مرور چند عملیات دریایی در خلیج فارس

صد کادو: بعد از اجرای عملیات «مروارید»، تا سال ۱۳۶۵ بارها پایگاه های به وجود آمده دشمن در سکوهای البکر و الامیه، مورد حمله های هوایی و دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و در هر مرحله، تلفات زیادی نیز وارد شد، ولی دشمن با استقرار نیرو و پیشرفته ترین تجهیزات مانند رادارهای سطحی، هوایی و دوربین های قوی دید در روز و شب، روی سکوهای نفتی البکر و الامیه، آنها را به یک پایگاه نظامی تبدیل کرد.

به گزارش صد کادو به نقل از ایسنا، تجربیات دفاع مقدس در زمینه دریایی، بسیار باارزش است چون استفاده از آنها می تواند در خیلی از موارد راهگشا باشد.

علی جمالی همچون پژوهشگران در حوزه راهبرد دفاعی است. وی در مقاله ای با عنوان «راهبردهای به کارگیری شده از طرف نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در دفاع مقدس که فصلنامه راهبرد دفاعی، سال سیزدهم، شماره ۴۹ آنرا به چاپ رسانده است به «مشارکت نیروی دریایی ارتش در دفاع مقدس» اشاره داشته است که بخش هایی از آنرا می خوانیم:

نیروی دریایی ارتش در دفاع مقدس

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران طرح های عملیاتی خود (عملیات دریایی اشکان و مروارید) را با هدف قطع خطوط مواصلاتی دشمن به بنادر، جلوگیری از صادرات نفت و انهدام کامل نیروی دریایی دشمن بعثی به ترتیب اجرا کرد. گرچه سکوهای نفتی «البکر» و «اَلاُمیه» از نظر تأسیسات انتقال نفت بطور کامل منهدم شده بودند، ولی به عنوان پناهگاه ناوچه های عراقی، مقر واپایش تحرکات دریایی و محل استقرار گروههای شنودی متحرک عراق مورد استفاده قرار می گرفتند. از ین جهت، در ایام ۵ و ۶ و ۷ آذرماه سال ۱۳۵۹ طرح عملیاتی مروارید بمنظور انهدام شناورهای مستقر در این پایانه ها و نیروهای مستقر در آن طراحی و با هدف های زیر اجرا شد:

– تامین خطوط مواصلاتی دریایی به بنادر خودی.

– نابودی بخش قابل توجهی از نیروی دریایی عراق.

– محبوس نمودن باقی مانده‌ی نیروهای دریایی دشمن در بندر ام القصر.

– سیادت دریایی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس و دریای عمان.

– جلوگیری از صدور نفت عراق و ایجاد اختلال در نظام اقتصادی دشمن.

– قطع ارتباط دریایی دشمن و خطوط مواصلاتی آن.

– محروم ساختن عراق از سکوها به عنوان یک نقطه‌ی آفندی مقابل واحدهای سطحی و هوایی خودی.

– استفاده از پایانه های نفتی البکر و الامیه دشمن به عنوان سرپل و پست های دیدبانی جهت واپایش کامل تردد یگان های سطحی و هوایی دشمن از بنادر ام القصر و بندر نفتی فاو (سیاری، ۱۳۹۱: ۴۵).

پس از اجرای عملیات «مروارید» تا سال ۱۳۶۵ بارها پایگاه های به وجود آمده دشمن در سکوهای البکر و الامیه، مورد حمله های هوایی و دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و در هر مرحله، تلفات زیادی نیز وارد شد، ولی دشمن با استقرار نیرو و پیشرفته ترین تجهیزات مانند رادارهای سطحی، هوایی و دوربین های قوی دید در روز و شب، روی سکوهای نفتی البکر و الامیه، آنها را به یک پایگاه نظامی تبدیل کرد.

دشمن با این اقدام اهتمام داشت آب های شمال خلیج فارس را تحت پوشش قرار داده و با به کار بردن هواپیماها، بالگردها و باقی مانده نیروی دریایی خود، کشتی های عبوری جمهوری اسلامی را منهدم کند و به این ترتیب، شکست سنگین دریایی خودرا جبران و برای خود برتری دریایی کسب کند، پس بمنظور محروم ساختن دشمن در بهره برداری از این مزیت در امتداد عملیات «والفجر ۸»، حمله به سکوهای البکر و الامیه به نام عملیات «تکسا» طرح ریزی و اجرا شد.(دفتر پژوهش های نظری و مطالعات راهبردی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۲: ۷).

در هشت سال دفاع مقدس، عملیات درگیری با یگان های سطحی و هوایی دشمن به نام عملیات «رعد» و در هنگام اجرای عملیات سیادت و بازرسی کشتی ها، در مواردی رویارویی با یگان های شناور و پروازی عراق صورت گرفت که منجر به درگیری بین ناوچه های موشک انداز شمشیر، خنجر، زوبین و جوشن با آنها شد.

سلسله عملیات «سیادت» با هدف انجام گشت و شناسایی با بهره مندی از همه یگان های شناور و پروازی نداجا به گونه مستمر و شبانه روزی در سطح کل آب های خلیج فارس، دریای عمان و شمال اقیانوس هند، تدوین شد و با شروع جنگ تحمیلی بمنظور اعمال حاکمیت بیشتر، کسب اطمینان از باز بودن خطوط مواصلاتی و بنادر کشور، اعمال قانون کنتراباند یعنی کشف، شناسایی و توقیف یگان های تجاری عراقی و یا حامل تجهیزات و کالا به بنادر عراق توسط کشتی های سایر ملل به اجرا درآمد (دفتر پژوهش های نظری و مطالعات راهبردی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۲: ۹).

همپایی (اسکورت) کشتی های تجاری به بنادر بوشهر و امام خمینی (ره) بمنظور باز نگه داشتن خطوط مواصلات دریایی و تامین نیازمندی های مردم و بیشترین بهره برداری از بنادر کشور خصوصاً بنادری مانند بندر امام (ره) که دارای تسهیلات بندری مناسب برای تخلیه و خط راه آهن بود، از عمده هدف های نیروی دریایی در زمان جنگ به شمار می رفت که اجرا شد. (دفتر پژوهش های نظری و مطالعات راهبردی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۲: ۱۰).

واپایش بنادر و مسیل های محدود با رادار و یگان های شناور و واپایش سطحی به جز انجام گشت و شناسایی، بمنظور کشف یگان های مشکوک حامل کالا و تجهیزات به کشور عراق و پاسداری از آب های جمهوری اسلامی، کسب اطمینان از تردد کشتی های تجاری مجاز به بنادر و آب های خودی و ممانعت از ورود هر گونه کشتی و یا واحد کوچک غیرنظامی به آب ها و بنادر کشورمان که می توانست متعلق به دشمن باشد، از دیگر ماموریت های یگان شناور و ایستگاه های رادار بود.

استقرار یگان های شناور در مدخل ورودی بنادر همچون بندر عباس، بوشهر، چابهار، بندر امام و اطراف جزیره‌ی خارک بمنظور واپایش تردد کشتی های تجاری تأیید شده از جانب سازمان بنادر و کشتی رانی جمهوری اسلامی و همین طور مستقر نمودن یگان های شناور در تنگه‌ی هرمز و آب های سواحل کشورمان با هدف جلوگیری از هر گونه احتمال سو استفاده از کشتی های تجاری در جنگ، در هشت سال دفاع مقدس انجام پذیرفت (دفتر پژوهش های نظری و مطالعات راهبردی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۲: ۱۸)

در تاریخ ۱۹/ ۱/ ۶۷ عملیات «رشادت» (عملیات درگیری مستقیم با نیروهای آمریکایی در خلیج فارس) انجام شد. با وجود تمامی کمک های اطلاعاتی، جاسوسی و نظامی به عراق، لشکرکشی بی سابقه آمریکا به خلیج فارس، بمنظور تقویت روحیه‌ی نیروهای عراقی و جلوگیری از ادامه موفقیت های نیروهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، حمله هایی را به سکوهای نفتی جمهوری اسلامی و یگان های نظامی نیروی دریایی برنامه ریزی و اجرا کرد که منتهی به درگیری مستقیم با آمریکا شد. (دفتر پژوهش های نظری و مطالعات راهبردی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۲: ۲۶).