چرا طراحی لباس های المپیك حاشیه ساز می شود؟

به گزارش صد کادو لباس رسمی کاروان اعزامی ایران به المپیک ۲۰۲۰ توکیو، برای مردان کت و شلوار ساده سورمه ای و برای زنان مانتو و مقنعه فیروزه ای و شلوار سفیدرنگ انتخاب شده است؛ طرحی که بعد از گذشت دو روز از رونماییِ آن، همچنان واکنش های بسیاری را با خود همراه کرده است.
طراحی لباس کاروان اعزامی کشورمان به مسابقات المپیک، سال هاست که محل مناقشه بوده و در مواردی انتقادها به تغییر این پوشش هم منجر گردیده است. سال جاری هم وقتی در دقیقه ۹۰ از لباس کاروان اعزامی ورزشکاران کشورمان به توکیو، درونمایی شد، برخی با طرح این پرسش ها که این لباس المپیک است یا کادر درمان و یا مهمانداران هواپیما، طرح ها را به چالش کشیدند.
ایسنا در این حوزه گفت وگویی داشته است با شیرین افلاطونی ـ طراح پارچه و لباس و مدرس دانشگاه ـ که وی در ابتدای سخنانش با تکیه بر این که «ورزشکاران ما همانند سفیرانِ کشورها هستند»، در این حوزه توضیح داده است: در هر کشوری سفیرانی هستند که از راه آنها کشورشان به جامعه جهانی معرفی می گردند. لباس هم همین گونه است. در درجه اول، رکن مهمی در طراحی لباس هم بانوان و هم آقایان وجود دارد که باید با هم هماهنگ باشند؛ خصوصیت ای که اصلا در طراحی لباسی این دوره، اتفاق نیفتاده بود؛ در حالیکه این هماهنگی باید از نظر اتحاد رنگ، طرح و فرم صورت بگیرد. اما می بینید یک لباس آبی فیروزه است و یک لباس سورمه ای! فکر می کنم اگر فردی اصول اولیه طراحی را بداند، هیچ گاه لباس المپیک که نشاندهنده پیام یکرنگی و اتحاد ایران است را این گونه به دنیا معرفی نمی نماید. همانطور که در طراحی لباس سایر کشورها می بینید که این اتحاد رنگ در پوشش وجود دارد.
این مدرس دانشگاه درباره طراحی لباس آقایان در کاروان اعزامی ورزشکاران ایرانی به المپیک، تصریح می کند: لباس آقایان، کلاسیک است و طرح و تیپ اداری دارد. هیچ المان خاصی در آن اجرا نشده که نشان دهد لباس رسمی ما در المپیک است. حتی یک المان کوچک پرچم ایران هم در آن استفاده نشده؛ ازاین رو می توانیم بگوییم، برای لباس آقایان اصلا طراحی نشده و هیچ ایده ای در نظر گرفته نشده است.
او سپس درباره طراحی لباس بانوان ایرانی در المپیک توکیو می گوید: هر دو لباس بگونه ای است که جداگانه رنگ بدی ندارند؛ مثلاً آبی فیروزه ای، رنگ سنتی ایرانی است و سورمه ای هم به تنهایی رنگ خوبی است. اما بازی المپیک جداگانه نیست. لباس ها باید این اتحاد را نشان دهند؛ چون که پیام هماهنگی و اتحاد یک کشور را نشان می دهند اما ما متاسفانه پیام درستی را با این طراحی لباس به کشورهای دیگر منتقل نمی نماییم. لباس خانم ها اگر از نظر فرم، طرح و رنگ با لباس آقایان هماهنگی داشت و یک ایده در نظر گرفته می شد، خیلی می توانست به هماهنگی هم کمک نماید. اما این کار انجام نشده است.
افلاطونی ادامه می دهد: با عنایت به این که یک سال بیشتر زمان بود و برگزاری رویداد المپیک به تعویق افتاد، انتظار می رفت طراحی بهتری عرضه شود. متاسفانه همزمان رونمایی خاصی هم برای لباس کاروان اعزامی ایران در نظر گرفته نشد و رونمایی در فرودگاه، زمان مناسبی نبود. شاید اگر زودتر رونمایی انجام می شد، می توانستیم تجدید نظری در لباس داشته باشیم که این گونه برای المپیک معرفی نشویم.

این طراح لباس در پاسخ به این که چرا در اکثر دوره ها، طراحی لباس کاروان اعزامی ایران با حواشی و انتقادهایی همراه می شود؟ می گوید: در دو دوره آخر، نسبت به دوره های قبل تر نگاه نیمه حرفه ای حاکم بود و این که از طراحان، برای طراحی این لباس ها استفاده کنند. ولی استفاده از طراحان تخصصی، قدم اولیه است. قدم بعدی این است که داوری ها تخصصی صورت گیرد که بتوانند لباس درستی انتخاب کنند. اگر کسی حتی طراح لباس هم نباشد اما لباس کشورهای مختلف را در دوره های مختلف بررسی کند، به نخستین نکته ای که می رسد این است که لباس آقایان و خانم ها با هم هماهنگ هستند و این امر نیاز به تخصص خاصی ندارد. با یک نگاه اولیه این نکته نمایان می شود. خانم ها و آقایان تشکیل دهنده جامعه ما هستند؛ وقتی که ما دو لباس جداگانه از نظر طراحی، مدل، فرم و رنگ را به جهانیان نشان می دهیم، کاملا مشخص است که نگاه تخصصی نداریم.
این مدرس دانشگاه در ادامه صحبتهایش یادآور می شود: این تصمیم خوب بود که از طراحان استفاده کردند. درست است که فراخوان می دهند و همه شرکت می کنند اما در نهایت در انتخاب لباس باید نگاه تخصصی تر حاکم باشد و داوری ها با دقت بیشتری صورت گیرد. نمی توان هم اظهار داشت که داوری ها عجله ای بوده؛ چونکه یک سال زمان کمی برای این کار نبوده است. اما شاید زمانبندی این کار مناسب نبوده و مثل بسیاری از کارهای دیگر طراحی را برای دقیقه نود گذاشته اند. زمانبندی و نگاه تخصصی به کار می تواند مشکل را حل کند که البته باید زودتر انجام می شد.
افلاطونی درباره ی واکنش کاربران در شبکه های اجتماعی نسبت به طراحی لباس های کاروان اعزامی ایران به المپیک توکیو، اظهار می کند: المپیک رویداد خیلی خاصی است. در بازی های داخل کشور همیشه این حساسیت نسبت به تیم مقابل وجود داشته است. حالا شما حساب کنید در مکانی خیلی بزرگتر، در مقابل جهانیان می خواهیم خودمان را معرفی نماییم. مردم هر کشوری هم علاقه خاصی به ملیت خود دارند و می خواهند کشورشان بهترین ها را عرضه نماید. حال این که کشور ما که از نظر لباس، قدمت کهن و قدیمی دارد، ما همیشه در این قضیه از نظر پارچه و مدل لباس مدعی هستیم، فکر کنید که کشوری که مدعی است و از نظر پارچه غنی است، بیاید و چنین چیزی عرضه نماید. مردم تا حدی حق دارند، به احساس آنها واقعا آسیب وارد شده است؛ چونکه انتظار و توقع بیشتری داشتند. توقع بی جایی هم نیست و کاملا قابل قبول است.
او با تکیه بر این که قدم اول استفاده از طراحان بوده که اقدامی مثبت صورت گرفته است، درباره قدم های بعدی برای رسیدن به لباس مناسب ورزشکاران ایرانی در رویدادی مانند المپیک، اظهار می کند: مدیریت و ساماندهی همچون قدم های بعدی است که باید صورت بگیرد. البته پیشینه ی طراحی لباس در زمان حال و نه گذشته خیلی قوی نیست ولی خوشبختانه به این سمت پیش می رویم که به طراحی لباس اهمیت داده شود. فکر می کنم هنوز سازماندهی درستی نشده و تخصصی نگاه نمی گردد. زمانبندی خیلی مهم می باشد. شاید اگر هر کسی در زمان مشخص خودش کار تخصصی اش را انجام دهد حتی اگر کار نادرست هم صورت گیرد، ما وقت برای رفع اشکال را داشته باشیم. فکر می کنم در دوره های بعدی بتوانیم این اشکال را برطرف نماییم.
این مدرس دانشگاه در انتها تاکید می کند: از نظر طراحی لباس، چون چند سالی است که این مشکل وجود دارد که در واقع لباس مناسبی برای ورزشکاران ما عرضه نمی گردد، جا دارد بر روی این قضیه خیلی تخصصی تر کار شود و ورزشکاران ما هم به جایگاهی که در شأنشان است برسند. این برنامه نیاز به پشتیبانی و نگاه تخصصی تری دارد.