در پژوهش تازه مهدی نورمحمدی؛ معرفی نوازندگان كنسرت جمهوری عارف قزوینی

صد کادو: کتاب عارف موسیقی دان  اثر مهدی نورمحمدی توسط نشر ماهور منتشر گردید. در این کتاب اسامی نوازندگان همکار عارف در کنسرت جمهوری ارائه شده است، نوازندگانی که تاریخ نامشان را فراموش کرده بود.

به گزارش صد کادو به نقل از مهر، کتاب «عارف موسیقی دان» تألیف مهدی نورمحمدی با شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۵۵۲ صفحه و بهای ۱۶۵ هزار تومان توسط انتشارات ماهور در دسترس مخاطبان قرار گرفت. این کتاب پژوهشی است درباره فعالیتهای موسیقایی عارف قزوینی که آگاهی ها و اطلاعات کم نظیری در این خصوص در اختیار علاقه مندان قرار می دهد و زوایای پنهانی از زندگی هنری وی را که تابحال به آنها پرداخته نشده و یا کمتر مورد توجه قرار گرفته است آشکار می سازد.
کتاب یاد شده که باید آنرا در حکم دانشنامه‌ی موسیقایی عارف دانست، در ۸ فصل تنظیم شده است:
فصل ۱. استادان عارف: این فصل دارای ۳ دستاورد مهم است:
الف. عارف علاوه بر حاج صادق خرازی، مدتی هم نزد عبدالکریم جناب قزوینی و سید جعفر لنگرودی به تحصیل موسیقی پرداخته که اشاره ای به این مورد نکرده است.
ب. برای اولین بار عکس و زندگینامه بسیار کوتاهی از سید جعفر مجتهد لنگرودی به چاپ رسیده است.
ت. دستیابی به دوبیتی تازه یاب که نشانگر تسلط فراوان عارف در خوانندگی و مرکب خوانی است، افق نوینی را درباره این خصوصیت عارف به روی علاقه مندان می گشاید.
فصل ۲. صدای عارف: در این فصل با استفاده از نظرات متعدد درباره صدای عارف، تصویری از جنس و وسعت صدا و همینطور شیوه خوانندگی وی ترسیم شده است. علت باقی نماندن صفحه از صدای عارف، امکان وجود یک لوله فنوگراف از صدای او و همینطور علت از بین رفتن صدای عارف، از دیگر مباحث این فصل به حساب می آید.
فصل ۳. تصنیف های عارف: مهم ترین دستاوردهای این فصل عبارتند از:
الف. کشف دو تصنیف منتشرنشده که تا کنون در هیچ یک از چاپ های دیوان عارف به چاپ نرسیده است و باید آنها را به دیوان عارف افزود.
ب. بر خلاف تصور رایج، عارف تصنیف «جان برخی آذربایجان باد» را نه در بازگشت از سفر استانبول بلکه در هنگام اقامت در استانبول ساخته است.
ت. برای نخستین بار گوشه های تصنیف های عارف توسط جناب آقای فرید خردمند تعیین شده که اقدامی نو در شناخت شیوه تصنیف سازی عارف به حساب می آید.
فصل ۴. کنسرتهای عارف: در این فصل با عنایت به اسناد تازه یاب، تعداد واقعی کنسرتهای عارف لیست نویسی شده که کامل ترین لیست تابحال به حساب می آید. این لیست نویسی اطلاعات ارزشمندی درباره علت برگزاری، مکان، زمان و مناسبت اجرا، نوازندگان همکار، اشعار و تصنیف هایِ خوانده شده، قیمت و مکان فروش بلیط، اعلانات و حتی تماشاگران شناخته شده این کنسرت ها در اختیار می گذارد.
فصل ۵. عارف و موسیقی: در این فصل به مسائلی همچون عارف و تأسیس مدرسه موسیقی، عقاید عارف در موسیقی، رضاقلی میرزا ظلی تنها شاگرد شناخته شده عارف و مناسب خوانی عارف پرداخته شده است. مهم ترین دستاوردهای این فصل عبارتند از:
الف. برای نخستین بار لیست کاملی از ضبط آثار عارف در صفحات گرامافون به دست داده شده که کامل ترین لیست ضبط آثار عارف توسط خوانندگان قدیمی به حساب می آید.
ب. با دستیابی به فیلم هایِ مستندِ کمیاب و دیریاب «سیمای معاصران» و «گفت و شنودی درباره ابوالقاسم عارف قزوینی» اطلاعات بسیار ارزشمندی به علاقه مندان عرضه شده است. از قسمت های مهم این بخش، سخنان هوشنگ ابتهاج (ه. ا. سایه) شاعر مشهور و مسئول بخش موسیقی رادیو ایران درباره عارف است که برای نخستین بار انتشار یافته است.
فصل ۶. همکاران هنری عارف: در این فصل، با دستیابی به منابع کمیاب و ناشناخته ای چون مستند تلویزیونی «سیمای معاصران» به نوازندگانی که در کنسرت ها یا محافل خصوصی با عارف همکاری داشته اند پرداخته شده است. مهم ترین بخش این فصل، شناسایی نوازندگان کنسرت جمهوری برای نخستین بار است که در منبعی دیگر به آن اشاره نشده است.
فصل ۷. خاطرات: در این فصل خاطراتی که در ارتباط با جنبه موسیقایی عارف است گردآوری شده که حاوی نکاتی مفید برای علاقه مندان خواهد بود.
فصل ۸. اسناد شکایت عارف از گماشتگان سپهدار تنکابنی: در این فصل برای نخستین بار اسناد پرونده کتک خوردن عارف به دست گماشتگان سپهدار تنکابنی بعد از اجرای گاردن پارتی پارک ظل السلطان که در سازمان اسناد ملی ایران نگهداری می شود به صورت کامل بیرون نویسی شده و به چاپ رسیده است که اطلاعات بسیار مهمی درباره تاریخ دقیق این واقعه و حواشی آن در اختیار علاقه مندان قرار می دهد.
نورمحمدی پژوهش های دیگری را هم درباره عارف قزوینی انجام داده که از دل آنها پیش تر دو کتاب «اخبار عارف قزوینی در مطبوعات، از دوره قاجار تا عصر حاضر» و «نامه های عارف قزوینی» انتشار یافته بودند. در این دو کتاب هم اطلاعات پیش تر منتشر نشده ای به مخاطبان عصر حاضر عرضه شده بود. همینطور در کتاب «اخبار عارف قزوینی در مطبوعات، از دوره قاجار تا عصر حاضر» هم تصنیفی از عارف درج شده بود که در منابع دیگر همچون دیوان عارف وجود نداشت و این تصنیف بجز تصنیفی تازه کشف شده ای است که در کتاب «عارف موسیقی دان» به مخاطبان عرضه شده است.

منبع: صد کادو