عضو هیأت علمی دانشگاه صداوسیما: خدمات مجازی اشتراك ویدئو به رسالت فرهنگی خود عمل نمی كنند

صد کادو: رضا واعظی عضو هیات علمی دانشگاه صداوسیما در نشست تخصصی کارشناسی اندیشکده فضای مجازی مرکز مطالعات ژرفا و جبهه انقلاب اسلامی بیان کرد که خدمات اشتراک ویدئو به رسالت فرهنگی خود عمل نمی نماید.

به گزارش صد کادو به نقل از مهر، سیصد و ششمین نشست تخصصی کارشناسی اندیشکده فضای مجازی مرکز مطالعات ژرفا و جبهه انقلاب اسلامی در فضای مجازی با موضوع «تحلیل محتوای فرهنگی خدمات اشتراک ویدئو» با حضور رضا واعظی عضو هیأت علمی دانشگاه صدا و سیما در محل مرکز ژرفا اجرا شد.
وی در ابتدای این جلسه عنوان کرد: نگاه صنعت محورانه به فرهنگ ریشه شکل گیری خدمات اشتراک ویدئو در کشور است. معتقدم به این علت که مجموعه سازی از کارکردهای اصلی تلویزیون شمرده می شود همچنان این رسانه باید بعنوان رسانه اصلی کشور شناخته شود. ماندگاری راز محبوبیت مجموعه های تلویزیونی است. این خاصیت سریال های تلویزیونی مخاطب را به دنبال خودش می کشد و به تبع آن ظرفیت بسیار خوبی برای جریان سازی و اثرگذاری ماندگار برای اثر به وجود می آورد، برخلاف سینما که پس از گذشت مدتی از نمایش یک فیلم تماشاگران آنرا فراموش می کنند و کمتر پیش می آید که یک فیلم جریان سازی کند.
واعظی درباره مزایای این سرویس ها اظهار داشت: سهولت در دسترسی، ارزان بودن در قیاس با سایر رسانه ها مانند سینما، عدم وجود محدودیت زمانی جهت استفاده از خدمات آن در طول شبانه روز را می توان بعنوان مهم ترین مزایای استفاده از این سرویس ها برشمرد. امروز فرد انتخاب می کند که در چه زمانی مخاطب رسانه باشد و چه زمانی به امور شخصی خود بپردازد.
این کارشناس رسانه درباره چالش های خدمات اشتراک ویدئو اشاره کرد: نوظهور بودن پدیده وی او دی ها سبب شده که نظام مند نباشند و بر قاعده خاصی حرکت نکنند. مسئله دیگر این است که حجم وسیع و تنوع اطلاعات این فرا اپلیکیشن ها امکان نظارت صحیح بر آنها را کاهش داده است. متاسفانه این سرویس ها در مسیری گام برمی دارند که اگر آنها را در تقابل با فرهنگ اصیل دینی و ملی ندانیم، دست کم باید اذعان کرد که قسمتی از محتوایی که ارائه می دهد این مفاهیم را تخریب، تضعیف، تقلیل ارزش کرده که ماحصل آن بی تفاوت کردن قسمتی از جامعه به مفاهیم باارزش دینی و ملی می شود. تصور می کنم که قسمتی از این چالش ها به نگاه مدیران آنها بر می گردد که فقط «مسائل اقتصادی و کسب منفعت» اولویت تولید محتوا برای آن هاست. جالب است که بدانید، گردش مالی خدمات اشتراک ویدئو سالانه هر سال حدود ۲۰۰ میلیارد تومان است که بوسیله تولید حدود ۱۰ عنوان سریال و حداقل ۶۰ فیلم سینمایی تامین می شود. اداره کنندگان خدمات اشتراک ویدئو با دور زدن قوانین، تلاش می کنند با بهره گیری از مضامینی که سینما و تلویزیون نمی توانند آنها را نمایش دهند، در میدان رقابت با این ۲ برتری پیدا کنند و برای پیروزی در این رقابت از هیچ کاری فروگذار نیستند! ابتدایی ترین تلاش آنها عقد قراردادهای سنگین اقتصادی با ستاره هایی است که رسانه ملی مطرح می کند، آنها در این بسترها محتوا تولید می کنند و گاهی تلاش می کنند تا حاشیه های غیرواقعی بسازند، بلکه گوی سبقت از رسانه ملی بربایند! معتقدم این ضعف رسانه ملی است، هنگامی که اقتصاد بازار روابط رسانه را برای آنها تعیین می کند، دست کم استفاده از همین قواعد برای حضور در میدان رقابت است. تلویزیون می تواند حتی در این راه از باشگاه های ورزشی الگوبرداری کند که ستاره های خودرا فقط در قبال دریافت حق رشد در اختیار رقبا قرار می دهند ولی این سطح از مواجهه ابتدایی هم صورت نمی گیرد!
واعظی درباره علت رغبت وی او دی ها به مجموعه سازی اظهار داشت: با اهمیت ترین علل گرایش خدمات اشتراک ویدئو به تولید سریال، موفقیت سریال ها در رسانه ملی نسبت به فیلم های تلویزیونی است. مجموعه های تلویزیونی جذابیت خودرا مرهون موارد زیادی همچون ایجاد عادت و احساس نیاز درون مخاطب، افزایش منفعت مالی نسبت به سایر تولیدات، ماندگاری و اثرگذاری بیشتر در ذهن مخاطبان هستند. البته معتقدم سینما به رغم کاستی ها و مشکلات محتوایی که دارد از پختگی بیشتری برخوردارست.
وی اضافه کرد: حجم انبوهی از اطلاعات که روزانه بواسطه ابزارهای مختلف مانند فضای مجازی در اختیار مردم قرار می گیرد، جامعه ایرانی را گرفتار نوعی سطحی نگری کرده است که متاسفانه وی اودی ها و شبکه نمایش خانگی با این رفتار خود، موجب تشدید سطحی نگری در میان مردم می شوند. خوش بینانه می توان گفت بخش زیادی از فعالان این حوزه قصد تخریب هنجارهای اجتماعی و فرهنگ کشور را ندارند اما عدم آگاهی، آموزش ناقص و نگاه بازار محور آنها را وارد این ورطه کرده است. پذیرش این گذاره به مفهوم اقرار به ضعف سیستم آموزشی کشور خواهد بود. بازیگر، نویسنده، کارگردان و سایر عوامل دخیل در مجموعه سازی ما از هر ۲ منظر تعلیم و تربیتی در مدرسه و دانشگاه به درستی آموزش ندیده اند، چونکه اغلب متون و منابع قابل استفاده در حوزه رسانه و سینما در ایران متون غربی هست بدین سبب بدیهی است که این متون برمبنای همان ارزش های غربی تدوین شده باشند اگر بخواهیم بدبینانه به این مسئله بنگریم که البته در بعضی موارد نزدیک به واقعیت نیز هست، چالش هایی که بعضاً این سرویس ها برای فرهنگ کشور به وجود می آورند، مدیریت شده، هدفمند و هدایت شده است چونکه با اهمیت ترین عنصری که ملت ها را در برخورد با بیگانگان مقاوم می کند، فرهنگ و باورهای آن جامعه است. تضعیف باورها، ارزش ها و فرهنگ ملی و دینی، منجر به بی تفاوتی جامعه و پذیرش فرهنگ مهاجم می شود. البته مهم تر از آن عقبه فکری و قدرت ملت ها را تضعیف می کند.
واعظی در خاتمه اشاره کرد: نرمال سازی ناهنجاری ها، هنجارشکنی (در گویش ها، الفاظ، دیالوگ ها و لوکیشن ها)، تساهل گرایی فرهنگی و اجتماعی، ترویج بی اعتمادی به همسر، دوست، خانواده، نهادهای اجتماعی، اعتقادات و حاکمیت، نرمال سازی روابط خارج از عرف، مغایر با ارزش ها و باورهای ملی و اعتقاد، ترویج پنهان غیراخلاقی خارج از ضابطه، ترویج سبک زندگی خاص (مراسم مذهبی تا جشن هایی که در تعارض با فرهنگ اصیلی ایران است)، اغراق در نمایش زندگی طبقه ثروتمند کشور که کسر کوچکی از جمعیت ایران محسوب می شوند و در نتیجه ایجاد سرخوردگی فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و نارضایتی عمومی بین مردم خصوصاً جوانان قسمتی از تبعات فرهنگی محتوای نامناسب آن هاست.
وی در ادامه عنوان کرد: محتوای نامناسب این سرویس ها سبب ایجاد نوعی نافرمانی مدنی و دهن کجی به حاکمیت و تفکر حاکم بر جامعه می شود، حتی وی پی ان ها نیز چنین تبعاتی دارند، اینکه نادیده گرفتن قانون را طبیعی جلوه دهیم، در نهایت نتیجه خوبی نخواهد داشت. عدم رعایت رده بندی سنی، ایجاد نکردن سد مقابل ارائه محتوای نامناسب، ترویج مدلینگ، رقص، اختلاط و موسیقی مبتذل، اثر منفی بر تولید ملی و تولیدات داخلی و ترویج حوزه خدمات بجای تولید، ایجاد دوگانه های فرهنگی در ذهن مخاطب خصوصاً جوانان از دیگر نقاط ضعف خدمات اشتراک ویدئو است که باید به آن اشاره نمود. معتقدم که سوءمدیریت فرهنگی موجب شد تا مشکلات وی او دی ها به این لطمه ها ختم شود.
این کارشناس رسانه درباره سریال «دراکولا» که در حقیقت فصل دوم «هیولا» است، اضافه کرد: داستان سریال «هیولا» معلم باوجدان و شریفی به اسم هوشنگ شرافت را روایت می کرد که رغبتی به مال اندوزی نشان نمی داد اما مصائب اقتصادی و اتفاقاتی که در زندگی او رخ می دهد سبب می شود که آقای شرافت دست به انجام کارهایی عوام فریبانه و خلاف خواست قلبی خود بزند. این مجموعه بعد از ۱۹ قسمت و در شهریورماه سال قبل پایان یافت. طنز سریال، ضرب آهنگ کندی دارد که مخاطب را خسته می کند و کلیشه های همیشگی روابط بین همسران بعنوان عنصر جدایی ناپذیر سریال های آقای مدیری به وضوح در آن دیده می شود.
وی اشاره کرد: نمادهای به کار رفته در سریال «دراکولا» هیچ قرابتی با فرهنگ ایرانی ندارد. موقعیت های فیلم برداری در این سریال زندگی افرادی را بازآفرینی می کند که تفاوت های مبنایی با زندگی اغلب مردم ایران دارد، چند درصد از مردم ایران در منزل خود باغ وحش دارند، مراسم های عزا و شادی خودرا مانند آن چه در سریال می بینیم، برگزار می کنند یا تاکسی مسافرت های درون شهری آنها بالگرد خصوصی است! نمایش چنین صحنه هایی دست آوردی غیر از دلسردی جوانان از زندگی نخواهد داشت، این نارضایتی در جلوه های مختلف اجتماعی بروز ظاهری پیدا خواهدنمود. شوخی های زننده، ترویج اباهه گری، خیانت و عمومیت دادن به ناهنجاری های موردی از نقاط ضعف دراکولا است.
واعظی در خاتمه اظهار داشت: این سریال انگشت بهتان را متوجه خیریه های سطح کشور می کند. می پذیریم که مقصود سازندگان سریال نمایش یک لطمه اجتماعی است اما این کار باید با ظرافت صورت گیرد، لازم است که محتوای سریال به نحوی باشد که جامعه را بدبین نکند. خیریه های مختلفی در سطح کشور وجود دارند که زندگی خیلی از مستضعفان به کارهای آنها وابسته است بدین سبب سازندگان سریال هایی که در بستر شبکه های پخش خانگی توزیع می شود باید مبتنی بر ارزش های فرهنگی ما باشد و پیام هایی که صادر می کند مخاطب را گرفتار ابهام نکند، اثری که مخاطب ایرانی دارد باید مبتنی بر فرهنگ ایرانی باشد.

منبع: صد كادو