گفت و گوی مجله مهر با جنگل بان نمونه كشورمان؛ با پیرهن عزای برادرم، ۵۰۰ متر جنگل را خاموش کردم

به گزارش صد کادو، پرویز سلیمانی در یک روز دو داغ می بیند؛ اول برادری که او و پنج خواهر و برادرش را بزرگ کرده، بعد داغ مادر که بر سر جنازه برادر پر می کشد. پیرهن عزای آنان سه سال بر تن پرویز می نشیند، تا…

خبرگزاری مهر؛ گروه مجله – جواد شیخ الاسلامی: پرویز سلیمانی، جنگل بان نمونه کشوری، جوان متولد ۱۳۶۰ و اهل خرم آباد است که داستان جالبی دارد. داستانی که سبب شد هرطور شده او را پیدا کنم و با او صحبت کنم. او که سال ۸۸ مدرک فوق لیسانس مرتع داری اش را گرفته و در حال حاضر کارشناس یگان حفاظت منطقه خرم آباد است، حرف های زیادی در رابطه با جنگل و جنگل داری و جنگل بانی دارد. با او که اخیرا بعنوان جنگل بان نمونه کشوری انتخاب و مورد تقدیر واقع شده، با او گفتگو کردیم:
لرستان، استان سرسبزی با ۲ میلیون هکتار جنگل و مرتع
استان لرستان یکی از استان هایی است که بیشترین میزان جنگل را دارد. یک میلیون و ۲۱۸ هزار هکتار جنگل در لرستان وجود دارد که اغلب آنها هم درخت بنه و بعد بلوط و دیگر گونه ها است. همینطور در این استان بیشتر از هشتصد هزار هکتار مرتع داریم که در مجموع به دو میلیون هکتار جنگل و مرتع می رسیم. استان لرستان از نظر آب و هوایی هم شرایط معتدلی دارد و سالانه ۴۵۰ میلی متر بارندگی دارد. لرستان یک استان سرسبز است و طبیعت بکری دارد. من هم وقتی کوچک بودم با خانواده در دل طبیعت تفریح می کردیم و طبیعی بود که به طبیعت علاقه مند شوم. البته قبل از دانشگاه به گروهی پیوستم که درخت کاری می کردند و از جنگلها مراقبت می کردند. این رابطه من و جنگل را بیشتر کرد. به خاطر همین پیش زمینه ها بود که بعداً به رشته منابع طبیعی رفتم. آن موقع قبول شدن در رشته منابع طبیعی خیلی سخت بود. باورتان می شود من توی کنکور ۷۰ درصد زبان انگلیسی زدم تا در رشته منابع طبیعی قبول شوم؟
بلوط های لرستان بارها جان مردم لرستان را در قحطی های بزرگ نجات داده اند
اما یکی از اتفاقاتی که سبب شد من علاقه خیلی زیادی به جنگل، بخصوص جنگل های استان لرستان پیدا کنم، داستانی بود که در رابطه با نقش بلوط در حفظ و پایداری مردم لرستان شنیدم. من در مقطعی عضو گروهی بودم که به لیدر آن گروه پدر بلوط ایران می گفتند. من نخستین بار از زبان ایشان شنیدم که استان لرستان مدیون درخت های بلوط است. حالا چرا؟ زمانی که در ایران قحطی بوده، پدران، مادران و نیاکان ما در استان لرستان از دانه درخت های بلوط بعنوان غذا استفاده می کردند و خودشان را زنده نگه می داشتند. هم در مقطع جنگ جهانی و هم در سالهای ۴۸ تا ۵۳، مردم دانه های بلوط را پودر می کردند و آنها را تبدیل به یک نوع نان می کردند. روش تهیه اش هم این طوری بوده که پس از پودر کردن و اضافه کردن آب و تبدیل آن به خمیر، آنرا زیر ذغال ها می گذاشتند. وقتی زیر ذغال می گذارند نان حالت کیک پیدا می کند و نرم می شود. اینقدر این نان مقوی بوده که وقتی یکی از آنرا می خورده اند تا یک روز سیر بوده اند. وقتی این ماجرا را شنیدم، علاقه من به بلوط و حفظ جنگل های لرستان خیلی بیشتر شد. با خودم می گفتم این درخت ها بارها قوم ما را در تاریخ نجات داده اند، حالا چرا ما نباید از آنها حفاظت کنیم؟

فقط در یک روز، شش بار به مهار آتشسوزی اعزام شدم
خیلی ها فکر می کنند جنگل، فقط درخت است. درخت جزئی از جنگل است. جنگل شامل تمام موجوداتی می شود که در جنگل هستند؛ از چرنده ها و پرنده ها بگیرید تا ریزموجودات. باآنکه درخت ها عضو بسیار مهم جنگل هستند. هر درخت بلوط سالانه اکسیژن ۱۲ نفر را تولید می کند. درخت عامل ته نشین شدن آب است و با ذخیره سازی آن در زیرزمین، از وقوع سیل جلوگیری می کند. از نظر زیبایی و اقتصادی و سیاسی و آب و هوا و کمک به صنعت گردشگری و غیره هم که احتیاج به گفتن نیست. پس ما چاره ای نداریم جز این که جنگلها را حفظ نماییم. متأسفانه آتشسوزی در جنگل های ما بیداد می کند. در این دوازده سال که در این عرصه مشغول به کار هستم، تعداد بی شماری به عملیات مهار آتشسوزی رفته ام. یادم است فقط در یک روز، شش بار به عملیات اعزام شدم. یکی از سخت ترین نقاط جنگل های لرستان برای آتشسوزی «مله کوه» در مرز شهرستان رومشکان و پل دختر است. شب که از آن بالا رفتیم خودمان نفهمیدم چطور به بالای آن رسیدیم. وقتی بامداد شد برای خودمان هم سوال بود که چطوری این کوه را بالا رفته بودیم؟! چون در برگشت باید نشسته نشسته پایین می آمدیم و مدام دست مان را به یک جایی بند می کردیم. خلاصه ما برای مهار آتشسوزی مله کوه به آن منطقه اعزام شدیم و دیدیم آتشسوزی خیلی گسترده است. با سختی و مرارت زیاد، تمام این آتش را مهار کردیم؛ به جز حدود پانصد ششصد متر که باقی مانده بود.
برادرم از ۱۲ سالگی سر کار رفت تا ما را بزرگ کند
اینجا یک فلاش بک بزنیم تا بعد ادامه ماجرای آتشسوزی مله کوه را تعریف کنم. من یک ساله بودم که پدرم را از دست دادم. هفت تا برادر و خواهر بودیم که یتیم شده بودیم. یک برادر به اسم عزت داشتیم که از همه بزرگ تر بود و کلاس پنجم بود. وضع مالی مان هم اصلاً خوب نبود. پس از فوت پدر، عزت برادر بزرگم درس را رها کرد و رفت سر کار تا خرج خانواده را درآورد و ما را بزرگ کند. با ۱۲ سال سن کارگری می کرد و هرروز یک فاصله ۱۲۰ کیلومتری را طی می کرد تا به سر کار برود و برگردد. با این سختی ما هفت تا خواهر و برادر را بزرگ کرد و به بهترین دانشگاه ها فرستاد. فامیل هایی که وضع مالی خوبی داشتند هم نمی توانستند هزینه آن دانشگاه ها را بدهند، ولی برادرم این کار را در حق ما کرد. همه ما را با سربلندی بزرگ کرد. همیشه به ما می گفت «شما حق ندارید حتی یک کیلو گوشت برای خانه بخرید. تا روزی که ازدواج کنید و من زنده هستم، حق ندارید برای خانه چیزی بخرید». اگر میوه ای چیزی می گرفتیم پولش را به زور می گذاشت توی جیب مان.

روزی که در آن دو بار داغدار شدیم…
سال ۹۵ عزت برادرم از خانه بیرون زد تا سر کار برود. نیم ساعت بعدش زنگ زدند و به ما گفتند برادرتان توی سردخانه است. داداشم توی راه تصادف کرده بود و همان جا فوت کرده بود. مادرم که به سر جنازه عزت رسیده بود هم طاقت نیاورد و همان جا به برادرم پیوست… این شد که ما در یک روز دو بار عزادار شدیم؛ هم عزای برادرم که همه کس و کار ما بود، هم عزای مادرم که سایه بالای سرمان بود. توی استان لرستان هر کس عزیزی را از دست می دهد خودش را گِلی می کند و یک سال لباس سیاه تنش می کند. این لباس سیاه را پس از یک سال طی مراسمی از تن شان بیرون می آورند. فامیل ها می آیند و توی یک مراسم لباس سیاه عزاداران را از تن شان بیرون می آورند و لباس تازه به آنها می دهند. اما داغ ما آنقدر زیاد بود که لباس سیاه مان را پس از سال اول هم از تن مان درنیاوردیم. این دو داغ آنقدر برای خواهران من سخت بود که آنها هر سال گیس خودشان را می بریدند. عزت، تمام زندگی ما و ستون خانه ما بود. در حق ما پدری می کرد. کمتر پدری کاری که عزت در حق ما کرد را برای بچه های خودش انجام می دهد.
با پیرهن عزای برادرم ۵۰۰ متر جنگل را خاموش کردم
خلاصه وقتی که من برای مهار آتشسوزی مله کوه رفتم سه سال از فوت عزت و مادر می گذشت و هنوز پیرهن عزای برادر و مادرم تنم بود. آتشسوزی وحشتناک بود. یک دمنده هجده کیلویی روی دوشم بود و دو ساعت هم باید برای رسیدن به محل آتشسوزی پیاده روی می کردیم. خلاصه رسیدیم و تا جایی که دمنده ها بنزین داشتند، آتش را خاموش کردیم. پانصد ششصد متر آتش هنوز مانده بود و دمنده ها بنزین نداشتند. من بودم و آقایی به نام داریوش حیدری که الآن در سازمان منابع طبیعی کار می کند. اگر این آتش را خاموش نمی کردیم، باردیگر وسعت پیدا می کرد. تنها راهی که به ذهنم رسید این بود با پیرهن سیاهی که تنم است، آتش را خاموش کنم. با اکراه پیرهن سیاهم را درآوردم و شروع کردم به خاموش کردن آتش. ۵۰۰ متر آتش را با همان پیرهن سیاه خاموش کردم. دیگر چیزی از پیرهن نمانده بود و کاملاً سوخته بود. خیلی ناراحت بودم که با پیرهن عزای برادرم این کار را کردم. همان جا بود که از فرط خستگی برای چند ثانیه به خواب رفتم. توی همان چند لحظه برادرم عزت به خوابم آمد و دیدم با کفش های نو و پیرهن سیاه و عربی که پوشیده به من نزدیک می شود. آنجا بود که به من گفت «ناراحت نشو؛ بابت این که تو این آتش را خاموش کردی، امام حسین (ع) این پیراهن سیاه را به من داده». بیدار شدم و خیلی خوشحال بودم که این کار را کردم. جنگل خاموش شد و من هم این طوری پیراهن سیاه عزای مادر و برادرم را درآوردم…

چند توصیه؛ آتش روشن نکنید، آشغال نریزید، ته سیگار نریزید و برای کباب کردن درخت قطع نکنید!
الآن بزرگ ترین خسارتی که به جنگل وارد می شود، آتشسوزی است. از مردم می خواهیم وقتی به جنگل و فضای سبز و طبیعت می روند، تا جای ممکن آتش روشن نکنند. اگر هم آتش روشن کردند، با نهایت دقت و توجه باشد و جای نامناسب نباشد. ضمن این که حتما مراقب باشند که پس از انجام کارشان آتش را کاملاً خاموش کنند، چون اگر آتش خاموش نشود به سادگی قابل سرایت به دیگر بخش های جنگل است. دومین مسأله اینست که به هیچ وجه آشغال خودشان، بخصوص شیشه هایی که مصرف می کنند را در طبیعت نریزند. این شیشه ها یکی از عوامل آتشسوزی در طبیعت است. چرا؟ چون شیشه ها زیر نور خورشید مثل ذره بین عمل می کنند و با سوزاندن پلاستیک و چوب های خشک و قابل اشتعال، مسبب آتشسوزی می شوند. نکته بعدی کشیدن سیگار در طبیعت است. وقتی در طبیعت و جنگل سیگار می کشند، حتما مراقب باشند که ته سیگارشان را توی طبیعت رها نکنند. اولاً سم موجود در این ته سیگار به درخت ها و گیاهان و حیوانات طبیعت صدمه بسیار زیادی وارد می کند، دوما سبب می شود آتشسوزی در طبیعت شروع شود. سفارش بعدی من به مردم اینست که به هیچ وجه برای درست کردن آتش و کباب کردن غذا، درخت ها را قطع نکنند. واقعاً چه مفهوم دارد برای درست کردن یک چای یا غذا، به درختی که صدها و هزاران سال قدمت دارد آسیب بزنیم؟ جنگلها متعلق به تمام بشریت است. وظیفه اجتماعی و اخلاقی هر کسی است که از صدمه به طبیعت و جنگل جلوگیری نماید. وقتی شما یک شاخه را قطع می کنید به آوندهای آب رسان آن درخت آسیب می زنید. سبب می شود که قارچ ها در محل قطع شده درخت رشد کنند و از منابع درخت مصرف کنند. بدون درخت ها همه چیز صدمه می بیند. بدون درخت ها ما اکسیژن نداریم، آب و هوای تمیز و معتدل نداریم، فضای سبز و نشاط اجتماعی نداریم، بدون درخت و جنگل آب باران به خاک نفوذ نمی کند و تبدیل به سیل می شود و و و… همه اینها یعنی ما باید به درختان احترام بگذاریم و با تمام توان از آنها حمایت نماییم.
خوشحالم که با مرگ من از آتشسوزی جنگل جلوگیری می شود و مردم آگاه می شوند
ما شهیدانی مثل البرز داشتیم که رفتند تا آتش را خاموش کنند و خودشان طعمه آتش شدند. اگر اشتباه نکنم حدود سی و چند نفر شهید آتشسوزی داریم که هنگام مهار آتش به شهادت رسیده اند. خود من بارها با این لحظه روبرو شده ام. یکبار با همکارم «علی حقی پور» در یک عملیات مهار آتشسوزی محاصره شدیم. گیر کرده بودیم و فضا آنقدر سخت بود که اشهدمان را هم گفتیم. آتشی که ما را محاصره کرده بود ارتفاع ش به ۱۰ متر رسیده بود. آتش آنقدر گسترده بود که ما از زندگی کاملاً ناامید شده بودیم. در همین حین بود که ناگهان جهت باد عوض شد و توانستیم از یک گوشه کوچک خارج شویم. من به دوستانم می گویم شاید آن حیواناتی که ما نجات شان می دهیم دعامان می کنند که تاکنون اتفاقی برای ما نیفتاده است. اگر هم اتفاقی بیفتد، خوشحالم که مرگ من از یک آتش جلوگیری کرده و سبب شده برخی از مردم کشورمان با آتشسوزی در جنگل آشنا گردند و مراعات کنند.