۳ سال پیشرفت داشته ایم.
خسروپناه اضافه کرد: برخی تصور می کنند ضمانت اجرائی تنها به بودجه وابسته است، اما این طور نیست. بودجه های استانی وجود دارند که می توانند با اولویت بندی صحیح در راستای اجرای مصوبات قرارگاه ها استفاده شوند. به عنوان مثال، در استانی که قرارگاه فرهنگی به درستی پیگیری کرده، ۷۰ درصد مصوبات اجرا شده، اما در استانی دیگر که پیگیری صورت نگرفته، هیچ پیشرفتی حاصل نشده است.
او در آخر تاکید کرد: ضمانت اجرائی به کشف مسئله، حل مسئله، تقسیم مسئولیت ها و پیگیری مستمر نیاز دارد. اگر این موارد به درستی صورت گیرد، حتی در صورت نبود بودجه کافی، می توان به نتایج قابل توجهی دست یافت.
categories & tags
In جشن, جشنواره, کادو, هدیه
By آموزش, ارتباطات, سازمان, سایت