با محوریت ردیف میرزا عبدالله؛ تازه ترین آلبوم نوازنده کمانچه منتشر گردید

صد کادو: حسام اینانلو از نوازندگان و مدرسان موسیقی ایرانی در تازه ترین فعالیت موسیقایی خود آلبوم ردیف میرزا عبدالله به روایت نور علی برومند را با محوریت سازکمانچه پیش روی مخاطبان قرار داد.

به گزارش صد کادو به نقل از مهر، آلبوم «ردیف میرزا عبدالله به روایت نورعلی برومند» در دستگاه ماهور، آواز بیات ترک، دستگاه نوا، آوازهای ابوعطا، کرد بیات، دشتی و افشاری با نوازندگی کمانچه حسام اینانلو منتشر گردید.
حسام اینانلو که طی سالهای اخیر کارهای مختلفی را با هنرمندان و گروه های شناخته شده حوزه موسیقی در داخل و خارج از کشور داشته طی نوشتاری در مورد انتشار این آلبوم نوشته است: «انتشار اجرای ردیف میرزاعبدالله با ساز کمانچه از چند منظر برایم محل توجه بوده است. اول حفظ میراث گرانبهای فرهنگی هنری و دیگری اهمیت آموزش این ردیف برای هنرجوی ساز کمانچه. در مورد دیدگاه اول لازم می دانم توضیحاتی را عرض کنم؛ این میراث باارزش قبل از من بطور قطع و یقین پاس داشته شده و بعد از من هم خواهد بود، اما نگاه فرهنگی به پدیده های هنری در زمان و دوره های تاریخی اهمیت ویژه ای پیدا می کند.
ما در دوره ای زندگی می نماییم که سیطره مدرنیته چه در نگاه به زندگی و چه در ابزار برون دادش بر تمام شئون زندگی، چیره شده است و این می تواند به مفهوم منقطع شدن ارتباط انسان معاصر با تاریخ و سنت باشد. پس ابراز اهمیتِ یک پدیده هنری چون ردیف، توجهی تازه را به موضوع احیا می کند.
ردیف جانمایه موسیقی دستگاهی ایرانی است، پس در هر دوره تاریخی باید این دستاورد باارزش را پاس داشت. این میراث باارزش در چهار دهه گذشته توسط اساتید تار و سه تار چون استاد داریوش طلایی، استاد حسین علیزاده و استاد محمدرضا لطفی (البته استاد لطفی قسمتی از ردیف میرزاعبدالله را بصورت رسمی ضبط و منتشر نموده و نه تمامش را) ضبط و انتشار یافته است که تفاوت در دیدگاه، سونوریته، متر اجرا و دیگر مشخصات و پارامترهای اجرائی این اساتید، نشان از چند وجهی بودن برخورد با یک پدیده به ظاهر ثابت چون ردیف است.
می توان نتیجه گرفت هنرجوی موسیقی (هنر جوی تار و سه تار) با شنیدن و بررسی هر یک از این اجراهای ارزشمند، دستاوردی نو چه از اجرا و چه از نحوه نگاه ایشان به موضوع ردیف به دست می آورد.
متاسفانه به دلیلهای مختلفی این جریان فکری (نظری) و اجرائی (عملی) در ساز کمانچه مغفول مانده است. دیدگاه های مطرح و رایج در ساز کمانچه یا ردیف نَنواخته اند بمنظور نشر و یا اجراهایی ناقص در حد ضبط و آموزش در کلاسهای درسی بوده است.(این عامل و دیگر عواملی که توضیح خواهم داد موجب کمرنگ شدن نقش آموزش ردیف میرزاعبدالله در ساز کمانچه شده است).

و اما اهمیت آموزش ردیف میرزاعبدالله بعنوان یک ردیف معتبرِ سازی برای ساز کمانچه چیست؟
از دیدگاه نگارنده، هنرجوی کمانچه بعد از یادگیری تکنیک های نوازندگی ابتدا باید ردیف آوازی بیاموزد. از آنجا که صدای سازهایی چون کمانچه و نی در موسیقی ایرانی شباهت زیادی به حنجره انسان دارد و همین طور قابلیت انطباق پذیری تکنیک های آوازی با تکنیک های نوازندگی این دو ساز، اولویت آموزش «ردیف آوازی» بر «دیف سازی» را برای این دو ساز (کششی) دو چندان می کند.
ردیف های آوازی چون ردیف عبدالله خان دوامی و استاد کریمی علاوه بر ارزشمندی ساختار موسیقایی که دارند، چون با شعر آمیخته شده اند به لحاظ یادگیریِ مفهوم جمله و یا عبارت موسیقایی در موسیقی دستگاهی دارای کارکردی شگرف برای هنرجو است. ضمن این که نت نویسی دقیق استاد فرامرز پایور در ردیف عبدالله خان دوامی برای نسلی که نمونه صوتی این آثار را نشنیده اند این امکان را فراهم می آورد تا حد زیادی به اصل این ردیف نزدیک شده و آنرا فرا گیرند.
لازم به ذکر است استاد پایور در نت نویسی وفادار به اصل اجرای جناب دوامی بوده و هر آنچه بوده را ثبت کرده اند.
تقسیم بندی و آنالیز جملات موسیقی در عبارات ردیفی آوازی و سازی تفاوت های اساسی دارند.
هنرجوی کمانچه جملات آوازی را به کمک شعر بهتر درک می کند و در شروع فهم درست تری از گزاره موسیقایی خواهد داشت؛ بنا بر این سفارش می شود ابتدا ردیف آوازی آموزش داده شود سپس به آموزش ردیف سازی پرداخته شود.
در این اجرا سعی شده است بخش هایی از ردیف میرزاعبدالله که به لحاظ ساختاری مناسب اجرا با ساز کمانچه نیست با تغییراتی در مترِ اجرا و یا بنا به ضرورت تغییر در رجیستر صوتی، مناسبِ اجرا با ساز کمانچه شود. ضمن این که مبنای کوک در این اجرا (سیم دوم کمانچه #G) است. تنها دلیل برای انتخاب این مبنای صوتی این است؛ باتوجه به ابعاد کمانچه و سیم های موجود برای این ساز ( در سال ۱۴۰۰)، مبنای #G برای کمانچه بهترین صدا را تولید می کند.
منظور از بهترین صدا که طبعاً مفهومی نسبی و البته سلیقه ای ست، یک دستی صدای سیم های یک تا چهارم کمانچه است. کوک های انتخاب شده برای دستگاه ماهور و آوازهای دشتی، کردبیات، ابوعطا، ر، لا، ر، لا و در آواز افشاری ر، لا، ر، سل و در نوا می، لا، می، لا و در بیات ترک ر، لا، دو، سل است.
در اختتام از موسسه فرهنگی_هنری ماهور و جناب آقای محمد موسوی کمال تشکر را دارم که با نشر آثار وزین فرهنگی، این میراث باارزش را پاسداری می کنند و آرزوی سلامتی و تندرستی برای ایشان دارم.»

منبع: sadkado.ir