انتشار بازایران شناسی گفتارهایی میان رشته ای

به گزارش صد کادو، کتاب «بازایران شناسی؛ گفتارهایی میان رشته ای» نوشته سیده راضیه یاسینی و مجید بهستانی منتشر گردید.
به گزارش صد کادو به نقل از ایسنا، کتاب «بازایران شناسی؛ گفتارهایی میان رشته ای» در سیزده گفتار، پنجره هایی را به مبحث بازاندیشی در ایران شناسی می گشاید که هر یک، راه را برای پژوهش های بعدی هموار کرده و امکان پژوهش و تأمل در مفاهیم «ایران»، «ایرانی» و «ایران شناسی» از منظر نگاهی درونی و ایرانی را فراهم نموده اند. این گفتارها برآمده از مطالعات مردم شناسانه، جامعه شناسانه، ارتباطات، علوم سیاسی، تاریخ، ادبیات، فرهنگ و هنر بوده و گذری بر هر یک از مداخل علمی ممکن، برای کنکاش در مبحث داشته اند.
در گفتار نخست، مرتضی فرهادی با ذکر سه گونه «شرق شناسی»، سه نوع «ایران شناسی»‏ را معرفی کرده است.
او پایه گذاری ایران شناسیِ بومی را بعنوان نوع سوم شرق شناسی و ایران شناسی ضرورتی می داند که می تواند با نقد ‏دو نوع اول و دوم شرق شناسی و به‎ ‎تبع آن نقد ایران شناسی، گونه ای از ایران شناسی را هم مبرا از تعصبات قومی و قبیله ای و هم به دور از اغراض استعماری و ‏پسا‎ ‎استعماری رقم زند. ‏
در گفتار دوم، سیدکاظم سجادپور ‏با طرح این پرسش که نسبت میان ایران شناسی و دیپلماسی چیست، ‏ از اقتضائات تعامل ایران شناسی و دیپلماسی و بایسته های آن سخن گفته و نشان داده است که وجود یک مجموعه قواعد ایرانیِ «ذات گرا»، «بافت گرا»، «تعادل گرا» و «جهت گرا» برای برقراری صحیح این نسبت، ضروریست.
در گفتار سوم، سیدجلال دهقانی ‏فیروزآبادی، با ذکر مکاتب مختلف ایران شناسی «شرق شناسانه، مارکسیستی، عربی، ترکی‏ و ایران شناسیِ ایرانی» به بحث درباره‌ی الزامات تعامل ایران شناسی و دیپلماسی در فضای جدید منطقه ای و جهانی توجه می دهد و نسبت تحولات جهانی با روند مطالعات ایران شناسی در جهان و ایران را تحلیل می نماید.
در گفتار چهارم، تقی آزاد ارمکی با نقد واکنشی بودن جریان مطالعات ایران شناسانه در ایران، به جریان ایران شناسی در جهان، از تسلطّ نگاه از بیرون به درون ‏ایران سخن گفته و ضعف بنیان های معرفتی و دانشی ایران شناسی بر پایه‌ی علوم «‏زبان شناسی، باستان شناسی، تاریخ و تمدن شناسی، و جامعه شناسی» را همچون علل آن برشمرده است.
در گفتار پنجم، حمید احمدی نشان داده است که در تقابل تاریخ نگاری سنتی و مدرن،، هویت ملی و روایت از تاریخ ایران باستان چگونه دستخوش تغییر شده و غفلت از تاریخ نگاری بومی و فراموشی میراث تاریخی ایران، پیامدهایی همچون «سردرگمی در شناخت خط سیر تاریخ ایران»، «از بین رفتن تدریجی مفاهیم اصیل اندیشه سیاسی ایرانیان» و «ایجاد تشتت در هویت ملی با تشکیل ‏قوم گرایی، تفرقه افکنی و تجزیه طلبی» ‏را به همراه خواهد داشت.
در گفتار ششم، امیربهرام عرب احمدی مناسبات فرهنگی و تمدنی ایران با شرق و شمال آفریقا را در خلال روابط تاریخی، از ایران باستان تا دوره‌ی معاصر واکاوی نموده و نشان داده است که همچنان، چه ظرفیت فراوانی برای توسعه ارتباطات ایرانی ها با شمال آفریقا در دوره‌ی معاصر و توسعه دانش ایران شناسی اصیل در این بخش از جغرافیای فرهنگی ایران وجود دارد.
در گفتار هفتم، محمدحسن رجبی دوانی، به بازخوانی نقش آفرینی فرهنگی تمدنی زنانِ ایرانی در تاریخ ایران، از آغاز مواجهه زنان ایرانی با دین اسلام تا ‏شکل گیری دوره تجدد می پردازد که همراه با نقدی بر تقابل انگاره تصویر مخدوش زن در اسلام، با انگاره‌ی شخصیت والای زن در ایران باستان هم هست.
در گفتار هشتم، علیرضا شجاعی زند، مهم ترین مولفه های بازاندیشی در ایران شناسی را بیان می دارد. در این گفتار نوعی نگاه «از بیرون» به مساله بازاندیشی صورت گرفته و نشان داده شده که بیرونی بودن، گاهی باعث امعان یافتن به جنبه ای می شود که کشف و فهم آن از درون و از نزدیک ممکن و میسر نبوده است. وی رهایی از سنت های ایران شناسی در گذشته را راه برون رفت از وضع موجود در مطالعات ایران شناختی می داند؛ از جمله: سنت «شرق شناسی»، سنت «باستان گرایی»، سنت نظریه پردازی های کلان بر مبنای نظریاتی همچون «استبداد شرقی، ‏شیوه تولید آسیایی، ‏تحلیل اروپایی مارکسیستی از تاریخ ایران، ‏دولت رانتیر، ‏ و جامعه کوتاه مدت و کلنگی و…‏»، سنت «نگاه موزه ای» و سر انجام سنت «ایران شناسی ایرانیِ غرب گرا».‏

در گفتار نهم، نسرین فقیه ملک مرزبان، ضمن اشاره به اهمیت زبان در امر هویت ملی فردی و جمعی، دانشِ بلاغتِ زبانی ایرانی ها را به مثابه یکی از حوزه های مهم در مطالعات ایران شناسی شرح و نشان داده است که بلاغت زبان فارسی، چگونه در تثبیت و استمرار هویت ملی ایرانی ها در گذر تاریخی طولانی ایفای نقش کرده است. این گفتار با ذکر مصادیق بلاغت زبانی در شاهنامه، ظرفیتهای منحصربه فرد زبان فارسی را به مثابه مظهری از هویت ملی ایرانی، شایسته‌ی پژوهش در مطالعات ایران شناسانه می داند.
در گفتار دهم، محمدعلی رجبی از رابطه‌ی هنر و هویت ایرانی سخن گفته و به این پرسش از منظر هنر ایرانی پاسخ داده که چطور می توان برای هنر، قائل به هویت جمعی بود. وی عنصر هویت بخشِ هنرِ ایرانی را‏ «کلمه‌ی حق» دانسته و ضمن اشاره به سنت فُتوّت در فرهنگ ایرانی، هویتِ ایرانیِ هنر ایرانی و هم هویت هنر شیعی ایرانی را تبیین می نماید.
در گفتار یازدهم، مرتضی کتبی، با پرسش از این که آیا ایران شناسی وام دار غرب شناسی است؟ و آیا ایران شناسی مقوله ای قابل توسعه در کشور است و یا به مثابه یک پدیده غربی استعماری باید کنار نهاده شود؟، بحثی درباره‌ی رابطه‌ی غرب شناسی با ایران شناسی را طرح کرده است. وی با ذکر وجوه مثبت و منفی دانش شرق شناسی، چیستی ایران شناسی را به چالش می کشد.
در گفتار دوازدهم، عبداله بیچرانلو، با عنایت به سیالیت مرزهای سیاسی، فرهنگی و جغرافیایی در جهان امروز، به بیان چگونگی وضعیت ارتباطات میان فرهنگی ایران در جهان نوین می پردازد. وی به این پرسش پاسخ می دهد که در جهان مرززدوه‌ی کنونی، چطور می توان با استفاده از انواع فرصت ها، امکانات و ظرفیت ها (‏تاریخی، دینی- مذهبی، فرهنگی، زبانی، قومی، علمی، هنری، تجاری، ورزشی، و…)، ‏ارتباطات میان فرهنگی ایران را در حوزه های مختلف جغرافیای فرهنگی ایران، گسترش داد.
در گفتار سیزدهم هم با عنوان زنِ ایرانی از منظرِ ایرانی، سیده راضیه یاسینی، ضمن اشاره به این که گام اول بازاندیشی در رابطه با ایران و ایرانی، شناسایی انسانِ ایرانی (زنِ ایرانی و مردِ ایرانی‏) است، کوشیده شاخصه های هویتِ زنِ ایرانی را از خلال منابع ادبی و هنری ایران معرفی نماید. در این گفتار، همینطور به تطورات هویتی زن ایرانی در طول تاریخ از ایران باستان تا دوره‌ی اسلامی ایران پرداخته و هم به تمایزات هویتی زن مسلمان ایرانی با هویت زن در دیگر ادیان توحیدی هم اشاره شده است.
این کتاب توسط سیده راضیه یاسینی و مجید بهستانی، در ۲۲۶ صفحه تدوین و در پاییز ۱۴۰۳ توسط انتشارات بنیاد ایران شناسی به چاپ رسیده است.

منبع: sadkado.ir