ابراهیم فیاض مطرح كرد؛ مقاله محور کردن علوم انسانی خیانت بزرگی بود

به گزارش صد کادو، ابراهیم فیاض اظهار داشت: خدا لعنت کند کسانی را که علوم انسانی را مقاله محور تعریف کردند و رسانه اساسی علوم انسانی را که کتاب است از آن دریغ کردند.

به گزارش صد کادو به نقل از مهر، ابراهیم فیاض جامعه شناس و مردم شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران ضمن اشاره به برگزاری برنامه هایی چون هفته کتاب توسط نهادهای حاکمیتی عرصه فرهنگ اظهار داشت: نکته اساسی اینست که کتاب مغز رسانه ای رسانه هاست و این یعنی اگر مغز نباشد رسانه ها همه روی هوا هستند. مخصوصاً در وضعیت فعلی که شبکه های اجتماعی دارند فکر بشری را تا نهایت ابتذال پیش می برند. بالاترین امنیت رسانه ای را کتاب در مقابل رسانه ها ایجاد می کنند. البته واقعاً کتاب هم باید کتاب باشد.
وی اضافه کرد: مشکلی که هم اکنون پیدا کرده ایم اینست که فرد مثلا چند مقاله در روزنامه می نویسد بعد آنها را جمع می کند و از آن کتاب در می آورد. این کتاب نیست. کتاب طبقه بندی دارد و لازم است مفاهیم در آن شسته و رفته طبقه بندی شوند و مورد بحث قرار بگیرند. معنای کلمه «کتاب» هم همین است یعنی چیزی که کاملاً ساختاربندی شده باشد. اندیشه در کتاب نظم و نسق و پیدا می کند. ازاین رو وقتی یک کتاب می خوانی باید آنقدر منظم باشد که بتواند تو را از یک عالم به عالمی دیگر منتقل و قادر باشد تو را اقناع کند.
فیاض افزود: در هفته کتاب غیر از معرفی کتاب بعنوان یک رسانه، تعیین استانداردهای کتاب نویسی می تواند در اولویت های فعالیت ها باشد. نوآوری امر بسیار ضروری در وضعیت امروز کتاب است خصوصاً در حوزه علوم انسانی. خدا لعنت کند کسانی را که علوم انسانی را مقاله محور تعریف کردند و رسانه اساسی علوم انسانی را که کتاب است از آن دریغ کردند. علوم انسانی باید کارش این می بود که در هر حوزه ای کتاب تولید نماید و مخاطب آنرا بخواند و در هر بحثی به سادگی متوجه آن بشود. بزرگ ترین خیانتی که به دانشگاه شد این بود که قبلاً یک استاد یک کتاب می نوشت و با همان کتاب تا سه سال احتمال ارتقا داشت آنرا به یکسال کاهش دادند و بعد مقاله که در حوزه علوم انسانی اصلاً دستاوردی محسوب نمی شود هم همین امتیاز را دارد. خیانتی بالاتر از این هست؟
نویسنده کتاب «ایران آینده به سمت الگویی مردم شناختی برای ابرقدرتی ایران» راهکارهای خود برای بهبود این وضعیت را به این شرح بیان نمود: امر لازم اینست که کتاب بعنوان رسانه علوم انسانی که برای وضعیت فکری کشور و سیاست گذاری حاکمیتی لازم است باید به جایگاه خودش برگردد. هم اکنون یک دسته از کتاب های ما، کتاب های کمک درسی و کنکور هستند که آن هم خیانت است چون فرد آنها را می خواند و پس از کنکور همه را دور می ریزد. بعد هم در دانشگاه متصل می شود به جزوات درسی بدون کتاب! یعنی که باید شاکله اساسی اندیشه های بشری را در همه حوزه ها تشکیل بدهد، دانشجوی ایرانی از این مساله محروم است. اگر جلوی دانشگاه تهران بروی باید کتاب های پیش از انقلاب را بخری و این هم خیانت است! باید دید چه کسانی مقصر این ماجرا هستند. من واقعاً نمی دانم آنها بودند که یک بی سوادی عمومی عجیبی را با حذف کتاب از علوم انسانی و جامعه ایجاد کردند. فرد وقتی کتاب می خواند که به کارش بیاید و مشکلی را حل کند. اما وقتی کتاب ها استاندارد نیستند دیگر کسی رغبت ندارد کتاب بخرد و بخواند.
وی در ادامه ضمن اشاره به این نکته که «هفته کتاب» با تمرکز روی این موضوعات تابحال موفق بوده است اظهار داشت: همین طرح پیشنهادها یکی از کارهای خوبی است که هفته کتاب دارد انجام می دهد. مثلا یکی از کارها اینست که شهرداری های همه شهرها، کتاب فروشی ها را در یک مجتمع کنار هم جمع کنند طوری که آمفی تئاتر داشته باشد و مراسم های مختلف مثل عرضه کتاب برگزار گردد. مثلا شما فکر می کنید که مردم حاضر نیستند اگر نشستی با معرفی یک کتاب خوب برگزار شود، بیایند بنشینند گوش کنند؟ خیلی از کتاب ها بیخود شده اند وگرنه اگر هم اکنون تبلیغات کنید در جایی یک مجتمع بزرگ با معماری زیبا ساخته شده که همه کتاب ها در آن هستند و مراسم هایی هم برگزار می شود، حتما مخاطب زیادی خواهد داشت.
نویسنده کتاب «تعامل دین، فرهنگ و ارتباطات: نگاهی مردم شناختی» در قسمت دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به این نکته که صرفا بخشی از ماجرای کتاب و کتابخوانی به مساله اقتصاد برمی گردد، اظهار داشت: جلوی دانشگاه تهران وقتی سر کتاب های دست دوم با فروشنده چانه می زنم می گوید اگر تو استاد نبودی اصلاً کتاب را نمی فروختم بلکه می دادم به کارتن فروشی ها که خیلی هم خوب می خرند! ببینید ما هم اکنون یکی از بهترین منابع تولید کاغذ را در نخلستان های جنوب داریم. فقط در بوشهر ۶ میلیون اصله نخل داریم که برگ هایشان را می زنند. من بوشهر رفتم و ظاهراً فونداسیون کارخانه را هم راه اندازی کرده اند. این فقط بوشهر است و اگر سایر شهرها را هم اضافه نماییم این منبع به میزانی می رسد که می توانیم کاغذ صادر نماییم. اشتغال و صنایع بسته بندی و خیلی از مشکلات دیگر کشور هم حل خواهد شد.
فیاض در ادامه ضمن اشاره به لزوم خودکفایی در تولید کاغذ اظهار داشت: من می گویم اقتصاد کتاب اگر مشکل دارد به این خاطر است که تیراژ کتاب پایین است. چرا تیراژ کم است؟ چون کاغذ گران است. چرا کاغذ گران است؟ چون واردات مشکل دارد. اگر شما ضایعات خود درخت خرما را که هم اکنون آنها را آتش می زنند، استفاده کنید دیگر مشکل کاغذ حل خواهد شد.
نویسنده کتاب «تعامل دین، فرهنگ و ارتباطات: نگاهی مردم شناختی» در ادامه در پاسخ به این سؤال که «عده ای هم معتقدند حتی اگر مشکل اقتصادی حل شود، چون خواننده وجود ندارد، بازار شکل نمی گیرد» اظهار داشت: درست است اما ریشه اش اینست که دانشگاه ها برای جامعه کتاب تولید نمی کنند. کار دانشگاه شده است تولید مقاله برای بالا نگه داشتن اسم دانشگاه. اگر دانشگاه تهران فقط برای همین تهران کتاب تولید نماید، دانشگاه شیراز برای شیراز و به همین ترتیب هر شهری ناظر به مسائل خودش، کتاب تولید نماید، خواننده ایجاد خواهد شد. تا هم اکنون باید صدها کتاب در ارتباط با تحریم نوشته شده بود. فکر می کنید چقدر این مورد را کتاب می خریدند. مگر برای بورس همین اتفاق نیفتاد؟ ناگهان کتاب های بورس در انقلاب نایاب شد.
وی اضافه کرد: ما اول باید ببینیم کشور چه می خواهد بعد همان را به دانشگاه سفارش بدهیم دانشگاه تولید نماید و به بازار بیاید. بعد کتاب خواندن زیاد خواهد شد. کتاب خواندن، کتاب خواندن را زیاد می کند. شک نکنید اگر معطوف به نیاز مخاطب کتاب تولید شود، حتما خوانده خواهد شد. اگر کتاب در رابطه با نیاز جامعه باشد حتما خوانده خواهد شد. اصلاً تقاضا چطور ایجاد می شود؟ با دانش معطوف به نیاز. دانشگاه ها باید برگردند به مسائل کشور خودشان. دانشگاه نباید فقط مقاله ISI تولید کند! این کار کشور را با فقر سرمایه اجتماعی روبه رو کرده است. مشارکت همراه با خلاقیت، سرمایه اجتماعی تولید می کند. تعریفش اینست. چه رسانه ای می تواند این کار را انجام دهد؟ همین کتاب.
فیاض در انتها بر لزوم کار رسانه ای در حوزه کتاب اشاره نمود و اظهار داشت: رسانه ای کردن کتاب مهم ترین کار در وضعیت فعلی است. تلویزیون همان گونه که برای کالاهای دیگر تبلیغات می کند باید برای کتاب هم تبلیغات کند. این مساله اصلاً باید به شکلی مالیات صداوسیما محسوب شود و کتاب را مجانی تبلیغ کند.