صد کادو: رمان «پانصد میلیون ثروت بانو بیگم» نوشته ژول ورن که بتازگی به فارسی ترجمه شده، ضمن اشاره به تیرگی روابط آلمان و فرانسه در دوره تاریخی خود برای نخستین بار در مورد پیشرفت علم و فناوری اظهار بدبینی و نگرانی کرده است.
پانصد میلیون ثروت (به فرانسوی: Les Cinq cents millions de la Bégum) یکی از آثار ژول ورن، نویسنده داستان های علمی و تخیلی است که در سال ۱۸۷۹ توسط پیرژول اتزل ناشر اصلی این نویسنده منتشر گردید.
این کتاب به انگلیسی با اسامی «The Begum’s Millions» و «The Begum’s Fortune» به چاپ رسیده است.
داستان این رمان به زیبایی ظهور نازی ها در اروپا را پیشگویی می کند همانطور که خیلی از منتقدین از شخصیت منفی رمان بعنوان شبه هیتلر یاد می کنند.
دکتر سارازان، پزشک فرانسوی جهت شرکت در یک کنگرهٔ بهداشتی به انگلستان می رود. بعد از دیدار با نمایندهٔ یک بانک انگلیسی با خبر می شود که ارثیهٔ هنگفتی برابر با پانصد میلیون فرانک فرانسه از طرف شخصی به نام «بانو بیگم» به او رسیده است.
دکتر سارازان که مردی نیک خواه و میهن پرست است، وقتی این خبر را می شنود، آغاز به رویابافی می کند و تصمیم به ساخت شهری نمونه به نام فرانس ویل در آمریکا می گیرد که همه چیز برای آسایش مردم در آنجا فراهم باشد. در همین هنگام دانشمند آلمانی دیگری به نام پروفسور شولتز بنا به اتفاق در می یابد که او نیز در ارثیهٔ هنگفتی که به دکتر سارازان رسیده، شریک است.
پروفسور شولتز که آلمانی ای متعصب است دوست ندارد این ارثیه به این راحتی ها نصیب رقیب فرانسوی اش شود، بدین سبب وارد عمل می شود.
در آن زمان روابط آلمانی ها و فرانسویان تیره است. به همین سبب پروفسور شولتز می کوشد به هر ترتیب شده سهم خودرا از ارثیهٔ دکتر سارازان جدا کند و موفق هم می شود. او برخلاف دکتر سارازان سهم خودرا به مصرف گسترش کارخانهٔ فولاد خود و پروژه های محرمانهٔ ساخت بمب می رساند. بعد از مدتی پروفسور شولتز ناپدید می شود.
دکتر سارازان تصمیم می گیرد برای پی بردن به واقعیت به کارخانهٔ شولتز برود. در آنجا در می یابد که شولتز مدت هاست بر اثر انفجار یکی از دستگاه های ویرانگر خود کشته شده است. دکتر سارازان تصمیم می گیرد از تأسیسات و دستگاه های کارخانهٔ شولتز برای بسط فعالیت هایش برای خوشبختی هم میهنان و همنوعانش استفاده نماید.
نکته جالب توجه در مورد این اثر این است که برای نخستین بار در آن ژول ورن تا حدی در مورد پیشرفت علم و فناوری اظهار بدبینی و نگرانی کرده است.
نکته جالب دیگر در مورد اسم کتاب است که در آن کلمه بیگم مشاهده می شود؛ از آنجائیکه ثروت ارث رسیده به قهرمانان داستان بوسیله ازدواج جد فرانسوی آنان با یک بیوه بومی هندی برای آنان حاصل میشود عنوان داستان به ثروت بیگم تعبیر می شود و بیگم در اصل همان کلمه ای است که در زبان هندی برای زنان بیوه استفاده می شود.
در زبان فارسی نیز از کلمات بیگ و بیگم برای زنان و مردان استفاده میکنیم.
ژول ورن زمانی این اثر را به رشته تحریر درمی آورد که آلمان با خاک فرانسه حمله و قسمتی از آنرا تصرف کرده است.
انتشارات ققنوس در نظر دارد تمام آثار ژول ورن را بصورت مجموعه ای کامل منتشر کند و پانصد میلیون ثروت بانو بیگم نخستین بار است که به فارسی ترجمه می شود.
عناوین رمان پانصد میلیون ثروت بانو بیگم در ۲۰ فصل تدوین شده است که عبارتند از:
ورود آقای شارپ، دو رفیق، تاثیرات یک خبر، دو مدعی، شهر فولاد، چاه آلبرشت، بخش مرکزی، غار اژدها، راه خروج، مقاله ای در مجله آلمانی قرن ما، صرف شام در منزل دکتر سارازن، شورا، نامه مارسل بروکمن به پروفسور شولتزْ اشتالشتات، آماده باش برای نبرد، بورس سانفرانسیسکو، دو فرانسوی مقابل یک شهر، تفهیم با شلیک اسلحه، مغز هسته، یک مساله خانوادگی، نتیجه گیری.
در قسمتی از این کتاب می خوانیم:
مرد زره پوش آنرا به وردست ها می داد تا باردیگر در کوره بگذارند، باردیگر گرمش کنند و باردیگر زیر دستگاه پرس بگذارند.
در آن آهنگری عظیم و غول پیکر همه چیز مدام در حرکت بود، ردیف هایی از تسمه نقاله های بی پایان، صدای خفه ضربات به همراه خُرخُری بم و پیوسته، آتش بازی پولک های سرخ و کوره های بیش از اندازه داغ که چشم را خیره می کرد. در بین جوش و خروش های آن مواد به بند کشیده شده، انسان کودکی بیش به نظر نمی آمد.
گرچه آن کارگرانِ پای کوره افرادی خشن و زمخت اند! ورز دادن فلز خمیری شکل دویست کیلویی به کمک نیروی بازو، در آن گرمای سوزان، ساعت ها چشم دوختن به آهن گداخته کورکننده، کاری وحشتناک است که بعد از ده سال آدم را فرسوده می کند.
رمان پانصد میلیون ثروت بانو بیگم نوشته ژول ورن با ترجمه‌ی فرزانه مهری در ۲۴۰ صفحه مصور، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۵۵ هزار تومان انتشار یافته است.