پته چیست و چگونه روی آب می افتد؟

خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) – ریشه داستانی ضرب المثل ها
«آن چه امروزه جواز و گذرنامه و بلیت نامیده می شود، در گذشته «پته» می گفتند که برای موارد مختلف صادر می شد؛ همچون برای اسب، شتر و مال التجاره صادراتی و وارداتی و حق راهداری.
مدلول دیگر آن بندگونه ای بود که در جوی های نشیب دار می بستند که هم آب را نگاه دارد و هم جوی شسته نشود و هر جا که لازم می شد آب را به قدر کفایت به داخل حوض و آب انبار خانه ها هدایت می کردند تا به مصارف خانگی برسد. در این میان، افرادی بودند که در سالهای کم آبی و خشکسالی به حق دیگران تجاوز می کردند و خارج از نوبت، در نیمه های شب، که مردم در خواب بودند، در داخل جوی پته می بستند و آب را می بردند. اما گاهی فشار آب سبب می شد که پته از جای خود کنده شود و به جاهای دیگر برود، در این صورت ساکنان خانه های پایین تر پته را روی آب می دیدند و قشقرش و آبروریزی برپا می شد، و این کار رفته رفته بصورت مثل درآمد.
برگرفته از: ریشه های تاریخی امثال و حکم، مهدی آملی پرتوی.»
منبع: صفحه گروه واژه گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی