یادداشت وارده؛ چرا در عصر تکنولوژی کتاب خواندن کودکان مهم است؟

به گزارش صد کادو، وقتی پدر و مادری خود اهل مطالعه باشند و کودک آنها را علاقه مند و پیگیر کتاب ببیند، اساسا با الگوبرداری به کتاب خواندن علاقه مند می شود.

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: محمدمهدی سیدناصری، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه حقوق کودکان و نویسنده و مترجم کتاب هایی همچون: «سازمان ملل متحد را بهتر بشناسیم»، «حمایت از حقوق کودکان در اسناد سازمان ملل متحد»، «حمایت از حقوق کودکان از منظر حقوق بین الملل بشردوستانه» و «حقوق فردی و اجتماعی کودکان» و «حمایت از حقوق کودکان کار در اسناد سازمان ملل متحد» در یادداشتی که برای خبرگزاری مهر ارسال کرده از لزوم کتابخوانی کودکان نوشته است.
مشروح این یادداشت را در ادامه می خوانیم؛
از مهم ترین تأثیرات فرهنگ کتاب خوانی بر فرهنگ جامعه باید گفت که، در یک جامعه که افراد آن اهل مطالعه هستند، مردم و مسؤلان به تفاوت اندیشه اعتقاد دارند، به ساختار، رویه، قانون، آیین نامه اعتقاد دارند. حقوق شهروندی را رعایت می کنند. در همین راستا صاحبان اندیشه معتقدند ملت هایی که فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی در میان آنان رواج بیشتری داشته توانسته اند فرهنگی به مراتب ماندگارتر و پویاتر از خود بر جای بگذارند و میراث فرهنگی و هویتی، دستاوردهای عالمان و فرهیختگان خویش را به نسل های بعد انتقال دهند. در این راه برنامه ریزی صحیح فرهنگی علاوه بر حفظ هویت ملی و قومی عاملی است که منجر به خودشناسی و ایستادگی در مقابل هجوم فرهنگ های دیگر می شود و به حفظ فرهنگ خودی می انجامد.
کتاب و کتاب خوانی یکی از مؤلفه های مهم فرهنگی هر جامعه است و ضرورت توجه به آن بر هیچ کس پوشیده نیست. در کنار اهمیت مطالعه در جامعه، مبحث انس کودکان با کتاب هم بسیار قابل توجه و مهم می باشد. از آن جایی که کتاب دریچه ی ورود به دنیای تعجب آور علم و دانش است و یکی از مهم ترین روش های افزایش توانمندی های کودک به حساب می آید، همگان باید توجه ویژه ای نسبت به فرهنگ سازی و نهادینه شدن عادت مطالعه در کودکان داشته باشند. بخصوص که در دوره بعد از کرونا و خلق فناوری بلاکچین و ظهور و گسترش روزافزون پدیده های جدید تکنولوژیک در زندگی هایمان و وابستگی کودکان بعنوان صدمه پذیرترین قشر جامعه به ابزار دیجیتال، مطالعه و کتاب خوانی در کودکان گرفتار صدمه شده و فضای مجازی و ابزارهای دیجیتال تا حدود بسیاری جای کتاب خوانی را در کودکان گرفته است.
کودکی که کتاب می خواند تمرینی برای کسب مهارت های مختلف اجتماعی را تجربه می کند. او با شنیدن قصه ها تعامل، گفتگو، خوب گوش دادن، احترام به دیگران و افزایش گنجینه ی واژگانی را تمرین می کند. در کنار آن، مطالعه در آمادگی برای بهتر خواندن و نوشتن، تقویت تخیل و نیروی ابتکار، پرورش خلاقیت و کنجکاوی، افزایش تمرکز، یادگیری روش های حل مسأله و آمادگی کودک برای ورود به مدرسه بسیار تأثیرگذار است. همینطور کتاب خوانیِ مشارکتی هم تمرینی برای تقویت ارتباط کودک با والدین است. بگونه ای که بدون تکیه بر قصه، کودک را در شخصیت پردازی، توصیف و پایان بندی داستان سهیم نماییم تا خودش با تخیل و هم ذات پنداری قصه ها را بسازد.
نکته مهم اینست که وقتی پدر و مادری خود اهل مطالعه باشند و کودک آنها را علاقه مند و پیگیر کتاب ببیند، اساسا با الگوبرداری به کتاب خواندن علاقه مند می شود. در واقع تقلید مقطع مهمی از مراحل رشد کودک بوده و در این خصوص والدین باید الگوهای مناسب رفتاری برای کودک خود باشند. پس صِرف گفتن به کودک، او کتاب خوان نخواهد شد و باید پس از الگودهی مناسب، با برنامه ریزی و ایجاد بستر درست مثل گنجاندن ساعت کتاب خوانی روزانه و تهیه ی کتاب های مورد علاقه و مناسب کودک، عادت کتاب خوانی را در او ایجاد کرد.
با توجه به اینکه نمی توان فناوری و تکنولوژی را نادیده گرفت و از زندگی حذف نمود، باید با بکارگیری روش های خلاقانه و تازه در بستر خانواده و جامعه، آنرا کنترل کرد و با نظارت و مدیریت ارتباط کودکان با ابزار دیجیتال و ایجاد جایگزین های جذاب و مناسب، این وابستگی را به حداقل رساند و جایگاه کتاب و کتابخوانی را در زندگی کودکان بالا برد.
استفاده از ظرفیت های فناوری دیجیتال در سطح اجتماع و نهادهای آموزشی و فرهنگی در ترویج عادت کتابخوانی در جامعه گام دیگری در ایجاد تعامل بین کتاب و سرگرمی های دیجیتال است. استفاده از ابزار دیجیتال برای معرفی کتاب به کودکان، تولید نسخه های الکترونیک کتاب و کتاب های صوتی مناسب و استاندارد می تواند سبب شود تا کودکان از ابزار دیجیتالی که در اختیار دارند بهینه تر استفاده نمایند و زمانی را که در فضای مجازی سپری می کنند، به مطالعه و کسب دانش بپردازند.
سی امین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «ما همانیم که می خوانیم» از بیست ویکم تا بیست وهفتم آبان ماه ۱۴۰۱ در سرتاسر کشور برگزار گردید. بی شک آنان که گامهای بلندی در پیشرفت های متعدد برداشته اند، هیچگاه با کتاب و کتاب خوانی بیگانه نبوده اند. آنها مطالعه را بعنوان عنصری اصلی و ضروری در زندگی خود دانسته و آنرا برای بازتاب نور، جلوه و جمال فرهنگ بر دل های همه جهانیان برای تحولی اساسی مناسب دانسته اند.

منبع: sadkado.ir