سرپرست نهاد كتابخانه های عمومی كشور: افزایش حقوق کتابداران در گرو جذب سرمایه پایدار می باشد

سرپرست نهاد کتابخانه های عمومی کشور اظهار داشت: در نهاد کتابخانه ها، نیروی انسانی، جزیی از کار فرهنگی است و آرامش خیال کتابداران بسیار مهم می باشد. امکان جذب سرمایه پایدار را نداریم که پرداختی راضی کننده برای همکاران کتابدار داشته باشیم.
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، بعد از اختتام دوران هفت ساله حضور آقای علیرضا مختارپور، در سمت دبیرکلی نهاد کتابخانه های عمومی کشور که با تغییرات و دستاوردهای قابل توجهی همراه بود، مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی این نهاد فرهنگی به سرپرستی نهاد کتابخانه ها، انتخاب|شد.
مهدی رمضانی دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی و دانشجوی دکترا در همین رشته است.
او در طول دوران فعالیت خود در زمینه فرهنگ در سمت های مختلفی حضور داشته که همچون می توان به معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، معاون انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مدیرعامل موسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی، عضو شورای سیاستگذاری نمایشگاه های فرهنگی شهر تهران، عضو کارگروه کتاب و نشر مشاوران جوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، عضو و نایب رییس هیات مدیره موسسه نشر شهر، عضو کار گروه کتاب شورای فرهنگی دفتر مقام معظم رهبری و عضو شورای سیاستگذاری هفته کتاب جمهوری اسلامی، اشاره نمود.
رمضانی، با حضور در خبرگزاری ایرنا به سوالات خبرنگار فرهنگی این رسانه، پاسخ داد.
مسئولیت نهاد کتابخانه های عمومی کشور، سنگین است، برای پذیرش آن تردید نداشتید؟
نمی خواهم بگویم از مسئولیتی که به من رسیده، گریزان بودم که اگر اینگونه بود، قائدتا نباید این کار را قبول می کردم ولی همه عزیزانی که در کارهای اداری و اجرائی فعالیت می نمایند، می دانند که شرایط امروز نهاد، به جهات مختلف سخت و دشوار است. بخصوص نهاد کتابخانه ها که به لحاظ تعداد نیروی انسانی و پرسنل، دستگاهی بزرگ و گسترده به حساب می آید.
هفت هزار و ۵۰۰ نفر همکار در سراسر کشور هستند که از کتابخانه های مرکزی استانها تا کتابخانه های روستایی و سیار، با مشقت، سختی و تلاش، درحال کار و فعالیت هستند و مباحث و نکات جدی معیشتی دارند، اساسا مشکلات و فشارهای اقتصادی که در کشور وجود دارد، شامل حال این عزیزان هم می شود.
از طرفی ما یک دستگاه خدمت رسان در زمینه فرهنگ هستیم و باید برطرف کننده نیاز و توقعات مورد نظر مردم و مخاطبان کتابخانه های سراسر کشور باشیم، این هم یک دغدغه جدی و سخت برای ما، در این شبکه گسترده است. این کار از مرکز استان تا روستاها و مناطق دور افتاده که کتابخانه های سیار وظیفه خدمت رسانی را دارند شامل می شود. بدین سبب مسئولیت گرفتن در این شرایط کار سخت و دشواری است.
من پیش از این معاون توسعه نهاد بودم. در آنجا علاقه مندی های من وجود داشت و می توانستم آنها را پیگیری کنم. و این علاقه مندی ها با نقطه اتصال به خدمت به مردم در حقیقت شیرین تر می شد.
ثمره افتتاح یک بخش کودک در کتابخانه مرکزی را به فاصله فردای روز افتتاح می توانستید ببینید و این خیلی شیرین بود. همه انگیزه و علاقه ام خدمت رساندن به مردم در زمینه فرهنگ است و این خیلی اتفاق خوب و بزرگ و مبارکی است. بخصوص در زمینه کودک و نوجوان اگر بتوانیم کاری نماییم. هم اکنون برای آنکه این خدمت رساندن پروسه بهتر و سالم تر و جذابتری پیدا کند و همراه با آرامش و محبت و احساس باشد. دغدغه معیشت همکارانم به این اضافه شده برای من. هرچند قبلا هم بود ولی الان بواسطه این مسئولیت، خیلی پر رنگ تر شده است.
در نهاد کتابخانه ها عنصر نیروی انسانی یک عنصر کارمند تصدی گر محسوب نمی گردد و خود جزیی از کار فرهنگی است. آن چه در مشاوره کتاب و مشورت دادن و در اداره کتابخانه و همه اینها، هست، کار همکار کتابدار ماست. هرچه کتاب خوب در کتابخانه بگذاریم ولی همکار ما آرامش خیال و انگیزه نداشته باشد کار خوب پیش نمی رود. این دو دغدغه من بعنوان دو بال پیش برنده در نهاد است. یکی خدمت رساندن به مردم در کنار آرامش خیال و کارآمدی همکارانم و رفع دغدغه های آنها که امیدوار هستم از پس آن بربیایم.
برنامه هایی که آقای مختارپور شروع کردند، ادامه پیدا خواهد کرد؟
بنای شخصی و مدل کاری من این است که وقتی وارد فضای کاری می شوم و مسئولیتی را می پذیرم از تمام توان و ظرفیتم برای پیشبرد آن حوزه استفاده می کنم. پس از آقای مختارپور کار کردن، کار دشواری است. ایشان یک شخصیت فرهیخته، دارای سابقه جدی در زمینه فرهنگ، کتاب و کتابخوانی و شناخته شده هستند و شخصا اعتبار علمی دارند، کسی که بخواهد جا پای ایشان بگذارد اساسا کارش برای ادامه مسیر مشکل تر است.
من در این جابجایی، از بدنه نهاد محسوب می شوم و الان هم دوران سرپرستی را طی می نماییم. شاید به لحاظ عملیاتی و اجرائی، تخصصی ترین معاونت نهاد کتابخانه ها و هر آنچه ماموریت نهاد بوده، در معاونت توسعه و ترویج کتابخانه ها، پیگیری می شده است. مباحث فرهنگی، توسعه و تجهیز کتابخانه ها، تامین منابع، بحث مشارکت ها و انجمن ها و کارهایی از این دست.
تجربه این سالها که قریب به چهار سال بوده، بعلاوه تجربه هایی که بصورت مستقل و پیش از آن در قالب اتاق فکر نهاد کتابخانه ها و در زمینه مشورتی با نهاد داشتم، به پیشرفت کار کمک خواهد نمود و می توانیم مباحثی که در ارتباط با نهاد بوده است را پیگیری نماییم و اجازه ندهیم ضرب آهنگ کارها در ادامه از ریتم بیفتد.
وظیفه ما پیگیری است و پیگیر هستیم. ما هیچ کدام از برنامه های توسعه ای خودرا عقب ننداخته ایم. این برنامه ها شامل توسعه و تجهیز کتابخانه ها و تکمیل پروژه ها که بیشتر آنها در دست ما نیست و تنها بهره برداریم. چه مجری طرح ها و پروژه ها، چه صاحبین آن استانداری ها و فرمانداری ها هستند. نهادهایی مثل نوسازی و تجهیز مدارس، وزارت مسکن و شهرسازی و یا خود وزارت فرهنگ و ارشاد مجری برخی پروژه ها هستند، هیچ یک از این کارها متوقف نشده و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سفری که به قم داشتند، پیگیر راه اندازی فوری کتابخانه قم و تکمیل پروژه و تجهیز آن هستند.
پروژه بعدی که نزدیک افتتاح است کتابخانه مرکزی رشت خواهد بود که پروژه مهم و اثرگذاری است. با مذاکره ای که با استاندار گیلان، اسدالله عباسی داشتم، بر این مورد تاکید کردم و ایشان هم نسبت به این کار اهتمام داشتند و جلسه انجمن کتابخانه عمومی استان را تشکیل دادند و موضوع را پیگیری کردند. پروژه های کوچک دیگری هم هست که در ایام دهه فجر بهره برداری شدند.
در سطوح مختلف، توسعه و تجهیز کتابخانه های روستایی و شهری، به جد درحال پیگیری است. اولویت اساسی هم ساخت کتابخانه بوسیله خیرین یا محل مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی و تجاری است که آن هم در حال انجام می باشد. در همین زمینه بانک پاسارگاد چند پروژه جدی در این نهاد کلید زد که انشاالله به نتیجه برسد. در زمینه برنامه های فرهنگی هم همین طور است، اختتامیه جشنواره رضوی را نیز خواهیم داشت، برنامه سالروز تاسیس نهاد را داریم و برنامه راه اندازی هدهد سفید.
هدهد سفید، جشنواره ای است که در پی آن هستیم تا باشگاه مخاطبان آنرا در سالروز ایجاد این مجموعه راه اندازی نماییم. یکی از کارکردهای هدهد سفید انتخاب کتاب برتر در زمینه کودک و نوجوان بود که یک دوره آن هم انجام شد و انشاالله این استمرار خواهد داشت.
حکم دبیرکلی شما چه زمانی صادر خواهد شد؟
اینکه چه زمانی حکم می خورد و چه فرآیندی باید طی شود، نکته ای نیست که من بخواهم راجع به آن اظهار نظر کنم. ابتدا ریاست محترم جمهور، باید هیئت امنای نهاد را منصوب کنند و در حقیقت احکام اعضای حقیقی از جانب ایشان صادر شود. اعضای حقوقی هم که برمبنای قانون مشخص هستند.
این نکته، موضوعی است که وزیر ارشاد و ریاست جمهوری، باید به آن رسیدگی کنند. البته من نه از باب تعارفات مرسوم سیاسی و اداری که وجود دارد، از نظر حرفه ای، اگر در این شرایط کسی تواناتر و با ظرفیت بیشتر و بهتر بتواند این مسئولیت را بر عهده بگیرد، پس از دوران سرپرستی این مسئولیت را به او واگذار خواهم کرد، من از این مورد حتما استقبال می کنم. چون نتیجه این تصمیمات باید به مصلحت عمومی مردم و در حقیقت اعضا و همکاران نهاد کتابخانه ها باشد.

آیا بودجه نهاد در سال پیش رو، ۱۴۰۱ افزایش خواهد داشت؟
در پاسخ به این سؤال باید مقدمه ای درباره ساختار بودجه نهاد، بگویم. ما در نهاد دو منبع اصلی تامین بودجه داریم. یکی نیم درصد از درآمد شهرداری هاست که برمبنای قانون تاسیس نهاد کتابخانه ها به این نهاد تعلق می گیرد که در حقیقت قانون الحاقی مقررات مالی دولت می باشد که باید به کتابخانه های عمومی پرداخت گردد. اساسا این درآمد، درآمد پایداری نیست، چون درآمد شهرداری ها درآمد پایداری نیست و قابل برنامه ریزی و محاسبه بصورت قطعی و دقیق و نهایی نبوده است. ضمن این که شهرداری ها اکثرا از پرداخت این حق قانونی کتابخانه ها بصورت مستقیم خودداری می کنند و ما مجبوریم برمبنای قانون دیگری که وجود دارد درخواست دهیم که خزانه بانک مرکزی از حساب شهرداری ها برداشت و به حساب کتابخانه های عمومی واریز نماید که همین کار هم حواشی و نکات دیگری در پی دارد.
محل دیگر تامین بودجه کمکی است که دولت به ما اختصاص می دهد و در جداول بودجه بعنوان کمک به حساب می آید. نزدیک به ۳۰ تا ۳۵ هزینه های نهاد از این طریق است و قاعدتا ۶۵ درصد آنرا هم شهرداری ها پوشش دهند. در مجموع این دو عدد با عنایت به افزایشی که در هزینه های جاری داشتیم و افزایشی که در فضای اقتصادی خانوارها و همکاران کتابدار ما شکل گرفته، امکان جذب سرمایه پایدار را نداریم که پرداختی راضی کننده برای همکاران داشته باشیم. البته تلاش دبیرکل پیشین و معاونین اداری مالی وقت نهاد، من و دیگران این بود که تمام حقوق قانونی مصوب شده به همکاران ما پرداخت گردد اما واقعا با حقوق ۴-۵ میلیون تومانی (به طور میانگین در نهاد)، نمی گردد این شرایط اقتصادی را گذراند و همکاران ما از این حیث در مضیقه و سختی هستند.
افزایش هرگونه پرداختی در هر قالبی منوط به تامین و افزایش این بودجه است. تلاش این بود عددی که در قالب کمک دولت می باشد به صورتی تامین گردد و افزایش یابد، سال قبل تلاش هایی صورت گرفت اما باز عددی که افزوده شد چندان قابل توجه نبود.
یکی دیگر از اتفاقاتی که دولت می تواند به وقوع آن کمک نماید، و الان در دستور کار رییس جمهوری، قرار دارد، هماهنگ و یکسان شدن نظام پرداخت ها است. نهاد ما، عمومی و غیر دولتی به حساب می آید و مشابه ما در این حوزه جمعیت هلال احمر است اما از فصل یک پرداخت بودجه برخوردار می باشد. انشاالله سازمان اداری استخدامی که این مورد را پیگیری می کنند و سازمان مدیریت و برنامه ریزی، نهاد کتابخانه ها و کارکنان شریف آنرا که جزو زحمت کشان حوزه فرهنگ هستند را در این محاسبات و اصلاحات منظور کنند و ما هم پیگیری های خودرا از طرق اداری، چه معاونت ریاست جمهوری و چه مجلس انجام می دهیم و امیدواریم این مورد در آینده ای نه چندان دور مرتفع شود و بتوانیم مشکلات پرداخت را حل نماییم.
به تازگی تابلوهایی در سطح شهر برای نشان دادن محل کتابخانه های عمومی نصب شده است، هماهنگی آن چگونه بود؟
این کار را از سازمان زیبایی شناسی شهرداری تهران، در دوره قبل پیگیری کردیم، حالا با وجود تیم جدید فضای همراهی درحال شکل گرفتن است. البته شنیده ایم که در یکی دو منطقه تابلوها را جمع کردند و باید پیگیری شود. این کار در شهرهای کوچک خیلی مرسوم می باشد که البته استان به استان متفاوت می باشد. در کردستان، آذربایجان شرقی، اردبیل، اراک، در بسیاری از شهرستان ها و شهرها این تابلوها دیده شده اما در کلان شهرها کمتر دیده شده است.
برای تعدادی از اماکن از قبیل مساجد، این تابلو قبلا دیده و طراحی شده اما برای کتابخانه ها نبوده و برای اعضای کتابخانه ها بصورت خاص و همکاران کتابدار خیلی امیدوار کننده و خوشحال کننده است که محلی که کار می کنند شناسانده شود.
دغدغه ما این است که موقعیت کتابخانه در میان مردم شناخته شده نیست و روی این مورد باید کار شود. در مراکز خدمات رسانی شهری جایی داریم بعنوان کتابخانه که می توان خدماتی از آن دریافت کرد، مردم شاید فرهنگ سرا را بهتر از کتابخانه می شناسند، البته در کلان شهر ها بهتر است و در استانها و مراکز استانها حدودا مرکز اصلی فرهنگی آن شهر به حساب می آید.