نان ویژه شبهای قدر

به گزارش صد کادو، «گولاچ» نان محلی و نذری سمنانی هاست که در آیین «برات» که در شبهای قدر برگزار می شود، برای شادی روح اموات خیرات می شود.
هانی رستگاران ـ مسؤول ثبت آثار و حرایم میراث ملی استان سمنان ـ در گفتگو با ایسنا با بیان اینکه ایرانی ها باستان همیشه برای مردگان و اموات خود احترام خاصی قائل و همواره به دنبال آن بودند که روح درگذشتگانشان در آرامش بوده و از آنها راضی باشد و میتوان اظهار داشت که بعد از ظهور اسلام هم این سنت باستانی با رنگ و بوی اسلامی به اجرا در می آید، اضافه کرد: در طول سال ایرانی ها به بهانه های مختلف با ذکر نام و یاد اموات و پاسداشت و خیرات برای روح مردگان مراسمی این چنینی را برگزار می کنند که از آن جمله میتوان به روز «عرفه یا علفه زنده» و «عرفه یا علف مرده» در ایام پایانی سال اشاره نمود. پنجشنبه آخر سال هم شاید شاخص ترین روز برای سهیم کردن مردگان در شادمانی و خیرات زندگان است که در اقصی نقاط ایران با رفتن به آرامستان ها برگزار می گردد.
او افزود: آیین «برات» هم عنوان مراسمی است که هر ساله در سه شب از شبهای قدر در ماه مبارک رمضان و همینطور از ۱۲ تا ۱۵ شعبان برگزار می گردد. «برات» آیینی برای پاسداشت روح مردگان، توجه و یادآوری پیشینیان و درگذشتگان و بهره مندی مردگان از خیرات زندگی است. همینطور با برگزاری چنین مراسم هایی یاد و خاطره آنها در میان اعضای خانواده زنده نگه داشته می شود و فرهنگ خیرات و صدقه توسعه پیدا می کند.
به قول این کارشناس ثبت میراث فرهنگی، در طول این سه روز خوراکی های مختلفی به نیت «برات» خیرات می شود، اما خوراکی مخصوص و ویژه آن، که در سمنان هم طبخ می شود، نان «گولاچ» نام دارد و سمنانی ها این نان نذری را به نیت شادی روح در گذشتگان در آیین «برات» تهیه می کنند و در گورستان ها و بین همسایگان خود تقسیم می کنند.
رستگاران با بیان اینکه نان محلی «گولاچ» با شماره ۱۱۱۵ به نام «گولاچ، مهارت نان سنتی آئین برات در سمنان و مهارت پخت آن» در تاریخ ۳۰ دیماه سال ۱۳۹۴ در لیست میراث ناملموس کشور ثبت شده است، در رابطه با شیوه تهیه این نان توضیح داد: آرد، زردچوبه، روغن کنجد، دارچین و شکر از مواد اولیه نان گولاچ است. برای تهیه این نان نذری ابتدا زرد چوبه را خوب می سایند و سپس با آب مخلوط می کنند و با این مایع آرد را خمیر می کنند و مایه خمیر (خمیر ترش) به آن می زنند. خمیر را می گذارند تا ورم کند. بعد از آن خمیر را به چونه های کوچک تقسیم و پهن می کنند و روی مرزه پهن می کنند. هرچونه دایره ای با شعاع ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر در می آید. سپس روغن کنجد را در ماهی تابه داغ می کنند و چونه های پهن شده را یکی یکی از پشت و رو در ماهی تابه سرخ می کنند. وقتی نان سرخ شده را از ماهی تابه خارج کردند مخلوط دارچین و شکر را که از قبل آماده شده روی آن می پاشند.
مسؤول ثبت آثار و حرایم میراث ملی استان سمنان افزود: نکته قابل توجه در تهیه «گولاچ» استفاده از روغن کنجد برای سرخ کردن نان ها است. بگونه ای که قدیمی ها اعتقاد دارند اگر این نان با روغن کنجد سرخ نشود یا غیر از «برات» پخته شود، خیر آن به اموات نمی رسد.