به بهانه هفته ترویج علم، دود روانشناسی شبه علمی به چشم مخاطب می رود

به گزارش صد كادو عضو هیئت علمی گروه روانشناسی بالینی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی درباره ی عواقب گسترش روانشناسی شبه علمی در فضای مجازی اظهار داشت: سفارش ها و راهنمایی های غلط، در كوتاه مدت صدمه خویش را نشان داده است. این سفارش ها، پیامدهایی دارند كه اصطلاحاً دود آن به چشم خود مخاطبین می رود.
دکتر فرهاد طارمیان در گفتگو با ایسنا با بیان اینکه «شبه علم در روانشناسی، دخالت افراد غیرروانشناس در این عرصه است»، درباره باور نادرست عمومی در مورد روانشناسی، اظهار داشت: باور غلط و تحریف شده ای در میان مردم وجود دارد که شبه علم­گراها از آن سوءاستفاده می کنند؛ این باور این است که هر فردی که روانشناسی خوانده، می تواند به دیگران مشاوره دهد.
این استادیار روانشناسی بالینی ضمن اشاره به این که شبه علم از ناآگاهی مردم ایجاد می شود، بیان نمود: البته مردم در این ناآگاهی مقصر نیستند. این وظیفه ی دانشگاه ها، صداوسیما و رسانه های چاپی و دیجیتال است که رشته های روانشناسی و صلاحیت­های حرفه ای را معرفی کنند. زمانی که چنین باور اشتباهی در بین مردم وجود دارد، بدیهی است افرادی از این فرصت استفاده می نمایند و تعمداً یا سهواً به نشر اطلاعات غلط می پردازند.
وی با بیان اینکه «این باور اشتباه وجود دارد که همه روانشناسان می توانند وارد حوزه درمان شوند»، اضافه کرد: ما در وهله اول باید بررسی نماییم فرد مورد نظر در کدام رشته یا گرایش خاص روانشناسی تحصیل کرده است. حدود هفت سال است که روانشناسی در مقطع لیسانس گرایش ندارد و این یعنی کسی که در دوره ی کارشناسی روانشناسی تحصیل می کند، صرفا اصول پایه ای را می آموزد. همینطور رشد بی رویه و تصاعدی گرایش های روانشناسی در دانشگاه های مختلف و پذیرفته شدن سالانه هزاران نفر در این رشته به پدیده «روانشناسی زرد» دامن زده است.
این روانشناس در پاسخ به پرسشی درباره نقش دانشگاه ها و واحدهای درسی رعایت اخلاق حرفه ای بر ممانعت از گسترش روانشناسی شبه علمی، اظهار داشت: درس های در ارتباط با اصول اخلاق حرفه ای وجود دارد و در مقطع تحصیلات تکمیلی برخی گرایش­های روانشناسی تدریس می شود، اما نه برای همه ی رشته ها، بلکه فقط برای رشته ها و گرایش هایی که دانش آموختگان آن مقرر است بعد از فارغ التحصیلی در مشکلات روانی مردم مداخله کنند. با این وجود تدریس این موارد ضامن این که دانشجو بعد از فارغ التحصیلی به اصول اخلاق حرفه ای پایبند بماند، نیست و به مواردی همچون تعهدات شخصی و اخلاقی و باورهای اعتقادی او ارتباط دارد تا مانع از سوق یافتن وی به سمت روانشناسی زرد شود.
طارمیان با تکیه بر لزوم نظارت بر مروجان روانشناسی زرد، اظهار داشت: به هر حال باید سازمان و نهادی نظارت کیفی و مانیتورینگ دائمی بر روی فعالیتهای این افراد داشته باشد و متاسفانه هم اکنون این نظارت به شکل جدی وجود ندارد. عمده نظارت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره بر افرادی است که پروانه فعالیت برای آنها صادر گردیده است، هر چند یکی از وظایف آن می تواند «کنترل بر گسترده شدن روانشناسی زرد» باشد و سایر انجمن های علمی در این حوزه به جهت نوع وظایفشان فاقد اهرم اجرایی برای نظارت بر حوزه روانشناسی هستند؛ یعنی نمی توانند به شکل قانونی مانع از فعالیت برخی مدعیان روانشناسی شوند.
این استادیار روانشناس بالینی در پاسخ به پرسشی درباره ی عواقب گسترش روانشناسی زرد در فضای مجازی، اظهار داشت: سفارش ها و راهنمایی های غلط، در کوتاه مدت صدمه خویش را نشان داده است. این سفارش ها، پیامدهایی دارند که اصطلاحاً دود آن به چشم خود مخاطبین می رود.
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی بالینی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی افزود: افرادی که لیسانس روانشناسی دارند، نمی توانند با مدرک کارشناسی وارد حوزه مشاوره و خدمات روانشناختی شوند. حداقل مدرکی که این توانایی علمی و صلاحیت حرفه­ ای را به فرد می دهد تا بتواند وارد مداخله ی درمانی برای مشکلات روانی افراد شود، کارشناسی ارشد است، آن هم در شرایطی که رشته ی فرد ارتباط داشته باشد. در بین گرایش های روانشناسی در دوره ی تحصیلات تکمیلی، روانشناسی بالینی، روانشناسی سلامت و روانشناسانی که در گرایش های مشاوره تحصیل کرده اند، می توانند به امر مشاوره و درمان روی آورند.
وی ادامه داد: این در حالی است که ما در حوزه روانشناسی در ایران دست کم ۱۵ گرایش مختلف داریم و در کشورهای مترقی بیشتر از ۵۰ گرایش در زمینه ی رشته روانشناسی وجود دارد. ازاین رو همه ی افرادی که در رشته ی روانشناسی فارغ التحصیل می شوند نمی توانند به کار مشاوره بپردازند. مثلا کسی که در رشته ی روانشناسی تربیتی یا روانشناسی صنعتی و یا روانشناسی ورزشی تحصیل کرده است، فردی است که در حوزه ی تخصصی خود صاحب نظر است و نه در زمینه مشاوره و روان درمانی افراد گرفتار اختلالات روانی.
طارمیان در انتها اضافه کرد: این که گروهی از افراد که تحصیلات آکادمیک روانشناسی ندارند و در فضای مجازی مبادرت به عرضه مشاوره می کنند، فقط مختص ایران نیست و در کشورهای دیگر هم افرادی هستند که بیانی قوی و زبان بدن خوبی دارند، مخاطب شناسند و اطلاعات پراکنده­ ای در زمینه روانشناسی دارند و مطالب خویش را در قالبی خوش آب و رنگ همچون سخنرانی های انگیزشی، خودشناسی و روش ­های سریع موفقیت و خوشبختی انتقال می دهند.

منبع: sadkado.ir