گفتگوی صریح مهر با وحید فرهمند-۱؛ مجوزهای ارشاد برای وی اودی ها دیگر رسمیت ندارد

معاون تدوین مقررات و امور حقوقی ساترا ضمن اشاره به سرفصل های قانونی جدید در رابطه با نظارت این سازمان در حوزه تولیدات شبکه خانگی تاکید کرد ساترا مجوزهای ارشاد را دیگر به رسمیت نمی شناسد.

خبرگزاری مهر – گروه هنر- عطیه موذن: چندی قبل نامه عجیبی از سوی سازمان سینمایی بعنوان توضیح درباره شکایت از ساترا به سبب محتوای یکی از سریال های شبکه خانگی منتشر گردید. نامه ای که با یک اطلاعیه رسمی بر آن صحه گذاشته شد و به صورت ضمنی در آن «مجوز» های صادر شده از سوی ساترا «خارج از چارچوب قانون» توصیف شده بود.
«زخم کاری» به کارگردانی محمدحسین مهدویان که چندی است در شبکه خانگی عرضه شده نخستین محصولی است که مجوز رسمی برای «انتشار» را از ساترا دریافت کرده و حالا این سازمان نه تنها به امر انتشار سریال های خانگی که اخیرا و به شکل رسمی به تولید محتوا هم ورود کرده است.
حدود یک سال است که سریال های شبکه خانگی بحث برانگیز شده اند؛ از مجوز تولید و ساخت آنها گرفته تا خروجی آنها بعد از انتشار و بخصوص محتوای این آثار که مناقشه اصلی نهادها، منتقدان و چهره های فرهنگی بر سر اینها بوده است. سال قبل بر اثر خروجی این سریال ها و حجم خشونت، روابط از هم گسیخته و بی پرده، حجم استعمال دخانیات و مشروبات الکلی و دیگر موارد انتقادهای مختلفی به وزارت ارشاد که مسئولیت تولید و انتشار این محتوا با آنها بود وارد شد و درنهایت برای مدتی صدور مجوز تولید سریال از سوی ارشاد لغو شد. سریال ها و سازندگان آثار برای مدتی بلاتکلیف ماندند چون در حالیکه از این سو این اعطای پروانه لغو شده بود اما هنوز هیچ نهادی به صورت رسمی مسئولیت جدید را به عهده نگرفته بود.
همین بلاتکلیفی ها سبب شد بعد از چند صباحی باردیگر مجوزها با مسئولیت خود ارشاد صادر شود. ضمن آن اما ساترا بعنوان سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی بی کار ننشسته بود و هر بار میدان بازی خویش را در زمین فضای مجازی گسترده تر کرد. این سازمان که در زمینه تنظیم گری محتوای فضای مجازی فعالیت می کرد، حالا با استناد به قوانین جدید اعتقاد دارد مسئولیت تولید محتوای حرفه ای فضای مجازی به آنها سپرده شده و از آغاز سال جاری دست به تاسیس و تشکیل شوراهای محتوایی در این راستا هم زده است. شورایی که در راس آن علی اصغر پورمحمدی از یکی از باسابقه ترین مدیران سازمان صداوسیما قرار دارد که البته از اهل تعامل ترین آنها با هنرمندان هم بوده است.
حالا درباره تشکیل این شورای محتوایی از آغاز سال ۱۴۰۰ و فیلمنامه هایی که اخیرا درحال گرفتن مجوز تولید برای شبکه نمایش خانگی هستند، گفتگویی با وحید فرهمند قائم مقام رئیس ساترا و معاون تدوین مقررات و امور حقوقی این سازمان داشتیم تا از کم و کیف فعالیتهای جدید ساترا پرس و جو نماییم.
در ادامه مشروح بخش نخست گفتگوی صریح خبرگزاری مهر را با قائم مقام رئیس ساترا می خوانید؛
* علیرغم فعالیتهایی که ساترا در یکی دو سال گذشته داشته اما ظاهراً وزارت ارشاد و سازمان سینمایی هنوز بخشی از این فعالیت ها را به رسمیت نمی شناسند بخصوص مجوزهایی که از راه شما برای انتشار محتوا صادر می شود که گویا «زخم کاری» نخستین آنها بوده است. توضیحی بدهید که اصلاً چه شد که وارد فضای صدور مجوز شدید، بر خلاف اسم ساترا یعنی سازمان تنظیم مقررات رسانه های صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی که بیشتر تنظیم گری و رگولاتوری در آن برجسته است؟
برای پاسخ به این سؤال، لاجرم باید مقداری به عقب برگردم. به حدود ۹ ماه پیش در آذر سال ۱۳۹۹ زمانی که سریال «قورباغه» قرار بود منتشر شود. خیلی منطقی است که توقع حاکمیت و فعالان این عرصه از ساترا بعنوان یک تنظیم گر ورود محتوایی هم باشد. یعنی آنچه که بعنوان سنگ بنای شکل گیری ساترا به شمار می آید وجود یکسری نابسامانی ها و شاید تشتت هایی در محتواهای انتشار یافته توسط رسانه ها بود که انتقادات کاربران و طیف های مختلفی از دغدغه مندان فرهنگی کشور بخصوص خانواده ها را به دنبال داشت. توقع این بود که پس از ورود ساترا به این عرصه، محتوا هم ساماندهی شده تا این کالای فرهنگی در وضعیتی با ثبات علاوه بر این که بتواند اقتصاد خویش را دارا باشد و جای خویش را در سبد مصرف کاربر ایرانی تثبیت کند، در قالب هنجارهای فرهنگی و اجتماعی کشور مسیر خویش را دنبال کند.

* درواقع فراتر از تنظیم گری و رگولاتوری، از همان ابتدا بنای ورود به امور محتوایی هم داشته اید؟
اصولاً تصور تنظیم گری رسانه های صوت و تصویر فراگیر بدون ورود به حوزه های محتوایی، اگر محال نباشد، سخت و فاقد سابقه جهانی است. تنظیم گر رسانه صوت و تصویر فراگیر، تنظیم گر محتوای این رسانه ها هم هست، در عین حال تنظیم گر عرضه خدمات هم هست و هر طور نگاه کنید طراحی مداخلات و ورود محتوایی جزء لاینفک تنظیم گری خواهد بود و اگر نباشد شیرِ بی یال و دم و اشکم است. تصورش هم عجیب است که به یک رگولاتور در حوزه رسانه بگویید در محتوای رسانه دخالت نکن پس در چه امری باید دخالت کند؟ فکر می کنم عدم ورود ساترا به حوزه های محتوایی، فلسفه وجودی آنرا هم به چالش می کشد.
تنظیم گر رسانه صوت و تصویر فراگیر، تنظیم گر محتوای این رسانه ها هم هست، در عین حال تنظیم گر عرضه خدمات هم هست و هر طور نگاه کنید طراحی مداخلات و ورود محتوایی جزء لاینفک تنظیم گری خواهد بود و اگر نباشد شیرِ بی یال و دم و اشکم است. تصورش هم عجیب است که به یک رگولاتور در حوزه رسانه بگویید در محتوای رسانه دخالت نکن * و شاید ذهنیت این بود که این دخالت محتوایی به پس از انتشار یک محتوا می رسد که هم اکنون به پیش از انتشار محتوا هم رسیده است؟
باید به سیر اولیه بحث برگردم، نخستین ورود محتوایی ما آذر سال قبل همزمان با انتشار سریال «قورباغه» شکل گرفت. ساترا نخستین گام را در تنظیم محتوایی برداشت. اگر خاطرتان باشد سریال قورباغه در یک ژانر خاص باید پخش می شد. حجم زیادی بیلبورد و تبلیغات هم در سطح شهر تهران احتمالاً در سایر شهرهای کشور هم این حجم از تبلیغات را داشته است.
ساترا هم با توجه به این که محتوا ساخته شده و مجوز تولید و نمایش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را گرفته بود تنها کاری که توانست انجام دهد این بود که رده بندی سنی خاصی را برای آن در نظر بگیرد و این سریال با رده سنی مثبت ۱۸ منتشر گردید و همان زمان به تفصیل در مورد آن بحث شد.
* یعنی پیش از این رده بندی سنی برای سریال ها وجود نداشت یا متفاوت تر بود؟
اگر هم وجود داشت، دغدغه رده بندی سنی برای سریال ها، یک اولویت دسته چندم بود. این روند که شما از آن بعنوان ورود محتوایی در لحظه انتشار تعبیر کردید تا بهمن ماه ۹۹ ادامه دار بود. آن زمان برخی از تولیدات با توجه به این که در یک منطق فکری ساخته شده بودند هر چقدر هم می خواستید ورود کنید و آن آثار را با هنجارهای فکری و فرهنگی خودمان تطبیق دهید، نمی توانستید به توفیق چندانی دست پیدا کنید. چونکه بعنوان مثال، خشونت افراطی یا نفرت پراکنی نه در یک پلان و سکانس بلکه در سیر کل داستان نمود دارد.
* می توانید مثال هم بزنید؟
زمانی فیلمنامه موضوعی دارد که کل مبحث مسئله برانگیز است یا فیلمنامه به سوژه ای می پردازد که پنج قسمت آن سوژه ادامه دارد. ما نسبت به برخی از این موارد نمی توانستیم اصلاحیه بزنیم چون اتفاق، سکانس یا دیالوگ در تم داستان رخ می داد و اصلاح باید در لحظه تولید و در واقع در نگارش فیلم نامه به وقوع می پیوست. ازاین رو شما هر چقدر هم می خواستید کارشناسی بکنید نمی توانستید تغییری بدهید. از یک طرف می دیدید هم به مولفه های فرهنگی کشور بدهکار هستید و هم نمی توانید آنچنان که باید و شاید از محتوا دفاع کنید چون ایراداتی داشته است که جای دفاع برایش نگذاشته است. مساله این بود که محتوایی با مجوز بخشی از حاکمیت کشور ساخته شده، سرمایه گذاری شده و سازنده هم تصورش این بوده چون مجوز دریافت کرده است منطقه امنی برایش بوجود آمده و می تواند آنرا بسازد. حالا باید چه کرد؟ وقتی سرمایه گزاری نموده اند آنرا دور بریزند؟ که منطقاً جواب خیر است.
به صورت منطقی اگر ساترا نبود سریال قورباغه بدون اخطار سنی مثبت ۱۸ پخش می شد و اگر ساترا نبود خیلی از سریال ها با المان هایی که هیچیک از این دغدغه های فرهنگی در آنها لحاظ نمی شد، عرضه می شدند. یک دوگانه به وجود آمده بود که بخشی از حاکمیت پروانه تولید می داد و زمانی که می خواستید به انتشار ورود کنید می دیدید امکانی برای تغییر و تنظیم و ورود ندارید.
سریالی حتی یک هفته پیش از تولید، فیلمنامه نداشت اما مجوز تولید را داشت. من به همکارانم در بخش های مختلف حاکمیتی احترام می گذارم ولی من نمی فهمیدم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای صدور مجوز تولید چه مواردی را درخواست می کرد که بگوید پروانه ساخت می دهد یا نمی دهد * ایرادات به صورتی نبود که پس از تولید، با گفتگو و رایزنی های معمول حل شود؟
ظرافت هایی در آثار وجود داشت که مورد انتقاد بود و انتقادات هم بجا بود اما چون در پیرنگ محتوا بود نمی توانستیم ورود نماییم. من در مورد یک سکانس، پلان یا یک دیالوگ صحبت نمی کنم که با یک صداگذاری بتوان آنرا تغییر داد. درباره محتوایی حرف می زنم که به یک پیرنگ و تمی از داستان تبدیل می شود. فرآیند کار پیش از این بدین سان بود که سریالی حتی یک هفته پیش از تولید، فیلمنامه نداشت اما مجوز تولید را داشت. کسی که می خواهد مجوز تولید بدهد حداقل باید فیلمنامه را بخواند. در حالیکه اینها نبود.
من به همکارانم در بخش های مختلف حاکمیتی احترام می گذارم ولی من نمی فهمیدم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای صدور مجوز تولید چه مواردی را درخواست می کرد که بگوید پروانه ساخت می دهد یا نمی دهد. من موردی دیده ام که حتی فیلمنامه نداشته است اما مجوز تولید داشته است یا حتی موردی دیده ام که شخصی درباره مبحث «الف» پروانه گرفته است اما به این نتیجه رسیده که درباره مبحث «ب» سریال بسازد و بعد پروانه را هم تغییر نام داده است.
* همه اینها در نهایت ساترا را به این نتیجه رساند که خودش صدور مجوز تولیدها را بر عهده بگیرد؟
به این نتیجه رسیدیم که باید ورود محتوایی کرد که رسیدیم به اسفندماه سال ۹۹ و همزمان شد با تصویب بندی در قانون بودجه کشور که صلاحیت نظارت بر تولید و انتشار آثار نمایشی را منحصراً به صداوسیما می داد که در چارچوب ساترا باید اجرایی می شد. بند ی از تبصره ۶ قانون بودجه را می گویم. این مسئولیت منحصراً در اختیار سازمان صداوسیما و ساترا قرار گرفته بود.
همزمان با ایام نوروز حجم زیادی از محتوا قرار بود منتشر شود که دغدغه های متفاوتی داشتند از تاک شو ها تا سریال های «دراکولا» و «مردم معمولی». بعضی از قسمت های اینها ساخته شده بود و برخی نه. ما گفتیم تا جایی که ساخته شده است به صورت منطقی باید بگونه ای در مورد آنها تصمیم گیری شود و درباره باقی به شکل دیگر. در ادامه شوراهایی شکل گرفت و از متخصصان هم بهره گرفتیم.

* در همین یک سال چالش های زیادی برای صدور مجوز تولید به سریال های خانگی به وجود آمد. هم اکنون تهیه کنندگان دیگر بلاتکلیف نیستند و می دانند برای ساخت اثرشان به چه نهادی باید رجوع کنند؟ هم اکنون شما دیگر مجوز ارشاد را به رسمیت نمی شناسید؟
از یک تاریخی به بعد، به رسمیت نمی شناسیم. ما به جهت اینکه به سرمایه گذاری بخش خصوصی و حتی تصمیمات وزارت ارشاد احترام بگذاریم همان مجوزها را مد نظر قرار می دادیم ولی هم اکنون دیگر مجوز تولید یا همان پروانه ساخت صادر شده توسط وزارت ارشاد کارکرد ندارد.
* و الان به لحاظ اجرایی چقدر برای این مسئولیت مهیا شده اید؟
الان به فهم مشترکی با دوستان در رسانه ها رسیده ایم که طرح های خویش را با ساترا به اشتراک می گذرند، کسب نظر می کنند، مجوز تولید دریافت می کنند و باقی فرآیند ادامه می یابد.
دکتر علی اصغر پورمحمدی مسئولیت «شورای تخصصی سیاست گذاری محتوای حرفه ای» ساترا را برعهده دارد و آقایان محمدرضا جعفری جلوه از مدیران با دانش شبکه های تلویزیونی، دکتر عبدالکریم خیامی از مدیران سابق و بعضاً میزبان استاد دکتر محسن مهاجرانی از معاونان قبلی و خوشنام صدا و سیما در این شورا حضور هستیم ساترا در زمانی که می خواست مداخله محتوایی را طراحی کند جلسات زیادی را با نخبگان و متخصصان امر برگزار کرد و از آنها کسب نظر کرد تا بتواند فرایندی را ترسیم کند که بیشترین اثربخشی و کمترین صدمه را داشته باشد. بر این اساس از بهمن ماه سال قبل جلسات گوناگونی با صاحب نظران برگزار شد و نهایتاً به تعدادی از افراد متخصص جهت بررسی و تصمیم گیری در حوزه صدور پروانه تولید رسیدیم. افراد سرشناسی در این جمع حضور دارند که اتفاقاً جزو مدیران موفق سازمان صداوسیما در ادوار گذشته و فعلی بوده و هستند. افرادی که در زمان مدیریت شان، دوران درخشانی از تولید و پخش محتوا را شاهد بوده ایم.
* می توانید اسم این شورا و اعضای آنرا بفرمایید؟
نام این شورا «شورای تخصصی سیاست گذاری محتوای حرفه ای» است که آقای دکتر علی اصغر پورمحمدی مسئولیت این شورا را برعهده دارد و آقایان محمدرضا جعفری جلوه از مدیران با دانش شبکه های تلویزیونی، دکتر عبدالکریم خیامی از مدیران سابق و بعضاً میزبان استاد دکتر محسن مهاجرانی از معاونان قبلی و خوشنام صدا و سیما در این شورا حضور هستیم. اینها افرادی بودند که تولیدکننده ها پیش از این ارتباط بسیاری خوبی با آنها داشته اند.
هر طرح یا فیلمنامه ای که بخواهد مجوز تولید دریافت کند پیش از این شورا به کمیته های تخصصی ما می رسد. کمیته هایی که زیر نظر این شورا هستند. کمیته ها، آثار را نقد و بررسی نموده و نقاط قوت و ضعف هر طرح را به شورا عرضه می کند. این نقاط قوت و ضعف در شورای اصلی مطرح شده و با عوامل تولید مانند نویسنده یا تهیه کننده و کارگردان به گفتگو گذاشته شده و در نهایت تصمیم گیری می شود که آیا طرح یا محتوای مذکور می تواند مجوز تولید بگیرد یا باید اصلاح گردد و یا اصلاً قابلیت ساخت ندارد.
* کمیته ها شامل چه کسانی می شود؟ چقدر از افراد حرفه ای در آنها حضور دارند؟
در حال حاضر سه کمیته داریم. کمیته تخصصی آثار نمایشی، کمیته تخصصی آثار مستند و کمیته تخصصی برنامه های ترکیبی و گفتگومحور یا همان تاک شو. این سه کمیته ها، طرح ها را بررسی کرده، به شورای محتوایی پیشنهاد می دهند و بر آن اساس جمع بندی انجام می شود. اینها متشکل از افراد کارشناس هستند که به تدریج اسامی شان هم اعلام می شود.
* چقدر فیلمنامه داشتید که تابحال از سوی شورا رد شده است؟
از ابتدای سال سه فیلمنامه رد شده است که اینها به معنای رد کامل نیست و می توانند فیلمنامه ها را اصلاح کرده و باردیگر عرضه نماید. همینطور از آغاز سال حدود ۶ یا ۷ سریال هم برای تولید مجوز گرفته است و هنوز تولید نشده یا در مرحله پیش تولید است و البته سریال های زیادی هم هست که در دست بررسی می باشد و ما نکاتی را بیان کرده ایم تا اصلاح گردد.
* آقای پورمحمدی در صدا و سیما بسیار خوشنام بودند اما آیا فرآیند کاری وی در آنجا با ساترا تفاوتی دارد؟
قضاوت این نکته را باید بگذاریم خود صاحبان پلت فرم ها و متقاضیان دریافت مجوز داشته باشند.
* می توانید درباره سیاست های کلی که بر مبنای آنها سریال ها مورد ارزیابی قرار می گیرند و در این شورا محور بررسی ها قرار گرفته است توضیح دهید.
مواردی داریم همچون این که نسبت آثار با صیانت از اصول خانواده در تطابق باشد. این که سریال چقدر حس هم انگیختگی اعضای خانواده را نسبت به کیان خانواده تقویت می کند. این خیلی مهم می باشد که سریال ها چقدر رفتارهای خارج از عرف را نرمال سازی می کنند. در کل نرمال سازی ناهنجاری ها، روابط خانواده ها، پیشگیری از صدمه کودکان و گروه های تحت تأثیر و سیاه نمایی و القای روحیه یأس و ناامیدی همچون مواردی است که خیلی اهمیت داشته است. در ژانر کمدی هم این که در عین مفرح بودن، پیشگیری از بروز تمسخر اشخاص و صنوف و مشاغل شرافت مند اهمیت دارد.

* ما همین هم اکنون سریالی مثل «زخم کاری» را داریم که با حواشی مختلفی روبرو شده است؛ از طرفی حجم خشونت و استعمال دخانیات و حتی مسائل فرهنگی آن نقد می شود و از سویی خود کارگردان هم به موارد ممیزی آن معترض می شود توضیحی در اینباره دارید؟
در مورد زخم کاری، اگر فیلمنامه به تولید نرسیده بود بسیاری از مواردی که حالا مورد انتقاد و اعتراض است حل می شد و حتی احتیاج به چالش نبود که یک عده بخواهند بگویند این سریال نباید منتشر می شد و یا عده ای مدعی شوند که سریال باید خیلی با فضای بازتری به تولید می رسید. درواقع این دوگانه، همزمان با نگارش کاملاً قابل حل بود.
* یعنی این موارد انتقادی در زمان پروانه ساخت حذف می شد؟
یا اصلاح می شد. در زمان نگارش فیلمنامه مواردی که حاشیه ساز بود متذکر می شدیم. در موافقت نامه های مشروط، موارد اصلاح می شود و طی یک فرآیند مذاکره شرح داده می شود که درام به چه سمت و سویی نباید برود یا برعکس. ما همین حالا هم پیشنهادات خویش را به نویسندگان می دهیم اما این پیشنهادات به هیچ وجه اجبار آور نیست چون آزادی عمل و اختیار خود گروه نویسنده است که درباره داستان خود تصمیم ایجابی بگیرند.
* با این وجود اگر شروط مورد نظر شما انجام نشود مجوز ساخت اعطا نمی گردد.
بله، همینطور است.
تا امروز ۱۹ تیر هنوز حتی یک قسمت سریال بدون مجوز تولید ارشاد منتشر نشده است. به عبارت دیگر هر آنچه داریم مشاهده می نماییم، تولیداتی است که سابق بر این مجوز تولید یا همان پروانه ساخت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به طور خاص سازمان سینمایی را گرفته، تولید کرده و حالا در مرحله انتشار به ساترا مراجعه کرده است * در ترکیب این شورا هیچ اسمی از کارگردان یا تهیه کننده نمی بینیم. آیا نماینده ای از سوی این اصناف حضور دارند؟
در این شورا به اقتضای مبحث نویسنده، کارگردان یا تهیه کننده حضور دارند. با این وجود کارگردان و تهیه کننده بعنوان اعضای ثابت حضور ندارند اما ما درحال رایزنی هستیم تا حتما بتوانیم از تهیه کننده، کارگردان و یا کسانی که سابقه تولید دارند بهره بگیریم. نفراتی هم مطرح شده اند و هنوز این شورا درحال شکل گیری است. شورا از آغاز سال جاری تشکیل شده است و تصورم بر این است که ظرف یک ماه آینده حداقل دو عضو از نمایندگانی که اشاره کردید در شورا حضور داشته باشند.
* با همه بازنگری ها و اتفاقاتی که انجام شده است ما هنوز هم در سریال ها حجمی از استعمال دخانیات، خشونت، روابط ناهنجار و … را شاهد می باشیم که اتفاقاً رو به افزایش هم بوده است به نظر شما تأثیر حضور خودتان در عرضه مجوزها و خروجی کار تا چه حد بوده است؟
من سوال شما را این گونه از خودم می پرسم. ما از ساترا توقع داشتیم که با صدور مجوز تولید، حرکت شگرفی در تولیدات شبکه خانگی ببینیم. نکته اول، تا امروز ۱۹ تیر هنوز حتی یک قسمت سریال بدون مجوز تولید ارشاد منتشر نشده است. به عبارت دیگر هر آنچه داریم مشاهده می نماییم، تولیداتی است که سابق بر این مجوز تولید یا همان پروانه ساخت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به طور خاص سازمان سینمایی را گرفته، تولید کرده و حالا در مرحله انتشار به ساترا مراجعه کرده است. حتی همین سریال «زخم کاری» که همان دوستان شکایت کرده اند، ماحصل زحمات خودشان در صدور پروانه ساخت بوده است.
نکته دوم، ما درباره امر کاملاً حساسی به نام فرهنگ صحبت می نماییم. در مورد وضعیت واردات و صادرات و ارقام کالا حرف نمی زنیم که شما دفعتا بگویید قیمت فلان کالا بالا رفته است مشابه آنرا وارد کنید تا قیمت ها پائین بیاید. در چنین مواردی حتی خبرش هم قیمت را پائین می آورد و باعث تغییر می شود.
ما در این عرصه با کاربر و ذائقه کاربر سر و کار داریم. مخاطب محتوای حرفه ای در نهایت کاربر است. کار فرهنگی با ظرافت و پیچیدگی هایی مواجه می باشد که می بایست با در نظر داشتن آن تنظیم گری را پیش برد.
* پس از قسمت اخیری که از سریال «زخم کاری» پخش گردید محمدحسین مهدویان کارگردان سریال به ممیزی های این مجموعه اعتراض کرد. آیا پیش از این مذاکره و گفتگو با کارگردان انجام نشده بود؟ می توانید توضیحی درباره این ممیزی ها بدهید که چقدر به داستان صدمه زده است؟
من نمی توانم در این عرصه نظر کارشناسی بدهم. اما از حیث فرایندی، ایشان نکته ای داشت و ایرادها را غیرعقلایی می دانست. در حالیکه تصمیم گیری توسط نخبگان و کارشناسانی که کار بازنگری را انجام داده اند صورت گرفته است. بدیهی است که هیچ تهیه کننده و کارگردانی دوست ندارد اثرش اصلاحیه بخورد اما ای کاش عزیزانی که اثری را تولید می کنند خودشان فکر کنند مولفه های محتوایی شاخصهای روشن و آشکاری هستند و تلاش نکنند که آنها را کنار بزنند.
* رسانه ها یا تهیه کنندگان این گلایه را مطرح نمی کنند که به صورت مثال ساترا هم مثل صدا و سیما برخورد می کند؟
این دو قطبی را شما رسانه ها مطرح می کنید و بخش خصوصی را فضایی تعریف می کنید که هر چیزی در صداوسیما پخش نمی گردد در اینجا اجازه انتشار پیدا می کند. در حالیکه اصلاً این گونه نیست. این تفکر قطبی سازی و استاندارد سازی دوگانه قابل دفاع نیست و شاید بعضاً با انگیزه های سیاسی و تقابلی با رسانه ملی مطرح می شود.
دوستان ارشاد در یکی از بیانیه ها به دغدغه های فرهنگی و حجم استعمال دخانیات در سریال اشاره کرده بودند اما در بیانیه آخرشان مشخص شد که دغدغه آنها «مجوز» است. این که چرا همزمان با زخم کاری، این شکایت صورت می گیرد به این علت است که «زخم کاری»، نخستین سریالی است که بدون مجوز انتشار یا همان پروانه نمایش سازمان سینمایی و با مجوز انتشار ساترا عرضه شد * البته این گلایه ای است که گاهی خود تهیه کننده و کارگردان مطرح می کنند و حتی دلیلشان برای ورود به شبکه خانگی همین تفاوت رویکرد در نظارت است.
حداقل دلیلی که سازندگان از تلویزیون به شبکه خانگی می آیند این است که میزان دستمزد و هزینه هایی که اینجا به چرخه در می آید چند برابر صدا و سیما است و در مواردی خارج از عرف بوده که به نظرم هم ابعاد رقابتی در بازار تولید محتوا داشته و هم اثر کیفی.
* از «زخم کاری» می گفتید و نحوه ورودتان به این سریال.
یک چالش مهم که این کار دارد این است که اهالی فرهنگ نمی بینید چه محتوایی به کارگزار عرضه و با چه ممیزی هایی روبرو می شود؟ در ایام گذشته در پاسخ به سوالی درباره حجم بالای استعمال دخانیات در سریال زخم کاری توضیح دادم که میزان نمایش آن موارد چند برابر بوده و به این سطحی که شما مشاهده می کنید کاهش پیدا کرده است. البته باز تاکید کنم با مجوز تولیدی که سابقا دریافت کرده بوده. نکته مهم دیگر این است که نقدها را کاملاً می پذیریم و بر مبنای آنها حساسیت های جامعه را در فرایندهای محتوایی منتقل می نماییم.
با عزیزان زیادی در دستگاه ها و نهادهای فرهنگی صحبت می نماییم و از ایشان و ظرفیت های موجود نزد آنها کاملاً استقبال می نماییم. باور بر این که این حرکت احتیاج به یک اراده جمعی دارد تا همزمان بتواند تنوع و احترام به سلایق مختلف کاربران و رعایت چارچوب های فرهنگی و اخلاقی کشور را پوشش دهد، یک گزاره مبنایی در تنظیم گری رسانه صوت و تصویر فراگیر است.
* به سوال ابتدایی ام برمی گردم چرا هنوز وزارت ارشاد مجوزهای ساترا را به رسمیت نمی شناسد و حتی کار به جایی رسید که از ساترا شکایت کرد؟
دوستان در یکی از بیانیه ها به دغدغه های فرهنگی و حجم استعمال دخانیات در سریال اشاره کرده بودند اما در بیانیه آخرشان مشخص شد که دغدغه آنها «مجوز» است. این که چرا همزمان با زخم کاری، این شکایت صورت می گیرد به این علت است که «زخم کاری»، نخستین سریالی است که بدون مجوز انتشار یا همان پروانه نمایش سازمان سینمایی و با مجوز انتشار ساترا ارائه شد.
با توجه به محتواهایی که عزیزان سابق بر این به آنها پروانه نمایش داده اند، صحبت از دغدغه فرهنگی بعنوان علت شکایت از زخم کاری، در نوع خود جالب است.
* و ارشاد بالاخره سهم ساترا را خواهد پذیرفت؟
صحبت از سهم نیست. صحبت از قانون است. به نظر من مهم این نیست که چه کسی چه چیزی را بپذیرد یا نپذیرد. مهم این است که قانون چه چیزی معین کرده باشد. ما مصوبه رسمی مجلس شورای اسلامی را داریم که در ۲۸ اسفندماه ۹۹ ابلاغ گردید. بر این اساس «سازمان صدا و سیما موظف است در جهت حفظ ارزش های ایرانی، اسلامی و نظام خانواده بر تمام مراحل تولید آثار حرفه ای در فضای مجازی نظارت نماید و ضمن ارتقاء کیفی تولیدات از اثرات سوء آن در جامعه جلوگیری به عمل آورد».
فکر نمی کنم ما مصوبه ای شفاف تر از این داشته باشیم اما دوستان دوست ندارند این مصوبه را ببینند و اینجا کاری از ساترا ساخته نیست. تصورمان این بوده و هست که قانون فصل الخطاب است.
ادامه دارد…

منبع: صد کادو