هفت روز سیما در مهر؛ نظر مخاطبان تلویزیون واقعا همین است؟

صد کادو: انتشار ناگفته هایی جدید از سریال امام علی(ع) داوود میرباقری، طرح ابهامات تازه درباره نظرسنجی های سیما و مواجه شدن مجدد مهران مدیری با بهتان کپی کاری از اهم رویدادهای این هفته تلویزیون بود.

خبرگزاری مهر -گروه هنر-عطیه مؤذن: «هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه ای است که در آخر هر هفته به بازخوانی اهم تحولات خبری در رابطه با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هفته می پردازد.
در این بسته خبری هفتگی سعی کردیم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه سازان و مدیران سیما، نیم نگاهی به حواشی رسانه ای و حتی شایعاتی که به رغم غیررسمی بودن می توانستند در اخبار در رابطه با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.
امروز پنجشنبه ۱۶ اردیبهشت ماه می توانید با شماره ۸۰ بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور متن و حاشیه اتفاقات تلویزیون و خارج از تلویزیون در هفته ای که گذشت، با ما همراه شوید.
چهره هفته؛ داوود میرباقری
نام داوود میرباقری در تلویزیون با آثار مهم و درخشانی پیوند خورده است که هر کدامش برای مانایی کارنامه یک هنرمند کفایت می کند. میرباقری در دهه ۶۰ با سریال های روز و اجتماعی چون «رعنا» و «گرگ ها» به کارگردانی مطرح و شناخته شده در عرصه آثار تلویزیونی بدل شد و پس از آن با ساخت «امام علی (ع)» یکی از ماندگارترین و درخشان ترین آثارش را برای خاطره جمعی چند نسل نه فقط در بعد سرگرمی که حتی در فضای فکری و اعتقادی تثبیت کرد.
بعد از آن هم سریال های ماندگار دیگری را در همین فضای تاریخی و با تاکید بر یک تفکر اعتقادی خلق کرد آثاری از قبیل «معصومیت از دست رفته» و «مختارنامه» که هر یک بارها و بارها از تلویزیون به معرض نمایش گذاشته اند و اگر در آینده باز هم به کرات به پخش برسند از لطف و غنای دراماتیک و اندیشه ای آنها کم نخواهد شد.

سریال امام علی (ع) هم از همین دست آثار است و هنوز هم تنها اثر و سند تصویری که اگر بخواهید شمایی کامل از زمانه امیرمومنان (ع) به دست بیاورید که هم درام بی نظیری داشته باشد و هم دیالوگ هایی به روز و حتی گاهی میخکوب کننده داشته باشد، باز هم بهترین گزینه تماشای این سریال است. سریالی که شاید طی سه دهه هیچ سالی نبوده است که بازپخش نداشته باشد اما هنوز هم برای مخاطب حرف دارد و هنوز هم سازندگانش ناگفته های خیلی از آن دارند.
چندی پیش محمد بیک زاده تهیه کننده این سریال گفتگویی با روزنامه «فرهیختگان» داشت که از بخش های سانسور شده این سریال آگاهی داد. این تهیه کننده در مصاحبه اش روایت عجیبی از این سانسورها دارد که برای تلویزیون جمهوری اسلامی ایران تا حدی تاسف آور هم هست. وی درباره بخش های سانسوری این سریال عنوان نمود که مربوط به شخصیت ابوذر می شود و درباره دلایلی که منجر به حذف سکانس های ابوذر می شود توضیح داده است که «ابوذر در زمان حیات خود طاقت این را نداشت کسی کوچک ترین تخطی بوسیله عدالت کند. گفتند برخی حرف های ابوذر به برخی دوستان برمی خورد؛ درنتیجه حذف کردند. قائم مقام وقت سازمان خیلی مقاومت زیادی کردند که این میزان از نقش ابوذر ماند.» این تهیه کننده این صحنه ها را حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ دقیقه از سریال می داند و می گوید سازمان اینها را حذف کرده چون دیالوگ های تندی داشت.
خود میرباقری در این سال ها کمتر درباره آثار قبلی اش حرف زده و بیشتر مشغول به کار بوده است. او همین الان هم مشغول ساخت سریال «سلمان فارسی» است تا اثر جاودان دیگری را این دفعه در تاریخ کشور ثبت کند. سریالی که یکی دو سالی است درگیر تولید آنست و البته هنوز زمان زیادی نیاز دارد تا به خروجی برسد.
حاشیه هفته؛ مسابقه «دورهمی» هم کپی است؟
فصل آخر «دورهمی» از سال قبل با نقدهایی مواجه و کیفیت و میهمانان دعوت شده به آن با حجمی از انتقادها رو به رو شد که در پی آنها، مهران مدیری وعده یک ساختار جدید در برنامه را به مخاطبان داد و از تولید یک مسابقه سخن گفت. مسابقه ای که ابتدا از شباهت های طرح آن با «میلیونر شو» و نسخه داخلی آن یعنی «برنده باش» سخن گفته می شد اما چند باری به بلاتکلیفی در مدل مورد نظر رسید. با این وجود نکته مسلم تغییر ساختار برنامه بود و اینکه مدیری دیگر نمی خواست به سمت گفتگوهایی از جنس چهار فصل قبلی «دورهمی» برود.
این هفته بالاخره ویدئویی از این مسابقه جدید منتشر گردید و مهران مدیری ضمن توضیحاتی که مسابقه را هم لو ندهد کوشش کرد از دکور و فضای جدید این مسابقه رونمایی کند. جزییات قابل استنادی البته در این تیزر دیده نمی گردد اما آنچه قابل مشاهده می باشد نشان از المان هایی غول پیکر و شبه روبات دارد.
در واکنش به این تیزر، روزنامه «هفت صبح» در قالب نکته ای برنامه تازه مدیری را هم کپی دیگری از یک مسابقه خارجی معرفی نمود. این روزنامه در توضیحاتی آورده است: «در تیزری که از فصل جدید دورهمی انتشار یافته خبری از جزییات نیست حضور ربات ها در تیزر اما حکایت از این دارد که برنامه کپی یک نمونه خارجی است»
«هفت صبح» در ادامه با اشاره به یکی از این مسابقات خارجی نوشته است: «تاکنون برنامه های زیادی با محور ربات ها تولید شده که یکی از مطرح ترین آنها جنگ ربات ها است. این برنامه و نمونه های مشابه طرفداران زیادی دارد. درحال حاضر تیزر دورهمی منبع الهام را لو نداده است»
این نخستین واکنش به کپی بودن مسابقه «دورهمی» بوده است و هنوز سازندگان به آن واکنش نشان نداده اند. مهران مدیری این روزها سریال «دراکولا» را هم در شبکه نمایش خانگی دارد و بااینکه در تلویزیون و شبکه خانگی فعال است اما باید دید این تجربه متفاوت تلویزیونی برخلاف ناکامی «دراکولا» می تواند به یک موفقیت برایش بدل شود یا خیر؟
نکته هفته؛ باز هم جنجال نظرسنجی های صداوسیما
چند روز پیش دو نظرسنجی از جانب مرکز تحقیقات صداوسیما درباره آمار برنامه ها، سریال ها و همین طور شبکه های پربیننده تلویزیون در فصل های پاییز و زمستان سال ۹۹ منتشر گردید. در این نظرسنجی، جزئیاتی از درصد مخاطب هر یک از شبکه های تلویزیونی نیز ارائه شده بود که همین موجب شد بیشتر مورد کنکاش و قضاوت ها قرار بگیرد. بطور مثال در بین ۱۶ شبکه اصلی تلویزیونی ۶ شبکه مخاطبانی با ۲۰ درصد و زیر ۲۰ درصد داشتند که همچون آنها می توان به شبکه اصلی و عمومی پنج اشاره نمود که علاوه بر برنامه های ترکیبی و گفتگومحور تلویزیونی در فضای نمایشی و سریال سازی هم فعالیت دارد اما فقط حدود ۱۹ درصد مخاطب دارد.
از دیگر موارد عجیب هم رده بودن شبکه تامینی آی فیلم با شبکه های اصلی سه و یک است که مخاطبی حدود ۵۰ درصدی دارد و می تواند با شبکه هایی با بودجه های چندین میلیاردی برابری کند که نه آن بودجه ها را دارد نه خرج و هزینه چندانی دارد و تنها با بازپخش سریال های پرطرفدار به همان میزان مخاطب دارد.

یک نکته نسبت به همین جزییات ارائه شده البته هنوز در ابهام مانده است و آن نحوه محاسبه مخاطبان این شبکه هاست که بر چه اساسی برنامه های پر طرفدار و حتی همه برنامه های یک شبکه در میزان مخاطب آن شبکه موثر است.
هنوز نسبت به نحوه آمارگیری مخاطبان شبکه ها شفاف سازی لازم صورت نگرفته است و همین موجب به وجود آمدن تناقض هایی برای تعدادی از رسانه ها هم شده است. مثلاً کانال تلگرامی نبض صداوسیما که به انتشار رویدادها و اخبار در رابطه با صداوسیما می پردازد با اشاره به همین آمار درباره این تناقض ها آورده است: «نتایج نظرسنجی اخیر صداوسیما، دوشنبه شب منتشر و آمار بینندگان شبکه ها و برنامه های سیما در زمستان ۹۹ اعلام گردید اما اگر کمی به اعداد و ارقام اعلام شده دقت نماییم، شاهد نکته ای عجیب خواهیم بود. در این نظرسنجی میزان مخاطبان شبکه نسیم در زمستان سال گذشته، ۲۸.۶ درصد اعلام شده در صورتیکه برنامه «دورهمی» که از همین شبکه به پخش رسیده ۳۹.۳ درصد مخاطب دارد؛ یعنی چیزی حدود ۱۱ درصد مخاطب بیشتر! مشابه این تناقض در جای دیگری از نظرسنجی نیز به چشم می خورد؛ جایی که مخاطبان سریال «خانه امن» با اختلاف ناچیزی بیشتر از مخاطبان شبکه یک است. مرکز تحقیقات رسانه ملی باید درباب تناقض موجود در نتایج نظرسنجی توضیح دهد. تناقضی که اعتبار این نظرسنجی ها را زیر سوال می برد!»
البته در شبکه نسیم غیر از «دورهمی» برنامه «کودک شو» نیز معمولاً جزو پربیننده ها بوده است و در همین آمار هم با ۲۹ درصد بیننده سومین برنامه پرمخاطب تلویزیون در زمستان شده است. اما شبکه مستند تنها با برنامه پرمخاطب «حیات وحش» که آن هم ۲۹ درصد مخاطب دارد جایگاهی بالاتر از شبکه نسیم دارد.
سینما در سیما؛ لذت تماشا ویژه ناشنوایان
یک رویکرد تاسیس و راه اندازی شبکه های تخصصی این است که بااینکه ممکنست مخاطب شان فراگیری بسیاری نداشته باشد اما بتوانند نیاز گروه های قالب و حداکثری جامعه را برطرف کنند. نگاهی که معمولاً فراموش می شود و تنها همان برنامه های عمومی شبکه های اصلی با نگاهی تخصصی تر به این شبکه ها راه می یابند.
با این حال شبکه سلامت در هفته اخیر به اقدام درخوری دست زد که اگر یکی از همان پارامترهای فعالیت در حوزه های تخصصی نباشد حداقل سراغ یکی از نیازهای اصلی انبوهی از مخاطبان رفته است. نیازی که اتفاقاً شبکه های اصلی تلویزیون هم باید آنرا در نظر بگیرند و برای آن اقدامی جدی داشته باشند.

شبکه سلامت در اقدام اخیر برای فیلم های سینمایی «پدر آن دیگری»، «طلا و مس»، «امروز»، «خداحافظی طولانی» و «۲۱ روز بعد» برگزیده جشنواره فیلم فجر را با بهره گیری از رابط ناشنوایان برای پخش مناسب سازی کرده است.
این شبکه پخش این فیلم های مناسب سازی شده را از یکشنبه آغاز نموده و تا پنجشنبه ادامه دارد. این فیلم های سینمایی که ویژه ناشنوایان و کم شنوایان، مناسب سازی شده اند، ساعت ۱۷ روی آنتن شبکه سلامت می رود.
در حال حاضر تلویزیون کمتر اقدامی در هنگام پخش برنامه ها در شبکه های مختلف سیما برای ناشنوایان دارد و کمتر برنامه ریزی ای برای ترجمه و مناسب سازی برنامه های گفتگومحور یا سرگرمی و یا فیلم و سریال های پخش شده برای آنها دارد به شکلی که گویی این قشر را از میان مخاطبانش حذف کرده است. معدود برنامه هایی هستند که هنوز از مترجم استفاده می نمایند و حتی استفاده از مترجم فقط به برخی بخش های خبری منحصر شده است.
به ویژه که همین معدود بخش ها نیز معین نیست چقدر می تواند برای جامعه ناشنوایان کشور مفید باشد آنچنان که دو سال پیش خبر عجیبی در همین باره منتشر گردید و احسان شاهوردی مدیرعامل شبکه ملی ناشنوایان ایران بیان کرد که «صداوسیما ۱۷ سال از زبان اشاره ای استفاده می نماید که ناشنوایان متوجه آن نمی شوند. مسئولان صداوسیما را قانع کردیم در کنگره ملی ناشنوایان نظر خود آنان را جویا شوند اما بهزیستی مانع شد.»
امید می رود غیر از شبکه سلامت شبکه های دیگری نیز این نیاز را در نظر بگیرند و درصدد مناسب سازی آثار برندشان برای این قشر از جامعه برآیند.
پیشنهاد هفته؛ سحری با چاشنی ادبیات
«سحوری» شبکه چهار تنها برنامه سحرگاهی تلویزیون است که بدون گفتگو تولید و پخش می شود اما می تواند ساعتی مخاطبش را با خود همراه کند و پیشنهاد می شود در همین چند سحر باقی مانده تا اختتام ماه رمضان از حال معنوی اجرای ساعد باقری در این برنامه حظ ببرید.
ساعد باقری که خود از شاعران و استادان و پژوهشگران حوزه ادبیات است برای دومین سال است که این برنامه را اجرا می کند. بار اول امیر قمیشی تهیه کنندگی برنامه را بر عهده داشت و این دفعه میثم محمدحسنی تهیه کننده این برنامه است.

این برنامه دکور ساده ای دارد که روی میزی که ساعد باقری در حال اجرای آنست کتاب های مختلفی دیده می شود و او هر بار با تورق یکی از این کتاب ها به مناجات ها، اشعار، واگویه ها و خلوت دل هایی که عارفان با خداوند داشته اند رجوع کرده و حکایت تازه ای رو می کند.
از این حیث برنامه هم سراغ ادبیات غنی فارسی در حوزه مناجات ها و عارفانه های انسانی با خداوند می رود و هم سراغ مفاهیم اصیل اسلامی که در این کتاب ها به آنها پرداخته شده است و از همه مهمتر اینها توسط شاعری که خود به ادبیات مسلط است خوانده می شود و او هر از گاهی نقد و تفسیر و توضیحی هم بر آنها می دهد.
پخش فرازهایی از دعای ابوحمزه ثمالی، فرازهایی از مناجات حضرت امیرالمومنین (ع) و آواهای مذهبی، اذان صبح، نیایش اذان و نماز بامداد از دیگر بخش های برنامه سحرگاهی «سحوری» است.

برنامه «سحوری» دقایقی مانده به سه بامدادان شروع و تا پس از اذان بامداد تمام می شود.

منبع: sadkado.ir