تورج منصوری در آستانه روز ملی سینما؛ دوربینم همیشه به صحنه محرم است

صد کادو: به مناسبت روز ملی سینما و در ادامه سلسله نشست های تاریخ شفاهی موزه سینمای ایران با تورج منصوری از پیشکسوتان عرصه فیلمبرداری سینما گفتگویی تفصیلی داشته است.

به گزارش صد کادو به نقل از روابط عمومی موزه سینما، به مناسبت روز ملی سینما و در ادامه سلسله نشست های تاریخ شفاهی، موزه سینمای ایران طی یک هفته هر روز گفتگوی تفصیلی با یکی از چهره های موثر سینمای ایران را منتشر می کند که در همین راستا امروز ۱۹ شهریورماه با تورج منصوری از پیشکسوتان عرصه فیلمبرداری گفتگو کرده است.
تورج منصوری با اعلان اینکه اقوامش خراسانی هستند، اظهار داشت: در تهران به دنیا آمدم و بزرگ شدم. پسر خاله ام از مشهد به تهران برای تحصیل آمده بود. وی در خانه اش عکاسی و در آنجا عکس ظاهر می کرد و من هم در همان کودکی علاقمند شده بودم تا ببینم وی در آن تاریکخانه چه کاری انجام می دهد و این کاغذ سفیدی که زیر نور قرمز تاریکخانه کم کم تبدیل به عکس می شد جادویی بود که من را ربود.
وی با اعلان اینکه نخستین کار حرفه ای خودرا در سینمای ایران بعنوان دستیار کارگردان انجام داده است، اضافه کرد: در نخستین کار سینمایی ام دستیار زنده یاد یدالله صمدی برای فیلم «مردی که زیاد می دانست» بودم. من با فرامرز معطر فیلمساز قدیمی سینمای ایران هیچ گاه کار مستقل نداشتم و همیشه دستیار او بودم. یک پسر جوان عاشق این کار بودم که عکاسی می کردم و اشتیاق زیادی داشتم تا کارهایی که او انجام می داد را یاد بگیرم و هیچ گاه بعنوان دستیار از او طلب دستمزد نکردم و او هم با من طوری برخورد می کرد که شاگرد او هستم. خیلی دوران طولانی نبود اما دینی که به او دارم تا آخر عمر همراه من است.
یک روز به دانشجویی فیلمسازی آموختم و یک روز با افتخار فیلمبردار فیلمش شدم
منصوری عنوان کرد: یادم می آید وقتی قرار بود با دوربین دیجیتال کار کنم خیلی با آن آشنایی نداشتم برای اینکه تازه به ایران آمده بود. به دانشجوی خودم تورج اصلانی مراجعه کردم و از او کار با دوربین دیجیتال را آموختم. جالب است که یک روزی من به او آموزش دادم و یک روز از او چیز بهتری را یاد گرفتم. این اتفاق خیلی قشنگ و پروسه شیرینی است که یک روز به دانشجویی فیلمسازی را آموختم و یک روزی فیلمبردار فیلمش شدم و با افتخار هم کار کردم.
وی با اعلان اینکه نخستین فیلمی که بعنوان مدیر فیلمبرداری کار کرده «جاده های سرد» بوده است، بیان کرد: در آن فیلم محمود کلاری هم حضور داشت و شیرین ترین دوران کاری من ۲ فیلمی است که با محمود کلاری کار کردم؛ فیلم های «آن سوی مه» و «جاده های سرد». همین طور همراه با علی نصیریان که بعنوان استاد و برادر بزرگ تر می شناسمش و عزت الله انتظامی که بسیار دوستان خوب و آدم های فوق العاده حرفه ای بودند.
معتقدم سینما یک شغل نیست بلکه یکجور زندگی است. کسانی که می خواهند وارد آن شوند باید متوجه باشند وارد عرصه ای می شوند که شکل زندگی بیرون نیست، یک جور دیگری است منصوری درباره همکاری خود با مسعود جعفری جوزانی نیز توضیح داد: جوزانی از من خواست فیلم «با من حرف بزن» را با او کار کنم. آقای آقاجانیان صدابردار را از تلویزیون آوردیم، ایرج شهزادی که آن زمان با من کار می کرد بعنوان دستیار بود من مدیر فیلمبرداری، محمد آلادپوش بعنوان فیلمبردار و محمود کلاری عکاس فیلم و علیرضا رئیسیان دستیار بود. فیلم «با من حرف بزن» بعنوان دومین فیلم کوتاه جشنواره فجر شناخته شد که فیلم فوق العاده موثری بود و بسیار در میان مخاطبان درخشید.
فردوس کاویانی بازیگر درخشانی است
منصوری با اشاره به بازی های درخشان فردوس کاویانی نیز اظهار داشت: فردوس کاویانی از بازیگرانی بود که در چند کار درخشان همچون «بانو» و «در مسیر تندباد» و «یاد و دیدار» با او کار کردم. یکی از بازی های خوبی که از وی در ذهن من مانده است «اجاره نشین ها» بود. وقتی فیلم «اجاره نشین ها» را دیدم هنوز با او کار نکرده بود و دائم در ذهنم این بود که داریوش مهرجویی از این نقش عمله در فیلم چه بازی خوبی گرفته است. فردوس کاویانی را نمی شناختم و نمی توانستم باور کنم که او فردوس کاویانی بازیگر است و عمله نیست. بسیار عالی بازی کرده بود و در باورم نبود که یک بازیگر می تواند تا این اندازه خوب بازی کند.
آشنایی با داریوش مهرجویی و خسرو شکیبایی
وی درباره آشنایی خود با داریوش مهرجویی نیز توضیح داد: داریوش مهرجویی را خیلی تحسین کردم که برای فیلمبرداری که به نسبت او نام و نشانی ندارد و جوان است و تابحال با او کار نکرده است فیلمنامه می فرستد. از فیلمنامه «هامون» بسیارخوشم آمده بود. باهم برای این فیلم صحبت نسبتاً طولانی داشتیم و در همان جا زنده یاد خسرو شکیبایی را دیدم که پیش داریوش مهرجویی آمد.
منصوری تصریح کرد: یادم می آید آخرین پلان فیلم «هامون» را که می گرفتم سوار ماشین مهرجویی بودیم و هامون پشت ماشین نشسته بود و صحنه معروفی که می گوید «یک کم به راست یک کم به چپ خدایا یک معجره نشان بده» را می گرفتیم. در آن صحنه یک اتوبوس از کنار او رد می شود و می خواهد به دره برود و پاهایش می لرزد. کلوزآپی که از او گرفته می شود دوربین روی شانه من است و من جای پای شاگرد در پیکان نشسته بودم و پلان و برداشت آخر از فیلم «هامون» را با حضور خسرو شکیبایی گرفتم. مهرجویی گفت بس (هیچ وقت نمی گفت کات) و من کات کردم. از من پرسید چطور بود و من گفتم خوب بود و وی در پاسخ گفت برای ما هم خیلی خوب بود. یادشان نبود که پلان آخر فیلم است. اصغر شاهوردی هم پشت سر هامون نشسته بود.
وی درباره همکاری خود با مسعود کیمیایی نیز اظهار داشت: وقتی با مسعود کیمیایی کار می نماییم کار کردن با آدم های دیگر دشوار است برای اینکه می داند چه می خواهد و به هیچ وجه گروه را اذیت نمی کند.
جلوی دوربین من بازیگر محدود نمی شود
منصوری در ادامه بیان کرد: من یک خاصیت دارم که فکر می کنم اگر فیلمبردار ماندگاری شدم علتش همین یک خاصیت است. من تنها آدمی هستم که دوربینم به صحنه محرم است یعنی به هیچ وجه دوربین من نفر اول جلوی دوربین را اذیت نمی کند و بازیگر را محدود نمی کند.
وی در آخر صحبت هایش متذکر شد: من معتقدم سینما یک شغل نیست بلکه یکجور زندگی است. کسانی که می خواهند وارد آن شوند باید متوجه باشند وارد عرصه ای می شوند که شکل زندگی بیرون نیست، یک جور دیگری است. وقتی پشت دوربین هستیم و کلید را که می زنیم دیگر فرزند پدرمان نیستیم، دوستی نداریم، آن لحظه تمرکز یکپارچه فقط روی موضوعی داریم که دارد خلق می شود و این یعنی یک نوع اعتیاد که هیچ لذتی بیشتر از آن نیست.
تورج منصوری برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری از هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر برای فیلم «هامون» در سال ۱۳۶۸ و برنده لوح زرین بهترین فیلمبرداری از چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر برای فیلم «جاده های سرد» در سال ۱۳۶۴ بوده است.
موزه سینمای ایران بعنوان مجموعه ای فرهنگی و تاریخی که راوی سیر تاریخ و تحولات سینمای ایران است خودرا موظف می داند نظرات و دیدگاه های سینماگران باتجربه و پیشکسوت را جمع آوری کرده تا نسل های آینده با نگاه و مسیر زندگی حرفه ای و نحوه خلق و شکل گیری آثار هنرمندان و صاحب نظران هنر سینما آشنا گردند.

منبع: sadkado.ir