صد كادو گزارش می دهد؛ تالاب های گلستان پیشنهاد اعجاب انگیز طبیعت گردان

به گزارش صد کادو، گلستان تالاب های استان گلستان شاهکار خلقت و زیستگاه خیلی از گونه های جانوری و گیاهان آبزی به شمار می آیند که نقش بسیار زیادی در جذب توریست دارند.
یکی از عناصر زیبای طبیعت تالاب هایی هستند که با زیبایی طبیعی و پوشش گیاهی و جانوری متنوعی که در داخل و اطراف خود دارند بعنوان یک جاذبه دوست داشتنی شناخته می شوند.
تالاب های بی نظیر استان گلستان همواره در اوج زیبایی و آرامش قرار داشته و گردشگران را به سمت خود فرا می خوانند.
تالاب ها، گوشه ای از زیبایی های منحصر به فرد این استان است. در دل دشت های ترکمن صحرا و در فاصله کوتاهی با مرز ترکمنستان مجموعه تالاب های بین المللی استان گلستان آرام و باوقار جاخوش کرده اند. تالاب های آلاگل، آلماگل، آجی گل و گمیشان چهار تالاب بزرگ این استان به حساب می آید که به بهشت طبیعت گردی شهره شده است.
همچون خصوصیت مشترکی که همه ی این تالاب ها دارند این که زیستگاه گونه های مختلفی از جانوران و گیاهان هستند بنابراین محیط مناسبی برای شناخت تعداد زیادی از این گونه موجودات می باشند.
کشور ایران تابحال ۲۲ تالاب با مساحت تقریبی یک میلیون و ۴۸۰ هکتار را در کنوانسیون رامسر به ثبت رسانده است. این کنوانسیون یک مجمع بین المللی است که با هدف پیشگیری از هر گونه تخریب تالاب ها، شناخت ظرفیت ها و قابلیت احیا و بازسازی آنها بنیان گذاری شده است.

تالاب آلاگل
همچون تالاب های استان گلستان تالاب آلاگل است که در فاصله ی ۶۰ کیلومتری شمال گنبدکاووس در شرق جاده ی آق قلا به اینچه برون واقع شده است. تالاب آلاگل بزرگترین دریاچه ی استان گلستان می باشد که عمق ان در زمان پرآبی ۲ و نیم متر و مساحت آن حدودا دو هزار و ۵۰۰ هکتار است.
آب این تالاب از رودخانه ی مرزی اترک و زهکشی های طبیعی رودهای شور مانند رود سامان و رود شورجه تأمین می شود. تالاب آلاگل در واقع در شهرستان گنبد کاووس، بخش داشلی برون، در کنار شهر اینچه برون واقع شده است.

تالاب آلاگل در چند کیلومتری مرز ترکمنستان و در مرکز شوره زار بزرگ ترکمن صحرا قرار گرفته در نتیجه یک دریاچه با آب شور به حساب می آید. اطراف این تالاب اغلب پوشیده از نی و جگن و درختچه های گز است و کف آن معمولاً با جلبک های سبز رنگ بشکلی حدودا یک دست پوشیده شده است.
یکی از خصوصیت های خاص هر تالاب، مهاجرت انواع پرندگان به سمت آن در فصول خاصی از سال است. تالاب آلاگل هم از این قضیه مستثنی نیست و هر ساله هزاران پرنده به آن مهاجرت کرده و در بازه ی زمانی خاصی از سال می توانید شاهد حضور انواع پرندگان زیبا و رنگارنگی همچون قو، فلامینگو، اردک، پرستوی دریایی، چنگر، غاز، سلیم، کاکائی، بالکان، آبچلیک و… در این منطقه از استان باشید.
از آنجائیکه تالاب آلاگل دارای آبی کاملا شور است برای پرورش ماهیانی که در آب شور زندگی می کنند مناسب می باشد، بنابراین انواع ماهیان شورزی دریای خزر به خصوص ماهی سفید و کپور در این تالاب پرورش داده می شود.

تالاب آلماگل
از دیگر تالاب های استان گلستان میتوان به تالاب آلماگل اشاره نمود. منبع تأمین آب این تالاب هم همان رودهایی است که آب تالاب آلاگل را تأمین می کنند در نتیجه این تالاب هم دارای آبی شور می باشد.
تالاب آلماگل بعنوان یکی از سه تالاب بین المللی شهرستان گنبدکاووس در شمال استان گلستان در نزدیکی مرز ایران و ترکمنستان در شمال تالاب آلاگل واقع شده است. این تالاب که مفهوم نام آن “دریاچه سیب” می باشد با مساحتی در حدود ۲۰۰ هکتار در فاصله تقریبی ۷۲‬ کیلومتری از شهر گرگان قرار گرفته است.
همچون خصوصیت های تالاب آلماگل میتوان به این یاد شده کرد که دارای مقدار فراوانی از مواد مغذی است. تالاب آلماگل در جنوب رودخانه مرزی اترک که همچون رودهای اصلی و مرزی حوضه آبریز دریای خزر است، واقع شده و بیشتر آب آن از راه این رود تأمین می شود.
لازم به ذکر است حدود ۸۰‬ درصد از پوشش گیاهی موجود در تالاب آلماگل در قسمت شرق و شمال شرقی آن پراکنده شده است و گونه های مختلف گیاهان آبزی در این تالاب به چشم می خورد.

همچون این گیاهان میتوان به چنگال آبی، بومادران آبی، جگن، نی، هفت بند، آلاله آبی و لویی اشاره نمود. این در شرایطی است که در نوار اطراف این تالاب گیاهانی هم وجود دارد که پرندگان بومی و آنهایی که در فصل مهاجرت به سمت این منطقه هجوم می آورند از آنها بعنوان محلی برای ساختن آشیانه خود استفاده می نمایند.
از مهم ترین این گیاهان میتوان به علف شور، جارو ترکمنی، گز شاهی، خارشتر، یولاف وحشی، چمن و مرغ اشاره نمود. علاوه بر اینها که به صورت طبیعی در اطراف این تالاب رشد می کنند سازمان جهاد کشاورزی هم انواع دیگری از گیاهان را در اطراف تالاب آلماگل کاشته است.
این سازمان چنین عملی را برای کاهش اراضی بیابانی و ممانعت از فرسایش خاک و هم برای پیاده سازی طرح های مرتع داری انجام داده است.

تالاب آلماگل دارای انواع متفاوتی از جانوران مانند ماهی ها، پرندگان و خزندگان مختلف است که همچون آنها میتوان به زردک، سیاه ماهی، کپورچه، آمور، کپور معمولی، پاروا یا آمورچه، کلمه، اسبله، گامبوزیا و گاو ماهی اشاره نمود.
شرایط محیط زیستی خاصی که در اطراف تالاب آلماگل برقرار است سبب شده که این دریاچه مکان مناسبی به منظور زندگی و تولید مثل پرندگان مهاجر باشد به صورتی که حدود ۳۶‬ نوع از این پرندگان که در فصل مهاجرت از دیگر مناطق به این منطقه می آیند و جزء پرندگان بومی استان نمی باشند در تالاب های این منطقه تخم گذاری کرده و تا وقتی که تخم های خویش را به جوجه تبدیل کنند و هنر پرواز کردن را به آنها بیاموزند در اطراف این تالاب می مانند و می توانند گردشگران را از لذت دیدن خود بهره مند کنند.

از مهم ترین پرندگان مهاجر آلماگل میتوان به کشیم گردن سیاه، باکلان، حواصیل خاکستری، اگرت، اردک سر سیاه، اردک سیاه کاکل، اردک تاجدار، اردک سرسفید، خوتکا، چنگر، چوب پا، خروس کولی، تلیله کوچک، آبچلیک، کاکایی، قوی گنگ، غار پیشانی سفید و عقاب دریایی دم سفید اشاره نمود که برخی در داخل آب و برخی در کنار اب زندگی می کنند. در این میان اردک سر سیاه، سیاه کاکل و تاجدار جزء پرندگانی هستند که تعدادشان درحال کم شدن است.
طبیعی است که در جوار این تالاب پستانداران هم زندگی کنند. همچون اینها میتوان به تشی، جرد بزرگ، خرگوش، گربه دشتی، روباه معمولی، روباه سردم سیاه، شغال و گراز اشاره نمود. در فاصله نزدیکی از این تالاب روستاهایی هم به صورت پراکنده وجود دارد که اهالی آن بیشتر از طریق برداشت نی، چرای دام ها، شکار پرندگان و ماهی گیری از این تالاب امرار معاش می کنند.

تالاب آجی گل
در جنوب غربی آلماگل تالاب دیگری به نام آجی گل واقع شده است. برای رسیدن به این تالاب بایستی ۸۰ کیلومتر از شهر گنبدکاووس به سمت بخش مرزی داشلی برون پیش بروید. تالاب آجی گل هم در شمال شهرستان گنبدکاووس و در جنوب روستای تنگلی واقع شده است. مساحت این تالاب حدود ۳۶۰ هکتار و عمق آن بین ۱ تا ۵ متر، حجم آب آن ۷/۲ میلیون متر مکعب و در حد فاصل دو تالاب آلماگل و آلاگل قرار دارد. مسیر دسترسی به این تالاب هم مانند دو تالاب دیگر از شهر گرگان به سمت جاده آق قلا به اینچه برون است. تالاب آجی گل در شمال شوره زار آلاگل و در فاصله ۲ کیلومتری شرق دریاچه شور قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا منفی چهار متر است.

هر سه تالاب آلاگل، آلماگل و آجی گل بعنوان تالاب های بین المللی در سال ۱۹۷۵ میلادی در لیست کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده اند و در مجموع با مساحتی در حدود ۱۴۰۰ هکتار تحت حفاظت سازمان محیط زیست استان گلستان قرار دارند.
تالاب گمیشان
تالاب گمیشان یکی تالاب های مورد علاقه پرندگان مهاجر است که بعنوان یک ذخیرگاه ژنتیکی با ارزش زیاد می شود که به صورت معمول میتوان ۱۰۰ نوع پرنده نادر را در این تالاب تماشا کرد. این تالاب با مساحت حدود ۳۰ هزار هکتار که بعنوان یک منطقه تفریحی است در ۶۰ کیلومتری شمال غرب گرگان در غرب دشت ترکمن، حاشیه شرقی دریای خزر، واقع شده است. از قدمت این تالاب اطلاعاتی دقیقی در دسترس نیست اما با عنایت به این که سطح آب دریای خزر در زمان سلطنت سومین شاه خوارزم بقدری پایین بود که از تالاب انزلی چیزی جز بستری، به جا نمانده بود و با عنایت به زمان سلطنت استر که مابین سالهای ۱۲۵ تا ۱۵۵ق. در زمان فرار سلطان محمد خوارزم شاه به جزیره آبسکون در سال۷۱۶ ق، میتوان نتیجه گرفت که از آن سال ها به بعد با افزایش آب دریا در این منطقه تالاب بوجود آمده است.
تالاب گمیشان علاوه بر ارزش های اکولوژیکی، تفریحی و اقلیمی و آموزشی که دارد در حفظ مناسبات اقتصادی و اجتماعی منطقه هم اهمیت بسزایی داشته و باتوجه به فقدان ارزش کشاورزی اراضی این منطقه، تالاب گمیشان یکی از منابع تأمین مالی اهالی به شمار می آید.
از خصوصیت های منحصر به فردی که تالاب گمیشان دارد اکوسیستم کم نظیر آن است که در آن انواع ماهیان، سخت پوستان، نرم تنان، دوزیستان، خزندگان و پرندگان و همینطور پایگاه پاییزی و زمستانی بعضی از پرندگان در حال انقراض و نادر جهان واقع شده است.

منبع: صد کادو