شعر و شعور و شهادت بخش هایی جدایی ناپذیر از فرهنگ ایران هستند، این هفته را با شاعران و روایتگران شهادت همراه شوید.
به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، شعر و شعور و شهادت بخش هایی جدایی ناپذیر از فرهنگ ایران هستند، شاعران روایتگران شعورند و شهادت، شاعرانه ترین راه بندگی است. زمانی که ولادت شاعری با شهادت شهیدی از اهالی قلم همزمان باشد، روزگاری شهودی است.
بهمنی؛ شاعری که غزل فکر می کند
محمد علی بهمنی متولد ۲۷ فروردین ۱۳۲۱ در قطار در نزدیکی شهر دزفول به دنیا آمد، وی دارای دو خواهر و ۵ برادر بزرگتر از خود است.
بهمنی درباره تولد خود می گوید: دو ماه به زمان تولّدم باقی مانده بود، که برادرم در دزفول بیمار می شود. خانواده هم از این فرصت استفاده می نمایند تا به عیادتش بروند. این است که در قطار به دنیا آمدم و در شناسنامه ام درج شد متولد دزفول، چون دایی من در ثبت احوال آن منطقه بود، شناسنامه ام را همان زمان می گیرد. البتّه زیاد آنجا نبودم، همان زمان ۱۰ روز یا یک ماه را در آنجا سپری کردیم، در اصل تهرانی هستیم. پدرم اهل ده ونک و مادرم از اوین است. دوران کودکی را در تهران، بخش شمیرانات، شهر ری، کرج و… به صورت پراکنده گذراندم چون پدرم شاغل در راه آهن بود، مأموریت های ایستگاهی داشت، از سال ۱۳۵۳ به بندرعباس رفتم.
او بعد از پیروزی انقلاب، به تهران آمد و مجدداً به سال ۱۳۶۳ به بندرعباس عزیمت کرد و هم اکنون نیز، ساکن همانجاست.
بهمنی از هفت سالگی در چاپخانه مشغول به کار شد. در سالهای کار در چاپخانه به صورت اتفاقی با فریدون مشیری که آن روزها مسؤول صفحهٔ شعر و ادب هفت تار چنگ مجله‌ی روشنفکر بود، آشنا شد و همین آشنایی او را کم کم وارد دنیای شعر کرد، اولین شعرش در سال ۱۳۳۰، زمانی که تنها ۹ سال داشت، در مجله روشنفکر به چاپ رسید.
بهمنی در اوایل دهه ۴۰ با صدیقه نیر قره گوزلو ازدواج کرده و این دو یک پسر و ۵ دختر به نامهای بهمن، ترانک، ساده، آیه، غزل و واژه دارند.
محمدعلی بهمنی نخستین مجموعه اش باغ لال را با انتشارات صبح در سال۱۳۵۱ منتشر نمود و درپی آن آثار گوناگونی از وی به دست مخاطبانش رسید. دو مجموعهٔ گاهی دلم برای خودم تنگ می شود و شاعر شنیدنی است از آثار بسیار مشهور در کارنامهٔ بهمنی، هستند. بهمنی سال ۱۳۷۸ غزل سرای نمونه کشور شد و سال ۱۳۸۵ در اولین دورهٔ جشنواره شعر فجر به اتفاق حسین منزوی برگزیده بخش شعر کلاسیک بود و در لیست چهره های ماندگار شعر قرار گرفت.
ریاست شورای شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهم ترین سمت دولتی این شاعر و ترانه سراست.
کتاب من زنده ام هنوز و غزل فکر می کنم، دربرگیرنده بیست و هشت غزل از آخرین سروده های بهمنی است با فضایی عاشقانه که گاه لابه لای این اشعار، غزل هایی با موضوع هایی اجتماعی هم دیده می شود. نکته غافلگیرانه برای مخاطب همیشگی غزل های بهمنی، دیگرگونه نوشتن و تغییر شکل سطربندی سنتی غزل در بعضی از اشعار این مجموعه است.
شمیسا؛ راهی برای شناخت شعر
سیروس شمیسا، استاد ادبیات زبان فارسی و نویسنده، محقق و منتقد ایرانی متولد ۲۹ فروردین ۱۳۲۷ در رشت است.
وی تحصیلات عالی خویش را در دانشگاه شیراز شروع کرد و چند سالی پزشکی خواند ولی بعد از چندی تغییر رشته داد و در همان جا مدرک کارشناسی خویش را در ادبیات فارسی گرفت. وی بعد از آن وارد دوره دکترای ادبیات فارسی دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۵۷ از رساله خود به راهنمایی دکتر خانلری دفاع کرد، وی در سال ۱۳۸۰ یکی از چهره های ماندگار ایران لقب گرفت. کتاب های وی در خیلی از دانشگاه های ایران تدریس می شود. این نویسنده شهیر ایرانی تابحال بیشتر از ۵۰ اثر خلق کرده است.
شمیسا از معدود پژوهندگانی است که شعر نو معاصر ایران را به دقت مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است و برخلاف خیلی از اساتید کهنسال ادبیات و اساتید دانشگاهی نه تنها این سبک را پس نمی زند و از تحلیل آن نمی گریزد، بلکه به دنبال تحلیل جدی و دقیق آن برمی آید.
کتاب اساطیر و اساطیرواره ها نوشته سیروس شمیسا، مجموعه یادداشت هایی است مختصر که عموما حاصل تاملات نویسنده در بعضی از اساطیر و اساطیرواره ها یا شبه اساطیر و زمینه های نزدیک به آن هاست. بدین ترتیب همه مطالب اساطیری نیست اما به نحوی به دنیای اسرارآمیز مربوط یا نزدیک است.
معمولا وقتی سخن از اساطیر ایرانی به میان می آید مردم می پندارند که اساطیر در ارتباط با آفرینش، جمشید، ضحاک و امثال این ها از کتبی چون اوستا و بندهشن گردآوری شده است. حال آنکه این اساطیر به صورت زیربنا در فرهنگ و ادبیات فارسی پراکنده شده است و نویسنده بیشتر توجهش به آنها بوده است.
کتاب اساطیر و اساطیرواره ها، در بیست و هشت فصل و ۶۵۵ صفحه توسط انتشارات هرمس روانه بازار کتاب شده است.
آوینی؛ راوی شعر شهادت
سیدمرتضی آوینی، در ۲۰ مهر ۱۳۲۶ در شهر ری دیده به جهان گشود. اول دبستان را در خمین و بقیه دوره دبستان را در زنجان و در مدرسه ای که پدرش در آنجا دایر کرده بود به پایان رساند. وی در دوران دبیرستان رشته ریاضی را برگزید و این مقطع را در کرمان گذراند و پس از آخر دبیرستان خدمت سربازی خویش را هم در نیروی هوایی به پایان رساند و در ۱۳۴۴ خورشیدی وارد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد و در رشته معماری به ادامه تحصیل پرداخت. این هنرمند فرزانه در کنار هنر و معماری به فلسفه و ادبیات هم علاقه فراوانی داشت در واقع آوینی از کودکی با هنر انس داشت؛ شعر می سرود، داستان و مقاله می نوشت و نقاشی می کرد.
او معماری را با علاقه زیاد یادگرفت، ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی بنا به لزوم های انقلاب آنرا کنار گذاشت و به فیلم سازی پرداخت. از نخستین کارهای وی در گروه جهاد میتوان به مجموعه شش روز در ترکمن صحرا، سیل خوزستان و مجموعه مستند خان گزیده ها اشاره نمود. گروه جهاد نخستین گروهی بود که بلافاصله پس از شروع جنگ به جبهه رفت. دو نفر از اعضای گروه در همان روزهای اول جنگ در قصر شیرین اسیر شدند و نفر سوم، در حالیکه تیر به شانه اش خورده بود، از حلقه محاصره گریخت.
اواخر سال ۱۳۷۰ موسسه فرهنگی روایت فتح، به فرمان مقام معظم رهبری تاسیس شد تا به کار فیلم سازی مستند و سینمایی درباره دفاع مقدس بپردازد و تهیه مجموعه روایت فتح را که پس از پذیرش قطع نامه رها شده بود ادامه دهد.
شهید آوینی و گروه فیلم برداران روایت فتح سفر به مناطق جنگی را از سر گرفتند و طی مدتی کم تر از یک سال کار تهیه شش برنامه از مجموعه ده قسمتی شهری در آسمان را به پایان رساندند ومقدمات تهیه مجموعه های دیگری را درباره آبادان، سوسنگرد، هویزه و فکه تدارک دیدند.
آوینی روز بیستم فروردین ۱۳۷۲ در منطقه فکه درحال بررسی لوکیشن فیلم مستند شهری در آسمان که در ارتباط با مقاومت مردم خرمشهر بود، به همراه محمد سعید یزدان پرست با مین برخورد کرد و بر اثر برخورد ترکش مین باقی مانده از جنگ ایران و عراق به شهادت رسید.
فردایی دیگر مجموعه چند مقاله است که نویسنده قبل از سفر آسمانی اش از میان آثار قلمی خود برگزیده و برای چاپ به انتشارات برگ سپرده بود. این کتاب برای نخستین بار در سال ۱۳۷۳ به چاپ رسید و در سالهای بعد هم برای دومین و سومین بار تجدید چاپ شد. نشر ساقی چهارمین چاپ آنرا در ادامه انتشار مجموعه آثار سیدمرتضی آوینی به انجام رسانده است.
این مقالات از آن حیث که نویسنده، خود، گلچین شان کرده حائز اهمیت اند. از لحاظ موضوعی هم گرچه مقالات به ظاهر پراکنده می نمایند اما میتوان آنها را در دو بخش دسته بندی کرد. بخش نخست، مجموعه سه مقاله است که به فهم و تفسیر عالم غربی در وجوه متعدد آن پرداخته و بخش دوم، از چهار مقاله با مبحث شعر تشکیل شده است و در آن، عالم اشراقی و دینی که در این حوزه از ادبیات جلوه گر است، تبیین گردیده است و بخصوص بخش عمده آن به تأویل و تفسیر اشعار عرفانی امام خمینی (ره) متعلق می باشد.
مقالات بخش نخست کتاب عبارتند از راز سرزمین آفتاب. فردایی دیگر / درباره ۱۹۸۴ و دنیای متهور نو.آخرین دوران رنج / یادداشتی بر کتاب عبور از خط، بخش دوم مجموعه چند مقاله است درباره شعر که عبارتند از راز و رمز، غزال غزل، یاد بهشت و نوحه انسان در فراق، ختم ساغر
فردایی دیگر در ۲۱۶ صفحه توسط نشر واحه انتشار یافته است.