در نشست هدیه اسباب بازی در مهر مطرح شد؛ مهارت آموزی، مسیر خردورزی کودک و برای جامعه مصونیت ساز است

به گزارش صد کادو حجت الاسلام سرلک اظهار داشت: مهارت آموزی باید مبنای تولید سرگرمی برای کودکان باشد چون که مهارت، زمینه جوشش خرد است و جامعه خردمند جامعه محکمی است که مخاطرات فضای مجازی هم آنرا متزلزل نمی نماید.

به گزارش صد کادو به نقل از مهر، نشست «هدیه اسباب بازی» با حضور حجت الاسلام علی سرلک، محمد مسلمی و حمزه معاون توسعه سازمان مأوا، سه شنبه ۲۱ تیر در خبرگزاری مهر اجرا شد.
در ابتدای نشست، حمزه درباره کارهای مؤسسه مأوا، ایده برگزاری هم خوانی سرود غدیر و اهدای عروسک توضیح داد و اظهار داشت: کارهای اولیه مأوا معطوف به مخاطب بزرگسال بود اما تقریباً سه سال پیش فعالیت مستقیم در ارتباط با کودکان و نوجوانان را آغاز کردیم و از یک سال ونیم پیش این فعالیت ها رسانه ای شدند. از آن زمان بیشتر محصولاتی تولید می شد شکل کمپینی داشت و از بچه ها خواسته می شد که نسبت به آن، واکنش و اقدامی مشارکت جویانه داشته باشند.
او از پویش های «دریای آرامش»، «پویش جوشن کبیر» و «هم صدای آسمان» بعنوان بخشی از این فعالیت ها نام برد و اضافه کرد: برای افزایش ضریب نفوذ رسانه ای از مداحان خواهش کردیم که در تولید آثار یا پویش ها با ما همراه باشند و دو نفر از آنان پذیرفتند که پویش «مداد رنگی» که با نام «عزیزم حسین» مشهور شد محصول همین همکاری بود و چندهزار کار از سراسر کشور به ما رسید به نحوی که توان جمع کردن همه آنها را نداشتیم.
حمزه افزود: بعد از آن تصمیم گرفتیم در کنار تولیدات و پویش ها، یک کنشگری دینی یا اخلاقی را هم از بچه ها بخواهیم و ازاین رو در پویش «هدیه اسباب بازی» قرار شد بچه ها از اسباب بازی و عروسکی که دوستش دارند برای هدیه به دوستان محروم شان، کنش ایثارگرانه را تمرین کنند. در کنار آن هم این فرصت را تدارک دیدیم که به همراه نماهنگ و سرود و همخوانی و جمع شدن در میدان ولیعصر (عج) این جشن اتفاق بیفتد.
باید این حقیقت را بپذیریم که دنیا دارد به سرعت، روی آنان تاثیر می گذارد و ما هیچ کاری برای آنان نکرده ایم و آنان را از غذای روح شان محروم کرده ایم. ما حتی به آنان نگفته ایم اول چه دوستی انتخاب کن تا بعد آن عروسک را بردارد و به او هدیه دهد محمد مسلمی، چهره تلویزیونی برنامه «فیتیله ای ها» در ادامه بحث از اقدام پسندیده مؤسسه مأوا قدردانی نمود و اظهار داشت: از آن جا که بچه ها این روزها به خاطر درس و تحصیل در فضای مجازی حضور دارند و تسلط غربی ها بر این فضا هم سبب شده که به سرعت در بین بچه ها نفوذ کنند، گرفتار عوارض بسیار روحی و حتی جسمی شده اند. آنها دوستان شان را از میان فیلمهای کره ای انتخاب می کنند و تحت تاثیر هراس ها و شایعات کرونا، گرفتار نگرانی و استرس از دست دادن عزیزان شان هستند و همه مسائلی از این دست سبب شده تا در همین سنین پایین، از جهت روحی پراسترس و از جهت جسمی چاق باشند و از جهت فرهنگی هم از سنت ها و سبک فرهنگی ایرانی تاثیر نگیرند.
او افزود: باید این حقیقت را بپذیریم که دنیا دارد به سرعت، روی آنان تاثیر می گذارد و ما هیچ کاری برای آنان نکرده ایم و آنان را از غذای روح شان محروم کرده ایم. ما حتی به آنان نگفته ایم اول چه دوستی انتخاب کن تا بعد آن عروسک را بردارد و به او هدیه دهد. یعنی در نقطه خیلی بدی قرار داریم. سن اعتیار، مسائل جنسی و عوارضی از این دست بسیار پایین آمده و ما متأسفانه کار موفقی دراین زمینه ها انجام نداده ایم.
مسلمی اضافه کرد: باید کارهای خوب ادامه دار باشد چون که اگر یک کار انجام و تمام شود اثری نخواهد داشت. هم اکنون بچه های ما نه خوراکی در تلویزیون دارند و نه در تئاتر و نه در سینما و موسیقی و صراحتاً می گویم که داریم بزرگ ترین خیانت را به آنان می نماییم چون هیچ سهمی از فرهنگ برایشان در نظر نگرفته ایم. ما ادبیات بسیار غنی ای داریم اما هیچ قهرمانی برای کودکان نساختیم و این که با راه اندازی یک جشنواره فکر نماییم روحیات آنها را تغییر داده ایم اشتباه است.
او با انتقاد از برخی کارهای شکاف انداز در جامعه اظهار داشت: باید از چهره های پرنفوذ و محبوب میان کودکان استفاده نمائیم و تلاش نکنیم با ایجاد شکاف و پررنگ کردن یک دسته خاص، فعالیت ها را به سمت گروه خاصی سوق دهیم. همه بچه ها باید بدانند ایرانی هستند و کار برای همه آن هاست. بعد از آن که این همدلی به وجود آمد بعد می شود ارزش های اخلاقی و انسانی و دینی را هم در بین کودکان ترویج کرد.

حجت الاسلام سرلک در ادامه گفتگو به صدمه شناسی وضع کودکی در جامعه پرداخت. او اظهار داشت: اساساً دوران کودکی در مناسبات اجتماعی ما زائل شده است. نه معماری ما ناظر به این قشر بزرگ و مؤثر حرفی برای گفتن دارد و نه حتی آموزش و پرورش و برنامه سازی های تلویزیونی. کودکان قربانی زندگی پرشتاب آدم بزرگ ها شده اند. بخشی از ما هم که به سراغ کار برای این قشر می رویم به معنای دقیق کلمه دنبال بیزنس هستیم و نه کار فرهنگی. وقتی می گویم قربانی منظورم کودکان کار یا صدمه دیدگان کودک آزاری و مسائلی از این دست نیست بلکه همه کودکان سالم و آرام ما که مخاطب این برنامه های تلویزیونی و جنس برنامه ریزی ما هستند، قربانیان کم کاری ما هستند که به وجودشان و نیازهایشان توجهی نداریم.
او اضافه کرد: ظرفیتی که کودک برای شادی آفرینی و امیدبخشی به جامعه دارد واقعاً تعجب آور است. صرف همین راه رفتن و کلمات را جویده ادا کردن یک کودک به اندازه یک شهربازی برای خانواده، شادی آفرین است. حدیث داریم که در بهشت جایی هست به نام «دار الفرح» مخصوص کسانی که کودکان را شاد می کنند.
اگر هدف مؤثری برای کار در حوزه کودکان مدنظر باشد باید به مانیفست یا برنامه ای دراز مدت فکر شود. همین کارهای خوبی مثل اهدای اسباب بازی اگر درست انجام نشود می تواند اثرات سوئی داشته باشد سرلک در تأیید صحبت های مسلمی اظهار داشت: نزدیک شدن به مبحث کودک به شکل موفق اتفاق نمی افتد مگر با برنامه ریزی. درست است که کارهای کوچک مهم هستند اما باید بدانیم ابرروایت مان از مساله کودک چیست. همین که کدام اسباب بازی چطور انتخاب گردد و چگونه هدیه شود و به دست دیگر کودکان برسد محل تأمل است. این جزئیات است که می تواند کار را متمایز کند وگرنه از این مجموعه های خیریه ای زیاد است.
او با اشاره به تجربه گروهی اش در راه اندازی خیریه ای مخصوص کودکان صفر تا سه سال و استفاده از مشاوره بیشتر از ۵۰ متخصص در حوزه های مختلف روانشناسی و جامعه شناسی و تربیت و… اظهار داشت: اگر هدف مؤثری برای کار در حوزه کودکان مدنظر باشد باید به مانیفست یا برنامه ای دراز مدت فکر شود. همین کارهای خوبی مثل اهدای اسباب بازی اگر درست انجام نشود می تواند اثرات سوئی داشته باشد. البته اقدامات خوب را باید ارج گذاشت اما همه این اقدامات هم نیاز دارند که فکرشده و برنامه ریزی شده در رابطه با کارشناسان جلو بروند. دوره بی گدار به آب زدن گذشته و باید کارهای هدفمند و جدی صورت بگیرد.
او اضافه کرد: باتوجه به مساله حضور کودکان در فضای مجازی، یکی از کارهایی که می تواند متناسب با این ایده صورت گیرد، آموزش عروسک سازی به خود بچه هاست. آموختن مهارت، یکی از اهداف کار برای کودکان است و از سوی دیگر کودک باید بیاموزد که هدیه ای شریف را به دیگران بدهد چون که در غیر این صورت، اهدای عروسک های خراب می تواند پیامی منفی به طرف مقابل بفرستد. مهارت خلق یا تعمیر عروسک ها، بهترین اتفاقی است که می تواند بیفتد و حتی بر آینده کودکان و انتخاب شغل شان اثرگذار باشد.
سرلک تصریح کرد: البته نباید از اقدامات کوچک هم ترسید. همان گونه که وضعیت فعلی محصول تک اقدام های غلط است برای درست کردن اوضاع هم نباید منتظر بیگ بنگ باشیم و باید همین اقدامات کوچک را درست و برنامه ریزی شده جلو ببریم و پیوست معرفتی و شناختی داشته باشم. وگرنه ما فکر می نماییم که کار مفیدی کرده ایم اما عملاً هیچ اتفاقی رخ نداده است.

او کتاب «زوال دوران کودکی» نوشته نیل پوستمن، جامعه شناسی یهودی آمریکایی را به عنوانی منبعی غنی معرفی نمود و افزود: ایجاد موج رسانه ای نباید اولویت اول فعالیت مجموعه هایی مثل مأوا باشد. اتفاق مؤثر می تواند در بسیاری موارد چراغ خاموش باشد. یکی از موانع ایجاد موج رسانه ای و کمپین گذاری هم این است که تعداد افرادی مثل ما کم است و در همه آنها تکرار می شویم و این مساله اثرگذاری را محدود می کند. همه موضوعات هم ظرفیت تبدیل کردن به پویش را ندارند.
مسلمی در ادامه بحث با اشاره به نکاتی درباره نحوه پر کردن خلأهای کار برای کودکان اظهار داشت: شاید اگر من بودم چنین آهنگی را با سلام شروع می کردم. در قرآن هم بر این مساله و شیوه شروع ارتباط تاکید گردیده است. بعد در ادامه جلو برویم و به وحدتی برسیم که خداوند همیشه آنرا از ما انتظار و دوست دارد. این که خانواده در کنار بچه ها باشد بسیار اهمیت دارد و بعد سایر ارزش های انسانی مثل مهربانی و ایثار در آن بستر شکل می گیرد و پذیرفته می شود.
اینکه یک کودک مهارت یاد می گیرد به همان اندازه دارد خردورزی می کند. ازاین رو در هر کاری که برای کودک انجام می دهیم باید پس ذهن مان این باشد که او چیزی بیاموزد او افزود: باید از استفاده از کاراکترهایی که امکان دارد بچه ها آنرا نپذیرند و پس بزنند، پرهیز کرد. این دست مسائل نیازمند کارشناسی است و باید طراحی شود که می خواهیم بچه ها را از کجا وارد نماییم و به کدام مسیر ببریم. مثلا یک سوال این است که چون ما هیچ طراحی عروسک داخلی نداریم اگر بچه ها عروسکی را هدیه بدهند که در ادامه کاراکترهای غربی است باید چه کرد. جهان روی این چیزها کار می کند و ازاین رو باید برنامه ریزی صورت گیرد چه در دعوت از افراد و هم از جهت شکل اجرا و هم طراحی محتوا. مهم این است که ما آن وحدت را مدنظر قرار دهیم و کار را طوری انجام ندهیم که بخشی از مردم و بچه ها فکر کنند که عضوی از کار نیستند. در چنین کاری همه باید باشند، هم سازمان ها و نهادها حمایت کنند و هم از ورزشکار و هنرمند و روحانی و همه حضور داشته باشند.
سرلک در پاسخ به این پرسش که برنامه سازی را باید از کدام نقطه شروع کرد، اظهار داشت: بچه کوچک، یک انسان متفاوت می باشد. شباهت هایی به انسان بزرگ دارد که همان ها هم مایه شگفتی و مسرت ما می شود. اما به نظر من هیچ چیزی به اندازه فراگیری خط عقلانیت در یک کودک مهم نیست که این مهم مبتنی بر آموختن مهارت است. این که یک کودک مهارت یاد می گیرد به همان اندازه دارد خردورزی می کند. ازاین رو در هر کاری که برای کودک انجام می دهیم باید پس ذهن مان این باشد که او چیزی بیاموزد. آموختن به این معنا که سوالی برایش پیش بیاید چیزی را ادراک و نهایتا خردورزی کند.
او اضافه کرد: این خط خردورزی و مهارت آموزی همان چیزی است که باید پشت همه کارهای ما حتی در سرگرمی ها باشد اما متأسفانه حتی در آموزش و پرورش هم این چنین نیست و فقط مغز بچه ها را با انبوهی اطلاعات و مفاهیم بی کاربرد پرمی کنند. اگر برنامه سازی ما به سمت مهارت آموزی برود، مهارت هایی که در تعریف یونسکو ۱۰ مهارت توضیح داده شده است، کودک انسان توانمند خواهد شد.
سرلک افزود: یکی از اهداف بزرگ می تواند همین باشد که آموزش و پرورش به این سمت برود و مثلا هر سال ۵ درصد به تعداد مهارت آموزندگان اضافه کند و وقتی فرد وارد دانشگاه می شود چند مهارت را بلد باشد. حتی کارهایی را پدرومادرها باید آموزش ببینند. ازاین رو چنین خطی را مجموعه هایی مثل مأوا و همه فعالان حوزه کودک از نویسندگان و برنامه سازان و غیره باید دنبال کنند. مهارت، زمینه جوشش خرد است و جامعه خردمند جامعه محکمی است که متزلزل نمی گردد و صد تا فضای مجازی هم آنرا نخواهد لرزاند.

حمزه در انتها این نشست اظهار داشت: رسانه از نگاه مجموعه ما یک ابزار است. ما نمی توانیم در رسانه مسائل را حل نماییم اما می توانیم برای حل شان انگیزه سازی نماییم. ازاین رو ما در این پویش در مرحله اول فقط توجه ساختن است. در همین پویش مقرر است از عروسک هایی استفاده گردد که به شکل قهرمانان بچه ها ساخته شده اند.
او اضافه کرد: این پویش به طوری است که برنامه ای برای بچه ها ساخته نشده بلکه برنامه، خود بچه ها هستند. خودشان عروسک می آورند و خودشان سرود می خوانند و هدیه می دهند. ما همین هم اکنون گام بعد را طراحی نموده ایم و با اسباب بازی سازان داخلی مذاکره کرده ایم تا عروسک ها را با قیمت پایین تر در اختیار بچه ها بگذارند و روی اسباب بازی های قابل دست ساز کار کنند و برای سال آینده این اقدامات صورت گیرد.
او افزود: فضای رسانه یکی فضای انتخابی است و ما نمی توانیم همه را پای یک محصول جمع نماییم اما می توانیم تعدد محصولات داشته باشیم. برای این کار محصولات زیادی را برای دختران و پسران تدارک دیدیم و نکته این است که اصلاً لازم نیست ما بسازیم بلکه فقط به آنان یاد می دهیم خودشان چطور بسازند، چطور منتشر کنند و یاد بدهیم که چطور فکر کنند. در همین راستا یک لیگ سرود را برگزار کردیم و قطعه باکلام و بی کلام را به بچه ها دادیم تا خودشان روی آن کار کنند. خیلی از بچه ها خودشان حتی کار تصویری را در این فرایند مسابقه می آموزند. ازاین رو ما فقط باید زمینه را آماده نماییم و آموزش دهیم و بچه ها خودشان پیش خواهند برد.

منبع: sadkado.ir