مدیریت فرهنگ عمومی به سبک دهه ۶۰ امکان پذیر نیست

به گزارش صد کادو، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اعلان اینکه کشور پرمصوبه ای هستیم، اظهار داشت: مساله دیگر که باید مورد توجه قرار گیرد سندنویسی های بی حاصل است؛ نظام سند نویسی در کشور ما در مقطعی درست بود، اما بعد از آن در تکثر سندنویسی قرار گرفتیم. در همین جهت بجای این چنین مسائل که بطور معمول در مقام عمل خیلی کم محقق می شود به سوی مصوبه های روشن، عملیاتی و کوتاه برویم.
به گزارش صد کادو به نقل از ایسنا، سیدعباس صالحی در آیین معارفه دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور که امروز برگزار شد، با تقدیر از زحمات دبیر پیشین شورای فرهنگ عمومی کشور، اظهار داشت: به دکتر آشنا دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور که یکی از پیشکسوتان حوزه فرهنگ هستند خیر مقدم عرض می کنم.
او با اشاره به اینکه در دوره سه ساله ای که از مسئولیت در این وزارت خانه فراغت داشتم به لطمه شناسی حوزه مسئولیتم پرداختم، اضافه کرد: یکی از حوزه هایی که در این بازبینی مورد توجه قرار گرفت شورای فرهنگ عمومی کشور بود.
صالحی با تکیه بر این که پیشران فرهنگ عمومی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شورای فرهنگ عمومی کشور است، خاطرنشان کرد: حوزه فرهنگ عمومی حساسیت های خاص خودرا دارد چون نهادی که وزارت ارشاد در آن مرجعیت فرهنگیِ تثبیت شده دارد، همین شوراست.

ضرورت حضور برجسته تر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در عرصه فرهنگ

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه این وزارت خانه در سایر سازوکارها دستگاهی مانند سایر دستگاه هاست، اما در اینجا نقش قرارگاهی داریم، اظهار داشت: ضروری است وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نقش برجسته تری در عرصه فرهنگ داشته باشد. بر همین مبنا باید از این ظرفیت استفاده بیشتری کند.
صالحی اضافه کرد: زمینه و زیرساخت مطلوبی در شورای فرهنگ عمومی وجود دارد چونکه می تواند تا شبکه های شهرستانی امتداد یابد و چنین شبکه ای که زمینه های امتداد جغرافیایی داشته باشد کمتر در عرصه فرهنگ وجود دارد و مسائلی از این قبیل موجب می شود جایگاه دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی برجسته تر شود.

چرا دبیر شورای فرهنگ عمومی از بدنه وزارت ارشاد انتخاب شد؟

او درباره ی دلیل انتخاب دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور از داخل وزارت خانه، خاطرنشان کرد: به این برآورد رسیدم دبیر شورای فرهنگ عمومی باید از داخل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد تا شناخت بهتری از مجموعه داشته باشد.
وزیر فرهنگ اظهار داشت: شاید در بالاتر از یک دهه اخیر افرادی خارج از وزارت خانه در این عرصه وارد کردیم که نیروهای با کیفیتی بودند، اما چون دبیرخانه این مجموعه در وزارت فرهنگ و ادارات کل استانی است و با معاونت های مختلف ارتباط دارد اگر می خواهیم وزارت خانه به سود دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی حرکت نماید لازم است فردی که با شبکه درونی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ارتباط بوده باشد انتخاب شود؛ برهمین اساس نگاه من برای انتخاب دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور معطوف به داخل وزارت خانه بود.

او اضافه کرد: مساله دیگر این بود که فردی باید انتخاب می شد که در بخش های مختلف شامل ادارات کل استانی کار کرده باشد، جلسات شورای فرهنگ عمومی استان را برگزار و خیلی از مسائل را بصورت شهودی درک کرده باشد، به ظرفیت حوزه های مختلف شناخت داشته باشد و بتواند ظرفیتهای داخل وزارت خانه را با مسئولیتی که در شورای فرهنگ عمومی برعهده گرفته ارتباط دهد؛ بر طبق این فاکتورها بود که آقای آشنا را انتخاب کردیم.

آسیب شناسی فعالیتهای شورای فرهنگ عمومی

صالحی در ادامه به لطمه شناسی شورای فرهنگ عمومی پرداخت و خاطرنشان کرد: در شورای فرهنگ عمومی کشور تقریباً به دستگاه ها و سازمان های اداری تکیه داریم در حالیکه منشا فرهنگ عمومی به نحو قابل توجهی از فضای غیر اداری است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: اعضای حقیقی شورا عمدتاً سازمان های اداری هستند. شاید در دهه اول انقلاب سازمان های اداری هشتاد درصد فرهنگ عمومی را راهبری می کردند، اما الان سهم نهادهای اداری بالاتر از سی درصد نیست در حالیکه ساختار اداری در شورای فرهنگ عمومی مبتنی بر موسسات فقط اداری است که باید آنرا با روشی ترمیم کرد.

او با طرح این سوال که دبیرخانه چه کاری می تواند انجام دهد تا فضا را متعادل تر کند، اضافه کرد: اگر واقعا بخواهیم در عرصه فرهنگ عمومی اقدام موثری انجام دهیم این رویکرد جوابگو نیست.

نباید با سیاق دهه ۶۰ و ۷۰ فرهنگ عمومی را مدیریت کنیم

صالحی خاطرنشان کرد: شاید در دهه اول انقلاب که آئین نامه شورای فرهنگ عمومی تصویب گردید جامعه ای تقریباً همگون داشتیم ولی الان جامعه متکثر فرهنگی پیدا کرده ایم و دیگر جامعه همگون فرهنگی دهه ۶۰ را نداریم. بر همین مبنا باید دقت کنیم مدل راهبری، هدایت و نظارت در حوزه فرهنگ عمومی در جامعه متکثر با جامعه همگون خیلی متفاوت است.

او اضافه کرد: در آن شرایط همگون وقتی شورای فرهنگ عمومی مصوبه ای داشت تا حد زیادی مورد پذیرش جامعه قرار می گرفت، اما وضعیت فعلی بگونه ای دیگر شده و تغییر یافته است.
صالحی خاطرنشان کرد: شیوه اداره شورای فرهنگ عمومی در جامعه متکثر در قیاس با جامعه همگون فرهنگی خیلی متفاوت است و ما باید به این شیوه دست پیدا کنیم، اما به نظر می رسد با همان سیاق دهه ۶۰ و ۷۰ درحال مدیریت فرهنگ عمومی هستیم.

مرجعیت ها به هم خورده است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن اشاره به خاصیت های اجتماعی دهه ۶۰ و ۷۰، اظهار داشت: آن زمان در جامعه برای عده ای کاریزمای فرهنگی وجود داشت و همه با سخنانشان همراه می شدند، اما در وضعیت فعلی حداقل در قسمتی از جامعه، آن مرجعیت ها به هم خورده است؛ اگر از این نهادها انتظار تاثیرگذاری داریم دقت کنیم این دو جامعه دو الگوی اداره و راهبری فرهنگ عمومی می خواهند.
او اضافه کرد: نظام موضوعات شورای فرهنگ عمومی در مرکز و استان ها اهمیت دارد و باید درنظر بگیریم این موضوعات چه میزان با اولویت ها و مقدوراتی که می تواند خودرا در مصوبات نشان دهد تطابق دارد.
صالحی خاطرنشان کرد: خوشبختانه رصدهای فرهنگی و اجتماعی زیادی داریم و می توانیم به نظام موضوعات نسبتا قابل اعتنا تکیه نماییم که در نتیجه از نظر مواد خام و تحلیل نسبی این موارد جلوتر هستیم.

از فرصت های استانی غفلت کردیم
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: مناسبات میان نظام موضوعات شورای فرهنگ عمومی در مرکز و شوراهای فرهنگی در استانهای مختلف مطلوب نمی باشد و نتوانسته ایم ارتباطی میان رصدهای ملی که برش استانی داشت با موضوعات استان ها پیدا نماییم. در این قسمت دبیرخانه و اعضاء شورا از فرصت ها استفاده لازم را نمی بردند.

کشور پرمصوبه ای هستیم
او اضافه کرد: مساله دیگر ضمانت های اجرائی مصوبات است که باید در مورد آن بیشتر تامل شود و باید تلاش نماییم چگونه می شود ضمانت اجرائی را بالا برد.
صالحی با اشاره به اینکه کشور پرمصوبه ای هستیم، خاطرنشان کرد: به مصوبات محکم و مهم نیاز داریم. اینکه در هر جلسه حجم قابل توجهی از مصوبات داشته باشیم مساله ای است که شورای فرهنگ عمومی به آن مبتلاست و باید مورد توجه قرار گیرد.

در تکثر سندنویسی قرار گرفتیم
وزیر فرهنگ اظهار داشت: مساله دیگر که باید مورد توجه قرار گیرد سندنویسی های بی حاصل است؛ نظام سند نویسی در کشور ما در مقطعی درست بود، اما بعد از آن در تکثر سند نویسی قرار گرفتیم. در این راستا بجای این چنین مسائل که بطور معمول در مقام عمل خیلی کم محقق می شود به سوی مصوبه های روشن، عملیاتی و کوتاه برویم.

او با اشاره به اینکه پیش از این، نظام تعامل شورای فرهنگ عمومی با وزارت خانه و ادارات کل ضعیف بود، اضافه کرد: دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور باید پیشران باشد، فرهنگ عمومی باید در سینما، هنر، فرهنگ، قرآن کریم ادارات کل استانی راه یابد، اما در این نظام تعامل نتوانسته ایم نمره مطلوب را بگیریم.
صالحی خاطرنشان کرد: بیشترین وظیفه دبیر شورای فرهنگ عمومی جلسات با نهادهای بیرونی بود. باید در این دوره تلاش نماییم نظام تعاملی دبیرخانه شورا با همه اجزای وزارت خانه بیشتر و بهتر برقرار شود.

شورای فرهنگ عمومی با چه ضعف هایی مواجه است؟
ضعف مادی و نیروی انسانی شورا و دبیرخانه های استانی دیگر مساله ای بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به آن اشاره نمود و اظهار داشت: زمانی در سفرهای استانی متوجه شدیم دبیر شورا در استان ها شغل های دیگری هم دارد که طبیعتا بر عملکرد وی نیز اثرگذار بود؛ برهمین اساس احراز شخصیِ فردی که مسئولیت دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی در استان ها را برعهده می گیرد اهمیت دارد و باید در دستور کار قرار گیرد تا اطمینان یابیم وی نیروی شایسته ای برای این کار است.
او اضافه کرد: در آئین نامه جدید تعدادی از تدارکات درنظر گرفته شده که ان شا الله مسیر را به جلو خواهد برد. البته باید در نظر داشت تازه در شروع این راه هستیم و هنوز به خوبی اجرائی نشده است، البته با آغاز به کار استاندارهای جدید می توان امیدوار بود این آئین نامه باکیفیت بهتری محقق شود.
صالحی با تکیه بر این که در مرکز هم باید بررسی نماییم چطور می توانیم در دبیرخانه و نظام ارتباطی ضعف مادی و نیروی انسانی را تامین نماییم، خاطرنشان کرد: علاوه بر آن شیوه نامه های اداری جلسات شورای فرهنگ عمومی در مرکز و استان ها و پی گیری مصوبات هم نیاز به بازنگری دارد.
بیشتر بخوانید:
با حلوا، حلوا کردن دهانِ «فرهنگ عمومی» شیرین نمی شود!
وزیر فرهنگ اظهار داشت: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ظرفیت خوبی را بوجود آورده است. زمانیکه پژوهشگاه وجود نداشت کارهای پژوهشی را شورای فرهنگ عمومی انجام می داد، اما الان به واسطه فعالیتهای پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات حداقل چهار حوزه، ارتباطات فعال تری با پژوهشگاه لازم دارد که تعدادی از آن بالفعل موجود است و فقط خط ارتباطی آن باید فعال شود و برخی را هم باید ایجاد کرد.
وی ضمن اشاره به رصدهایی که این پژوهشگاه شامل ادواری، تلفنی و… انجام می دهد، اضافه کرد: نظام تعاملی مناسبی در استفاده و سفارش ها میان پژوهشگاه و شورای فرهنگ عمومی کشور باید برقرار شود و شورا از نتایج آن بهره ببرد، فرصت برگزاری تحلیل نیز دیگر موردی است که باید مدنظر قرار گیرد؛ چونکه یکی از اشکالات ما این است که اقدامات پسینی پس از رصدها را انجام نمی دهیم.
صالحی خاطرنشان کرد: یکی از نهادهایی که به خوبی می تواند کارهای انجام شده برای رصد پژوهشگاه را به نتیجه برساند شورای فرهنگ عمومی کشور به واسطه برگزاری نشست ها، جلسات مشترک با دانشگاه ها و… است که سبب می شود این رصدها به سوی توصیف، تحلیل و… حرکت نماید.

اهمیت مطالعات فرهنگ پژوهی کودک و نوجوان
وزیر فرهنگ اظهار داشت: یکی دیگر از اقداماتی که باید با سفارش شورای فرهنگ عمومی در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات انجام دهیم، مطالعات حوزه فرهنگ پژوهی است. در خیلی از حوزه ها نیاز به مطالعات فرهنگ پژوهی داریم. به اعتبار شرایطی که در کشور داریم باید مطالعات فرهنگ پژوهی کودک و نوجوان جدی تر گرفته شود.
وی ادامه داد: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات نقش قرارگاهی و مرجعیت پیدا کرده است. دبیرخانه مرکز رصد کشور که در پژوهشگاه سازماندهی شده است قدرت برقراری ارتباط با همه نهادهایی که در عرصه رصد کشور فعالیت می نمایند را دارد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه این فرصتی است که علاوه بر رصدهای پژوهشگاه می توان از آن استفاده کرد، اظهار داشت: دبیرخانه مطالعات فرهنگ پژوهی فرصتی است که شورای فرهنگ عمومی می تواند از نظر تامین خام و تحلیل و تبیین از آن بهره ببرد.
صالحی در انتها تصریح کرد: امیدوار هستیم دکتر آشنا و سایر همکاران با کمک خداوند متعال و به حق ایام شهادت حضرت زهرا (س) که در آن قرار داریم گامی موثر در عرصه فرهنگ عمومی کشور بردارند.

همه باید به «فرهنگ عمومی» کمک کنند
در ادامه این مراسم دبیر جدید شورای فرهنگ عمومی کشور ضمن تقدیر از حسن ظن وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اضافه کرد: در دوره قبل هم ماموریت هایی که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ می فرمودند قبول می کردم. در همه بخش های تخصصی به جز معاونت مطبوعاتی کار کردم.

او ضمن اشاره به این که با یک مطالعه دقیق می شود به حوزه فرهنگ عمومی کمک کرد، اظهار نمود: با مشورتی که با مشاور محترم عالی وزیر داشتم و قوت قلب ایشان، این مسئولیت را پذیرفتم و خوشحال هستم که وارد این عرصه بشوم و بتوانم کمکی در انجام وظایف این حوزه داشته باشم.
آشنا اضافه کرد: در سالهای ۱۳۹۰ همین مواردی که شما به آنها اشاره کردید، مانند نداشتن ضمانت اجرا، عدم وجود بودجه، ساختار معیوب، عدم توجه به موضوع، عدم ارتباط معاونت های تخصصی را بصورت مکتوب برای شورای فرهنگ عمومی ارسال کردم.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور ضمن اشاره به ماموریت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: از سال ۱۳۶۶ که ماموریت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بازبینی شد، وزارت ارشاد تبدیل به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد. یک قانون چهار ماده ای وضع شد. در بند آخر ماده اشاره می کند که این اقدامات و ماموریت ها در جهت فرهنگ عمومی است.

او افزود: فرهنگ عمومی باید حکمرانی خوب را طلب کند و بستر آنرا فراهم آورد. همه باید کمک کنند، فرهنگ عمومی متعلق به همه ی جامعه است. ازاین رو این مورد یک عزم جدی و مشارکت برون و درون دستگاهی را می طلبد.

دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور اضافه کرد: فرهنگ عمومی باید زمینه ساز و بسترساز حکمرانی خوب باشد. اگر حکمرانی خوب را قانون متقن می دانیم می تواند ضامن حکمرانی خوب باشد. ازاین رو تمامی حوزه ها باید به کمک فرهنگ عمومی بیایند، حوزه سینمایی، نمایشی و همه حوزه ها دست به دست هم دهیم و فرهنگ عمومی که ضامن تفکر و هویت ایرانی اسلامی است را در جامعه تسری دهیم.
بنابر اعلام روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اسلامی، شورای فرهنگ عمومی بعنوان یکی از شوراهای اقماری شورایعالی انقلاب فرهنگی به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت دارد. بر طبق آئین نامه مصوب شورایعالی انقلاب فرهنگی، این شورا دارای ۳۳ عضو است و هر دو هفته یک دفعه، بصورت مستمر تشکیل جلسه می دهد.

در متن حکم سیدعباس صالحی خطاب به قادر آشنا آمده است:
« نظر به شایستگی­، دانش و تجارب جناب­عالی و به استناد بند ۱۹ ماده ۲ آیین­نامه شورای فرهنگ عمومی و مستند به مصوبه جلسه ۹۰۷ مورخ ۱۵/۰۸/۱۴۰۳ شورای­ عالی انقلاب فرهنگی، به سبب این حکم بعنوان «مشاور وزیر و دبیر شورای فرهنگ عمومی» منصوب می­ شوید.
امید است با اتکال به خداوند قادر متعال در راه خدمت به نظام مقدس جمهوری اسلامی، با مشی علمی و فرهنگی که داشته و دارید و با امعان نظر به مأموریت­ های محوله و تاکید بر موارد مندرج در پیوست حکم، موفق و مؤید باشید.»
پیوست این حکم نیز به شرح زیر است:

۱- پیگیری و اجرایی­ سازی برنامه­ های چهارگانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت چهاردهم در عرصه فرهنگ عمومی

۲- آسیب­ شناسی و بازبینی در الگوی فعالیت شورای فرهنگ عمومی با عنایت به:

۱/۲. اولویت سنجی دستورکارهای شورای فرهنگ عمومی در تطابق با نیازهای ملی و منطقه­ ای با استفاده از نتایج رصدهای فرهنگی ـ اجتماعی

۲/۲. نظارت دقیق بر میزان اجرائی شدن مصوبات

۳/۲. اصلاح شیوه­ نامه­ های برگزاری جلسات شورای فرهنگ عمومی در سطح ملی، استانی و شهرستان

۴/۲. پیشگیری از تورم مقررات­ گذاری و مصوبات زائد و یا غیر ضرور

۳- تقویت شبکه شوراهای فرهنگ عمومی سطوح استانی و شهری با بهره­ گیری از ظرفیت­ های آیین­ نامه جدید شورای فرهنگ عمومی استان و شهرستان (جلسه ۱۰/۱۰/۱۴۰۲ ستاد مهندسی فرهنگی کشور)

۴- ایجاد تعامل و هماهنگی حداکثری میان تمامی دستگاه­ ها و نهادهای حاکمیتی، دولتی و عمومی عضو شورا برای تحقق اهداف، سیاست­ ها، برنامه­ ها و مصوبات شورای فرهنگ عمومی در سطح ملی، استانی و شهرستانی

۵- برنامه­ ریزی و ایجاد هماهنگی برای استفاده از ظرفیت­ های مردمی در ایده­ یابی و اجرایی­ سازی سیاست­ ها، برنامه­ ها و مصوبات شورای فرهنگ عمومی

۶- تعامل هدفمند و گسترده با نخبگان و اساتید حوزه فرهنگ به منظور تشخیص، تحلیل و راه حل یابی در مسائل و معضلات فرهنگی

۷- تقویت ارتباط، تعامل و ایجاد سازکارهای مناسب میان شورای فرهنگ عمومی با سایر معاونت­ ها، سازمان­ ها و مراکز وزارت متبوع
قادر آشنا متولد ۱۳۴۴ و دانش آموخته دکترای تخصصی علوم سیاسی- اندشیه سیاسی و مدرس دانشگاه است. همچون سوابق مدیریتی وی می توان به معاون توسعه فناوری و مطالعات سازمان سینمایی، مدیرعامل موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران، مدیرکل هنرهای نمایشی، مدیر کل ارتباطات و هماهنگی معاونت قرآن و عترت
مشاور معاون امور فرهنگ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مشاور معاون امور هنری، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان البرز، مدیرکل فرهنگ و ارشاد کهگیلویه و بویر احمد، معاون آموزشی و دانشجویی موسسه آموزش عالی علمی – کاربردی فرهنگ و هنر، معاون اجرائی موسسه آموزش عالی علمی – کاربردی فرهنگ و هنر، عضو هیأت امنای جهاد دانشگاهی با امضای رییس جمهور، مدیریت مرکز فرهنگی دانشجویی امام و انقلاب اسلامی جهاد دانشگاهی، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران، مدیر اجرائی معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران و… اشاره نمود.
پژوهش «بررسی عوامل درونی و روانی مانایی پدیده نوظهور داعش»، کتاب «مانایی داعش- چرایی و چگونگی» و… نیز همچون سوابق علمی و پژوهشی دبیر جدید شورای فرهنگ عمومی کشور است.