نشست عوامل نماهنگ عاشورایی در مهر؛ داغ وداع را جهانی روایت كردیم

صد كادو: نماهنگ وداع از تأثیرگذارترین محصولات عاشورایی محرم سال جاری در حوزه موسیقی و انیمیشن بود كه ظرفیت های تازه ای را برای عرضه محتواهای دینی و آیینی با استانداردهای جهانی عیان كرده است.

خبرگزاری مهر – گروه هنر- علیرضا سعیدی: همزمان با فرارسیدن ایام سوگواری سیدالشهدا (ع) همه ساله بازار عرض ارادت هنرمندان حوزه های مختلف به واسطه تولید آثار عاشورایی، گرم می شود. در این میان گاه آثاری خلق می شود که علاوه بر عرض ارادت خالقان در موعد انتشار، استاندارد تولیدات مشابه را هم ارتقا می دهند و می توان از آنها بعنوان یک «دستاورد» برای «هنر عاشورایی» پرداخت؛ نماهنگ انیمیشنی «وداع» را هم که انتشارش در دهه نخست محرم بازتاب گسترده ای در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی پیدا کرد و از شبکه های تلویزیونی هم بازپخش شد، می توان یکی از همین دستاوردهای هنری در محرم ۹۹ به حساب آورد.
هفته گذشته آیین رونمایی از این نماهنگ عاشورایی با حضور تهیه کننده، کارگردان، مدیر تولید و شهروز حبیبی یکی از خوانندگان این اثر عاشورایی، در خبرگزاری مهر برگزار شد؛ نماهنگی که روایتی انیمیشنی لحظه خداحافظی حضرت سیدالشهداء (ع) با حضرت زینب (س) و حضرت رقیه (س) است که در سه نسخه و با مرثیه سرایی به سه زبان فارسی، عربی و آذری به تصویر کشیده است.
«وداع» از تازه ترین محصولات مرکز موسیقی «مأوا» است که با نوای شهروز حبیبی به زبان ترکی، سید مجید بنی فاطمه به زبان فارسی و احمد فتلاوی به زبان عربی و در چارچوب انیمیشنی به تهیه کنندگی و کارگردانی محمد دانیال عطوفی، تهیه کنندگی صوت طاها چوگان باز به سرانجام رسیده است.
برای ثبت تجربه عوامل تولید این نماهنگ تأثیرگذار میزبان محمد دانیال عطوفی تهیه کننده و کارگردان، طاها چوگان باز تهیه کننده صوت، محمد توسلی مدیر روابط عمومی مرکز موسیقی مأوا و شهروز حبیبی مداح و خواننده نسخه ترکی این اثر در خبرگزاری مهر بودیم و با آنها به گفتگو نشستیم.
در ادامه مشروح گفتگو خبرگزاری مهر با عوامل تولید نماهنگ «وداع» را می خوانید؛مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی کند.
فایل آنرا از اینجا دانلود کنید: video/mp4
نسخه فارسی نماهنگ «وداع» با نوای سیدمجید بنی فاطمه
ایده اولیه و طراحی «وداع» چگونه شکل گرفت؟
در ابتدای این گفتگو محمد دانیال عَطوفی کارگردان و تهیه کننده «وداع» درباره ایده و طراحی این پروژه توضیح داد: اثر «وداع» به شکلی ادامه پروژه «وی آر کربلا» (واقعیت مجازی) مجموعه ماست که چهار سال پیش استارت آن زده شده بود. در پروژه قبلی یک گروه از کشور دانمارک ایده ای داشتند که بر مبنای آن تصمیم گرفتند فضای کربلا را به صورت انیمیشن و در چارچوب واقعیت مجازی (وی آر) نشان بدهند. خوشبختانه این پروژه مشترک به سرانجام رسید و با وجود اینکه مدت زمان تولید آن ۹ ماه طول کشید اما دربرگیرنده فضایی شد که در محرم سال قبل مردم از آن استقبال بسیاری کردند. میزان کیفیت اثر به قدری بود که پروژه ضمن نمایش در راهپیمایی اربعین در فضای بین الحرمین در کربلا و حتی در کشورهای اروپایی هم به نمایش درآمد و بازخوردهای خوبی را هم دریافت کرد.
عطوفی: ما بر این باوریم متخصصان ایرانی ما در عرصه تولید انیمیشن و نماهنگ واقعاً توانایی انجام کارهای قدرتمند را دارند، پس خیلی حیف است که در این حوزه های مهم و پرارزش کاری تولید نشود کارگردان نماهنگ «وداع» افزود: ما بر طبق این میزان استقبال و با توجه به نام حضرت سیدالشهدا (ع) این راه را ادامه دادیم و انیمیشن های دیگری چون «برادر» و «دل زار زینب (س)» را هم تولید کردیم که در شبکه های مختلف رسانه ملی هم پخش گردید. همین شرایط باعث شد تا وارد تولید یک کار متفاوتی شویم. مسیری که شکل دهنده مجموعه «وداع» شد. در اواسط کار بود که ما با دوستان مرکز موسیقی «مأوا» آشنا شدیم و فضای کار به سمتی رفت که منجر به تولید یک اثر سه زبانه شد. اثری که به اعتقاد کارشناسانی که کار را دیده اند دارای کیفیت بالایی به لحاظ فنی است و می تواند بعنوان یکی از آثار متفاوت در این عرصه محسوب شود.
وی افزود: اگر خداوند و حضرت سیدالشهدا (ع) ما را یاری کنند، قصد ما این است تا مسیری را که در این حوزه آغاز کرده ایم، ادامه دهیم. چون عاشورا و دیگر نقاط عطف دنیای اسلام به قدری قاب های زیبایی دارند که می توانیم کارهای زیادی را در این حوزه تولید نماییم. کما اینکه در این سال ها با وجود تمام تلاش هایی که صورت گرفته اما کار قوی و با کیفیتی عرضه نشده است.
عطوفی تاکید کرد: ما بر این باوریم متخصصان ایرانی ما در عرصه تولید انیمیشن و نماهنگ واقعاً توانایی انجام کارهای قدرتمند را دارند، پس خیلی حیف است که در این حوزه های مهم و پرارزش کاری تولید نشود. متاسفانه در بعضی موارد شرایطی پیش آمده که ما منتظر بودجه، سفارش و مواردی از این دست می شویم و زمان هم از دست می رود. در حالیکه من معتقدم باید کار را از جایی آغاز کرد. بعنوان نمونه در همین کار «وداع» ما بدون اینکه منتظر جای خاصی باشیم پروژه را آغاز کردیم و پس از اینکه کارهای مربوط به تصویرسازی و خروجی انجام شد، آمدیم با بزرگان عرصه موسیقی و نماهنگ صحبت هایی را انجام دادیم و کار را به نقطه ای رساندیم که خوشبختانه پروژه قابل قبول و با کیفیتی تولید شد.محمددانیال عطوفی
همیشه در کارهایمان آتش به اختیار عمل می کنیم
عطوفی افزود: من خودم را نمی گویم اما افرادی که در مجموعه «وداع» حضور داشتند، خیلی دلسوزانه و با نیت خالص کار را انجام دادند و اتفاقاً بنابراین است که مطمئنم کار بر دل مخاطب خواهد نشست. ما در پروژه «وی آر کربلا» هم شاهد چنین تاثیری در عوامل سازنده بودیم که سبب شد آن اثر هم به دل مخاطبان بنشیند. این ها همگی به نیت سازندگان بر می گردد که با جان و دل آثاری را تولید می کنند که برایشان مهم می باشد. در این راستا اساسا مباحث مالی در اولویت های دوم و سوم قرار دارد. پس آنچه برای ما مهم بوده و هست عرضه یک کار با کیفیت است که الحمدالله در حد توانمان خروجی قابل قبولی را پیش روی دوستداران سیدالشهدا (ع) قرار داده ایم.
عطوفی: یک دیدگاه اشتباه وجود دارد که وقتی به نزدیکی یک رویداد مهم مذهبی و آیینی می رسیم، خیلی ها تازه به یادشان می افتد که باید کاری در این حوزه صورت گیرد در حالیکه نمی دانند برای یک کار خوب باید حداقل ۴ تا ۵ ماه وقت گذاشت این تهیه کننده و کارگردان در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به نحوه همکاری عوامل سازنده پروژه «وداع» با مرکز موسیقی مأوا اظهار داشت: من که این نحوه آشنایی با مرکز موسیقی مأوا را نوعی توفیق می دانم. اما با این وجود ما مانند شیوه و روشی که برای تولید کارهای خودمان داشته ایم سعی کردیم تا منتظر نمانیم، اگر می خواستیم منتظر ماجراهایی چون تصویب بودجه و فراهم شدن امکانات حمایتی اولیه باشیم اساسا این کار انجام نمی شد. ما آمدیم و کار را تولید کردیم و بر این باور بودیم وقتی زمان آن فرا برسد اساسا خواستار کار هم پیدا می شود.
وی اضافه کرد: این توضیح را هم بدهم که ما در کارهای قبلی از صداهای آرشیوی استفاده می کردیم که همه از آن بعنوان یکی از نقطه ضعف های ما در تولید آثارمان یاد می کردند. به همین جهت ما تصمیم گرفتیم با یک تیم حرفه ای وارد مذاکره شویم که در این راستا دوستان ما در مرکز موسیقی مأوا از مجموعه های حرفه ای در تولید نماهنگ وقتی با کار ما مواجه گشتند خوشبختانه از پروژه استقبال کردند و ماجرا به سمتی هدایت شد که در کارهای بعد هم توفیق همکاری داشته باشیم.
عطوفی افزود: بازهم تکرار می کنم که ما هیچگاه منتظر سفارش کردن از جایی نبودیم چون که تجربه ثابت کرده اگر منتظر بمانیم، کار به خروجی نمی رسد. البته خیلی وقت ها یک دیدگاه اشتباه وجود دارد که وقتی به نزدیکی یک رویداد مهم مذهبی و آیینی می رسیم، خیلی ها تازه به یادشان می افتد که باید کاری در این حوزه صورت گیرد در حالیکه نمی دانند برای یک کار خوب باید حداقل ۴ تا ۵ ماه وقت گذاشت. برای همین ما به سبب اینکه تحت هیچ شرایطی دوست نداریم از کیفیت کارمان کاسته شود به شکلی آتش به اختیار عمل کردیم. اصلاً این برنامه ماست که کارهایمان را پیش ببریم و بر این باوریم وقتی زمانش برسد با عنایت حضرت سیدالشهدا اساسا دیده می شود. مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی کند.
فایل آنرا از اینجا دانلود کنید: video/mp4
نسخه ترکی نماهنگ «وداع» با نوای شهروز حبیبی
ما می توانیم در عرصه های بین المللی حضور موثری داشته باشیم اما…
این کارگردان انیمیشن در بخش دیگری از صحبت های خود در پاسخ به سئوالی در خصوص اینکه فارغ از حرف های اغراق آمیز و شعارگونه آیا تولید نماهنگ هایی با مضامین آیینی و مذهبی چون «وداع» آیا می تواند در سایر کشورها بخصوص در حوزه خاورمیانه شرایط رقابت و عرضه را داشته باشد؟ خاطرنشان کرد: اساسا ما می توانیم در این میدان رقابتی حضور داشته باشیم. کما اینکه ما در پروژه «وی آر کربلا» جزو یکی از تولیدکنندگانی بودیم که چنین فناوری ای را در حوزه انیمیشن برای نخستین بار تجربه کردیم. ضمن اینکه در این فضا که نگاه می کردیم، می دیدیم که انیمیشن به سبک رئال آنچنان وجود نداشت و بیشتر کارهای فانتزی بود که نزدیک به گروه سنی کودک و نوجوان قرار داشت.
عطوفی: ما در حوزه سفارش دهندگان بخصوص سفارش دهندگان دولتی دارای دیدگاه های خوبی نیستیم که بخواهند انگیزه های مشخصی برای پشتیبانی از تولیداتی مانند «وداع» داشته باشند. متاسفانه در این عرصه ما شاهد دیدگاه های کوتاه مدت هستیم. اینکه با حداقل هزینه و امکانات کارهایی تولید شود و بعد همه چیز تمام! کارگردان «وداع» تاکید کرد: ما فرصت را از دست ندادیم و پیش خودمان هم نگفتیم که چون انجام نداده ایم و برایمان دشوار می باشد، پس دیگر نمی توانیم. ما از همان ابتدا بود که با یک انگیزه مضاعف، متخصصان امر را دعوت کردیم و کار را انجام دادیم. درباره همین کار هم باید بگویم که بر مبنای سابقه ۱۴ ساله ای که در حوزه انیمیشن داشتیم، به این مورد آگاه بودیم که ما در حوزه انیمیشن متخصص کم نداریم. ما می دانستیم و می دانیم که به سبب همین ظرفیت انسانی مهم، می توانیم با خیلی از کارهای خارجی رقابت نماییم. البته بحث دیگری که در این حوزه وجود دارد، به دیدگاه ها باز می گردد. اینکه آیا «دیدگاه» ما امکان حضور در یک شرایط بین المللی را دارد؟ اتفاقاً در این شرایط است که بخشی از مبحث به خودِ تولیدکنندگان و بخشی هم به سفارش دهندگان باز می گردد.
عطوفی خاطرنشان کرد: ما در حوزه سفارش دهندگان بخصوص سفارش دهندگان دولتی دارای دیدگاه های خوبی نیستیم که بخواهند انگیزه های مشخصی برای پشتیبانی از تولیداتی مانند «وداع» داشته باشند. متاسفانه در این عرصه ما شاهد دیدگاه های کوتاه مدت هستیم. اینکه با حداقل هزینه و امکانات کارهایی تولید شود و بعد همه چیز تمام! حتی اگر در این چارچوب کار ارزشمندی هم تولید شود به قدری کم و به تعداد انگشتان یک دست هستند که نمی توانیم آنرا در قالب یک جریان حمایتی مستمر قرار دهیم.
وی اضافه کرد: من بر این باورم اگر تولیدکننده دیدگاهی داشته باشد که بتواند بر مبنای یک باور و اعتقاد وارد عرصه شود، اساسا می توانیم در عرصه های بین المللی هم عرض اندام نماییم. البته در حوزه پخش آثار ما باید وارد بحث دیگری شویم که در قالب این بخش از صحبت هایم قرار نمی گیرد. چون که همین مبحث هم خود هنر دیگری را می طلبد که در مرکز موسیقی مأوا این اراده و توانایی وجود دارد. اما من بازهم تاکید می کنم که ما در حوزه های تکنیکی به قدری ظرفیت های بالقوه ای داریم که می تواند به ظرفیت های بالفعل و پس از آن حضور در عرصه های بین المللی آن هم با کارهای مذهبی باشد.
این تهیه کننده و کارگردان انیمیشن اظهار داشت: اساسا تولید و ساخت انیمیشن هایی از این دست در دستور کار ما قرار دارد. این کارها آثاری خواهند بود که تلاش می نماییم از نظر حسی روی مخاطب تأثیر بیشتری داشته باشد. عاشورا اساسا قاب های زیبایی دارد که بخشی از آن مربوط به رشادت و جنگ آوری ها است اما بخش هایی در این واقعه وجود دارد که کمی مغفول واقع شده و آن بخش های حسی این واقعه عظیم است که در آن لطافت ها و زیبایی وجود دارد و می تواند اثرگذاری بیشتری داشته باشد. ایجاد چنین فضایی به نظرم یک لازمه است که باید به قاب تصویر کشیده شود. ما با این سبک دیدگاه و نگاه آمده ایم تا در حوزه تولید انیمیشن حضور داشته باشیم. ما حتی در برنامه هایمان این برنامه ریزی وجود داشت که برای هر شب محرم آثاری منتسب به همان شب تولید شود که امیدوارم این توفیق نصیب ما شود تا در خدمت دوستان باشیم.طاهر چوگان باز
دورخیزهای بین المللی «مأوا»
طاهر چوگان باز از مدیران تولید مرکز موسیقی انقلاب اسلامی (مأوا) هم که در این پروژه بعنوان مدیر تولید و تهیه کننده بخش های موسیقایی حضور داشته در این جلسه ضمن قدردانی از تلاش گروه سازنده پروژه «وداع» و در تایید صحبت های عطوفی اظهار داشت: روند بین المللی شدن «مأوا» از سال ۱۳۹۷ شکل گرفت و ثمره آنرا ما در سال ۹۸ دیدیم که در اتفاقات در رابطه با راه پیمایی اربعین کارهای بسیار ارزشمندی تولید شد و به شکلی آغاز یک راه برای ما بود. اتفاقاً آنچه در این راه پیمایی باشکوه پیش روی عزاداران حضرت سیدالشهدا (ع) قرار گرفت لزوماً هم با زبان عربی نبود چون که ما در این حوزه بر اساس زبان های عربی، انگلیسی، ترکی، هوسا، روسی، مالایی کارهایی را تولید کردیم که توانست ارتباط خوبی هم با مخاطبان برقرار کند. البته که اساسا در این شرایط کارهایی هم بودند که با شکست مواجه گشتند.
چوگان باز: اوج پیشرفت و استقبال از محصولات بین المللی مأوا در بهمن ماه سال ۹۸ اتفاق افتاد، زمانی که برای نخستین بار یک اتفاق رسانه ای از جانب کشور جمهوری اسلامی ایران در کشور عراق صورت گرفت که بر اساس آن یک «فلش ماب (قرار دسته جمعی هدف مند و خودجوش)» در فرودگاه بغداد اجرا شد که البته به سبب مسائلی که پس از شهادت حاج قاسم سلیمانی و شهید ابومهدی وجود داشت، رسانه ای نشد وی ادامه داد: اوج پیشرفت و استقبال از محصولات بین المللی مأوا در بهمن ماه سال ۹۸ اتفاق افتاد، زمانی که برای نخستین بار یک اتفاق رسانه ای از جانب کشور جمهوری اسلامی ایران در کشور عراق صورت گرفت که بر اساس آن یک «فلش ماب (قرار دسته جمعی هدف مند و خودجوش)» در فرودگاه بغداد اجرا شد که البته به سبب مسائلی که پس از شهادت حاج قاسم سلیمانی و شهید ابومهدی وجود داشت، رسانه ای نشد. پس از این ماجرا بود که ما در اسفند ماه سال ۹۸ هم کارهایمان در عرصه های بین المللی را جدی تر دنبال کردیم که مخاطبان عزیز در جریان آن هستند.
این مدیر مجموعه «مأوا» افزود: در عرصه اجرا و تولید آثار مذهبی و صدور آن به کشورهای دیگر هم ما از محرم و صفر سال قبل کارمان را شروع کرده بودیم که تولید آلبوم «لبیک» به خوانندگی شهروز حبیبی همچون آنها بود. خوشبختانه ما با تولید این آلبوم توانستیم منطقه قفقاز، روسیه، بلاروس، ترکیه و آذربایجان را به شکلی پوشش دهیم و خدا را شکر می نماییم که به برکت نام حضرت سیدالشهدا (ع) و هنرنمایی شهروز حبیبی و همکارانش این کار به خوبی دیده و شنیده شد و تا به امروز هم پخش آن ادامه دارد. ما در همین راستا تمام تلاش خودمان را به کار گرفتیم تا در یک مسیر رو به جلو حرکت نماییم و همین پروژه انیمیشن «وداع» نشان دهنده عزم مرکز موسیقی مأوا در جهانی شدن کارهای تولید شده است.
فرآیند سخت ضبط مداحی عربی در سایه کرونا
چوگان باز اضافه کرد: حاج احمد فتلاوی یکی از سه خواننده ای در تولید نماهنگ «وداع» حضور داشت یکی مداحان رسمی عتبه علویه حرم حضرت علی (ع) در نجف اشرف است که قبول زحمت کرد و در یکی از این سه نماهنگ خوانندگی بخش عربی را به عهده گرفت. کارهایی که به نظر من و خیلی از دوستان بسیار زیبا و پرارزش خوانده و روایت شده و می تواند در ردیف آثار ماندگار مرکز قرار گیرد.
وی اضافه کرد: بنده شخصاً علاقه زیادی به هر سه بخش این نماهنگ دارم، اما نماهنگی که با زبان عربی خوانده شده برایم جور دیگری دوست داشتنی است؛ چون تولید آن خیلی سخت تر از دو کار ترکی و فارسی بود. به هر حال ما با حاج شهروز حبیبی از سال قبل یک رفاقت صمیمانه ای پیدا کرده بودیم که با لطف او به مجموعه مأوا به بهترین شکل کار خوانش وی در نماهنگ «وداع» را به سرانجام رساندیم. سید مجید بنی فاطمه هم که از دوستان صمیمی ماست که بر همین مبنا ما با مشکل خاصی برای تولید بخش فارسی مواجه نشدیم ولی در شرایط کرونایی که تمام نجف قرنطینه بود، ما شرایط بسیار دشواری را در عرصه تولید تجربه کردیم؛ اما به یمن مدد امیرالمومنین (ع) و سیدالشهدا (ع) توانستیم در یک فرایند دو هفته ای بخش عربی را به سرانجام برسانیم.
«وداع» یک نماهنگ بین المللی واقعی است چون …!
تهیه کننده بخش صوت نماهنگ «وداع» با اشاره به این نکته که هرچه شرایط سخت تری در عرصه تولید حکمفرما باشد، نتیجه کار هم حلاوت و شیرینی بیشتری برخوردار است، توضیح داد: خوشبختانه مرکز موسیقی انقلاب اسلامی توانست در این زمان به درستی وارد فضای تولید کارهای آیینی در حوزه های بین المللی شود و شما خواهید دید در زمان پخش با استقبال مردم مواجه خواهد شد. کما اینکه از الان هم خیلی از مخاطبان حاج احمد فتلاوی منتظرند تا نتیجه تازه تری اثر این نوحه خوان مطرح خاندان (ع) را تماشا کنند.
چوگان باز: آنچه برای ما در تولید نماهنگ «وداع» بسیار مهم بود عرضه یک اثر آیینی در رابطه با حضرت سیدالشهدا (ع) در قالب یک انیمیشن با کیفیت و حرفه ای در عرصه های بین المللی است که امیدوارم آغازی برای انجام کارهای بزرگ تر باشد وی در بخش دیگری از صحبت های خود به مبحث ورود مرکز موسیقی مأوا به فعالیتهای بین المللی اشاره نمود و اظهار داشت: سیاست مرکز مأوا در زمینه معرفی نماهنگ «وداع» با عنایت به قابلیت های بسیار پرارزش فنی که در حوزه انیمیشن و موسیقی دارد، بر این مبناست تا هرکدام از کارهایی که به فراخور فضایی در چارچوب سه زبان ترکی، فارسی و عربی تعریف شده، در همان قالب زبانی و مخاطب تعریف شده و در بازار عرضه و پخش قرار بگیرد. حتی ما در ادبیات حرفه ای تیتراژ پایانی هر کدام از این نماهنگ ها این تم ها را رعایت و با زبان مربوط به همان نماهنگ آنرا به مخاطبان معرفی کردیم. چون که اصلاً دوست نداشتیم این حس منفی در مخاطب نماهنگ ایجاد شود که چون نماهنگ در ایران تولید شده، ازاین رو فقط یک زیرنویس ترجمه کار را بعنوان یک اثر بین المللی معرفی کرده است.
این مدیر تولید تصریح کرد: آنچه برای ما در تولید نماهنگ «وداع» بسیار مهم بود عرضه یک اثر آیینی در رابطه با حضرت سیدالشهدا (ع) در قالب یک انیمیشن با کیفیت و حرفه ای در عرصه های بین المللی است که امیدوارم آغازی برای انجام کارهای بزرگ تر باشد. خوشبختانه طی روزهای اخیر که هنوز کار به شکل گسترده پخش نشده و ما این تولیدات را فقط به مدیران و عرضه کنندگان بین المللی نماهنگ ها دادیم واکنش های بسیار خوبی دریافت کردیم که برای ما نکته ارزشمندی است و امیدوارم در آینده ماجرا به همین منوال ادامه پیدا کند.
چوگان باز درباره نحوه پخش و عرصه مجموعه نماهنگ های «وداع» بیان نمود: تا آنجا که می دانم نسخه فارسی نماهنگ «وداع» اساسا از شبکه های مختلف رسانه ملی در ایام اخیر پخش می شود. این در حالیست که ما غیر از نسخه فارسی، نسخه ترکی و نسخه عربی را هم در اختیار دوستان سازمان صدا و سیما قرار داده ایم. ضمن اینکه زیرساخت های پخش این سه نماهنگ در عرصه های بین المللی هم فراهم شده که بزودی در کشورهای مختلف هم پیش روی مخاطبان و ارادتمندان حضرت سیدالشهدا قرارمی گیرد.
چرا موسیقی را وارد دستگاه امام حسین (ع) کردید؟!
شهروز حبیبی از خوانندگان باسابقه موسیقی ایرانی که طی سال های اخیر علاوه بر فعالیت در حوزه خوانندگی و تولید آثار مختلف در این حوزه، در عرصه مداحی هم پیشینه طولانی را در کارنامه کاری خود ثبت کرده، در این جلسه رسانه ای که به رونمایی از نماهنگ سه زبانه «وداع» اختصاص داشت، ضمن عرضه توضیحاتی درباره حضورش در این نماهنگ بعنوان خواننده بخش ترکی پس از تجربه تولید آلبوم «لبیک»، به نحوه حضور خود در این نماهنگ و باید و نبایدهای آثار موسیقایی در رابطه با شهادت حضرت سیدالشهدا طی سال های اخیر پرداخت.
حبیبی: معتقدم اگر شرایطی ایجاد می شد و کارشناسان و صاحب نظران موسیقی و دین می توانستند به صورت مستمر و نه مقطعی با هم گفتگو کنند، بر مبنای آن می توانستیم به تعاریفی از «موسیقی فاخر» و تفکیک آن با انواع دیگر موسیقی دست پیدا نماییم وی در ابتدای صحبت های خود با اشاره به اقدام پرچالش اما پرمخاطب بعضی از مداحان خاندان (ع) برای ورود در حوزه موسیقی در جهت تولید آثار و نواهای در رابطه با عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) که بعضی از آنها برگرفته از نوحه ها و ذکر مصائب اجرا شده در هیات ها و مجالس عزاداری هستند، اظهار داشت: اگر بخواهیم طی برگزاری این جلسه درباره موسیقی بحث نماییم اساسا وقت و عنوان جلسه اجازه نخواهد داد که ما به صورت مشروح و جزء به جزء ماجرا را توضیح دهیم. اما به اعتقاد من یکی از زیبایی های کره خاکی که نمی توانیم آنرا کتمان نماییم موسیقی است که حتی در نوع حرف زدن های ما هم جاری و ساری است. این شرایط در بحث خوانندگی چند برابر می شود. شرایطی که اگر بخواهیم در قالب «موسیقی» روی آن حرف بزنیم اساسا بحث سلیقه ها هم مطرح می شود بخصوص اینکه بخواهد در قالب نواهای مذهبی بررسی شود. در این حوزه خیلی ها احتیاط کردند تا درباره آن صحبت کنند که در اینجا انتقادی هم به رسانه ملی وارد هست که چرا در این حوزه راه را باز نکرده تا بتوانیم در این حوزه با حضور کارشناسان بحث و تبادل نظر داشته باشیم.
این خواننده موسیقی ایرانی اضافه کرد: من معتقدم اگر چنین شرایطی ایجاد می شد، اساسا کارشناسان و صاحب نظران موسیقی و دین می توانستند به صورت مستمر و نه مقطعی با هم گفتگو کنند تا بر مبنای آن بتوانیم به تعاریفی از «موسیقی فاخر» و تفکیک آن با انواع دیگر موسیقی دست پیدا نماییم. اساسا اگر این راه درست ترسیم می شد ما الان شاهد واکنش های بسیار تند و بعضاً نامعقولی پیرامون بعضی از فعالیتهای چهره ها نبودیم که: «شما چرا موسیقی را به دستگاه امام حسین وارد کردید؟». وقتی چنین افرادی با این دیدگاه صدایی را می شنود، به سبب اینکه آگاهی چندانی از موسیقی ندارد، بدون هیچ گونه تفکر و بینش معقولی واکنش تندی نشان داده است. و ای کاش این دوگانگی وجود نداشت. چون که اگر در این عرصه فرهنگ سازی مناسب و متناسب با شعائر اسلامی ما می شد اساسا شاهد بروز چنین واکنش ها و اتفاقاتی نبودیم. این همان کاری است که باید در شبکه های مختلف رسانه ملی و خبرگزاری روی آن کار شود تا بتوانیم به دستاورد مناسبی در این حوزه برسیم.شهروز حبیبی
حبیبی افزود: وقتی سال ۸۱ ما آلبوم «پاره پاره پیکر» را با زبان ترکی اجرا کردیم، از آن زمان خیلی از دوستان ذاکر خاندان (ع) هر هفته به ما حمله می کردند که چرا موسیقی را وارد نواهای مذهبی در رابطه با عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) کردیم؟ اما ما چون روی این مورد مطالعه کرده بودیم با قوت از کارمان دفاع کردیم و بسیار خوشحالیم که این نوع فعالیت جای خویش را در اجرای نغمات عاشورایی باز کرده و این چنین با استقبال مخاطبان بخصوص مخاطبان جوان رو به رو شد. کما اینکه شما می بینید که هم اکنون خیلی از دوستان مداح به این سمت و سو آمده اند. به نظر من دنیای امروزی که من و شما در آن زندگی می نماییم دنیای تنوع محتواهای گوناگون است که همه ما باید با در نظر گرفتن چارچوب های ارزشمندی که از جانب مراجع دینی ما تبیین شده، حرکت نماییم. البته که در این به روزرسانی آنچه موردتوجه قرار می گیرد، «کیفیت» است که باید وجود داشته باشد. من بر این باورم که باید از این خطی که در اجرای نغمات عاشورایی و مذهبی شروع شده، به شرط خارج نشدن از اصول حمایت نماییم. این در شرایطی است که حالا در دنیا «یک دقیقه» گذر زمان هم «یک دقیقه ارزشمند» است که می تواند هزاران اتفاق بیفتد. پس ما هم نباید غفلت نماییم و هرکس در حوزه خودش فعالیتی انجام دهد.
ماجرای دعوت به «وداع» و خوانندگی همراه با سید مجید بنی فاطمه
این نوحه خوان و ذاکر خاندان در بخش دیگری از صحبت های خود به ماجرای حضور در قسمت ترکی نماهنگ «وداع» اشاره و در پاسخ به سئوالی در خصوص نحوه قرار گرفتنش در کنار عناوینی چون مجید بنی فاطمه و احمد فتلاوی اظهار داشت: من در عید سعید غدیر خم با مجید آقای بنی فاطمه برنامه ای داشتم، اما چون به سبب برگزاری برنامه های مختلف دیگر نه من فرصتی برای دیدار داشتم و نه این عزیز، ازاین رو زمانی برای گپ و گفت بیشتر در آن جلسه پیش نیامد. اما به صورت کلی من اعتقاد دارم چون سال جاری شرایط بسیار حساسی در حوزه عزاداری حضرت سیدالشهدا وجود دارد و ما هم نمی توانستیم حضور پرتعدادی در مجالس باوجود سال های قبل باشیم. ازاین رو در دل خودم به مقتدایم گفتم: «یا حضرت زهرا (س) شما هر جا را انتخاب کنید من در آنجا عزادار فرزندتان خواهم بود».
حبیبی: خدا هم می داند وقتی که به من پیشنهاد حضور در این پروژه شد، اصلاً نگفتم که چون فلانی هست من نیستم. چونکه بر این باورم وقتی کاری را دیدم و آن کار در دلم نشست حضور در آن پروژه را می پذیرم حبیبی اضافه کرد: سال جاری هم ما انتخاب شدیم که در نماهنگ انیمیشنی «وداع» حضور داشته باشم. خدا هم می داند وقتی که به من پیشنهاد حضور در این پروژه شد، اصلاً نگفتم که چون فلانی هست من نیستم. چونکه بر این باورم وقتی کاری را دیدم و آن کار در دلم نشست حضور در آن پروژه را می پذیرم. کما اینکه دست اندرکاران این انیمیشن واقعاً گل کاشتند و وقتی هم آقای چوگان باز به من انیمیشن را نشان داد، من واقعاً منقلب شدم و پذیرفتم در کار حضور داشته باشم.
وی افزود: دوستان تولیدکننده انیمیشن «وداع» با موضوعی که برای این نماهنگ انتخاب کردند، درست جایی دست گذاشتند که به اعتقاد من دریایی از معرفت و عاطفه در آن دیده می شود. البته قبلاً خیلی ها آمدند و بحث جنگ فیزیکی واقعه عاشورا را خیلی نشان دادند. اما به نظر من الان وقت آن رسیده که به ابعاد مختلف مکتب حضرت سیدالشهدا دقت کنیم و یکی از این ابعاد پررنگ، ماجرای «وداع» است که همه جور ابعاد مختلف انسانی از مهر، محبت و توجه به خانواده در آن وجود دارد. من بر این باورم روی این مسئله خیلی می توانیم کار نماییم.
حبیبی تصریح کرد: بهتر است ما بیشتر به ابعاد انسانی واقعه عاشورا بپردازیم که به شدت نکته های ظریف و تأثیرگذاری به منظور زندگی در جامعه امروزی مان دارد. شرایطی که دوستان من در گروه تولید و کارگردانی انیمیشن «وداع» به درست ترین و باکیفیت ترین شکل ممکن کارشان را انجام دادند. کما اینکه فکر می کنم اگر این دوستان لحظه شهادت امام حسین (ع) را در همین قالب به تصویر می کشیدند، تاثیری که این لحظه «وداع» را به تصویر کشید، نداشت.
این خواننده و ذاکر خاندان (ع) با اشاره به اینکه بعضی از تولیدات هنری در حوزه آثار عاشورایی تاثیراتی همسان با نوحه ها در روزهای منتهی به سوگواری حضرت سیدالشهدا (ع) دارند، اظهار داشت: من حدود ۳۰ سال است که مشغول نوحه خوانی در دستگاه امام حسین (ع) هستم و در این حوزه با جلسات زیادی هم آشنا بوده و با لحظه های سختی هم مواجه شدم. ولی می توانم اعتراف کنم که این انیمیشن «وداع» به قدری روی من تأثیر گذاشت که من شاید بیشتر از بیست مرتبه آنرا دیدم و اشک ریختم. همین مبحث نشان دهنده باور و تاثیری است که یک اثر هنری می تواند در این جریان عظیم داشته باشد.
به راهی که در موسیقی و مداحی برگزیده ام با قدرت ادامه می دهم
وی در ادامه این نشست خبری با اشاره به علل کثرت تولید و پخش آثار موسیقایی در رابطه با ایام محرم و صفر و گرایش خیلی از مداحان به این شکل از تولید که با اما و اگرهای فراوانی هم رو به رو بوده، توضیح داد: وقتی آلبوم «ای پاره پاره پیکر» را سال ۸۱ در حوزه هنری تولید کردیم با شرایطی مواجه می شدیم که عموم جامعه بخصوص جوانان پس از عبور از دهه اول محرم و هفتم امام از حال و هوای سوگواری حضرت سیدالشهدا خارج می شدند. اما خوشبختانه انتشار این آلبوم به سهم خود سبب شده بود که حس و حال محرم و سوگواری اندیشمندانه ای که ما روی آن تمرکز داشتیم در میان مخاطبان اثر باقی بماند. شرایطی که در ترکیب موسیقی و نواهای آیینی به وجود آمده و باعث ایجاد چارچوبی شد که مصائب سیدالشهدا در دل ها باقی بماند.
حبیبی تاکید کرد: موسیقی می تواند در قالب موازین قانونی که در کشور ما تعیین شده نقش موثری را در ابعاد معنوی ایفا کند. مگر نه اینکه در روزهای انتخابات موسیقی تبدیل به یکی از عناصر مهم هنری در تهییج و اتحاد مردم جهت شرکت در انتخابات می شود. همین شرایط را شما در بعد معنوی ماجرا هم می توانید ببینید. در اینجا یک مثال برای شما می زنم. بنده حدود ۱۲ سال پیش یک تک آهنگ با مبحث «حضرت علی اصغر (ع)» به نام «سوسوز علی اصغر» خواندم که در یوتیوب چندین میلیون بازدید داشت. مستنداتی هم موجود است که همین ملودی در کشور آذربایجان سبب شد که چند وهابی، شیعه شوند. اتفاقاً با همین ملودی علی اصغر بود که بنده را به کشور آذربایجان و چند کشور اروپایی دعوت نمودند تا برای شیعیان آنجا برنامه اجرا کنم. اساسا بخشی از این اثر ربطی به قدرت خوانندگی من ندارد، آنچه از آن بعنوان تأثیر این اثر می توان یاد کرد فقط مقداری از آن به خوانندگی ربط پیدا می کند. این همان تلفیقی از شعر و موسیقی است که سبب شد که من راهم را با قدرت در قالب قوانین جمهوری اسلامی ادامه دهم. من در این راه با شخصیت های مختلف فرهنگی و مذهبی در ارتباطم و از آنها برای کاری که در حوزه موسیقی انجام می دهم، اساسا مشورت می گیرم. مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی کند.
فایل آنرا از اینجا دانلود کنید: video/mp4
نسخه عربی نماهنگ «وداع» با نوای احمد فتلاوی
بایدها و نبایدهای ورود مداحان به حوزه موسیقی
طاها چوگان باز تهیه کننده بخش صوتی پروژه «وداع» هم درباره ورود چشم گیر مداحان به حوزه موسیقی طی سال های اخیر خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری فرمایشی دارند مبتنی بر اینکه هر چیزی چه خوب چه بد، وقتی با هنر درآمیخته می شود، موفق می شود. بر همین مبنای فرمایشات حضرت آقا وقتی ما یک محتوای انقلابی، ارزشی و مذهبی را در چارچوب هنری عرضه می دهیم، آن محتوا اساسا با استقبال بیشتری از جانب مردم روبرو شده و مخاطبان بیشتری هم خواهد داشت. شاید همان مخاطبی که به موسیقی نماهنگ «وداع» با صدای مجید بنی فاطمه، شهروز حبیبی و احمد فتلاوی گوش می کند، تصمیمی برای رفتن به جایی که در آن موسیقی اجرا می کنند، نداشته باشد. اما او همین موسیقی را در هیات گوش کرده و از آن استفاده می نماید. موسیقی که دربرگیرنده یک محتوای مذهبی در یک فرم موسیقایی استاندارد و قابل قبول است. پس به نظر من ورود مداحان به آثار موسیقایی و کارهای رسانه ای که آنها را وارد استودیو می کند، اتفاق مبارکی در عرصه رسانه ای است.
چوگان باز: شاید برای بعضی ها آن قداست حضرت سیدالشهدا (ع) و بزرگی مداحی این اجازه را به آنها ندهد، که تصور ورود موسیقی به نوحه خوانی را داشته باشند. این شرایط هم به سبب عدم شفافیت بحث موسیقی بین اهالی دین و مذهب است وی ادامه داد: اگر هم بخواهیم به دید مذهبی و سنتی ماجرا را نگاه نماییم شاید برای بعضی ها آن قداست بحث دستگاه حضرت سیدالشهدا (ع) و بزرگی مداحی این اجازه را به آنها ندهد، که حتی تصور ورود موسیقی به نوحه خوانی را به آنها بدهد. این هم به سبب عدم شفافیت بحث موسیقی بین اهالی دین و مذهب است. یعنی ما اگر ما حتی بین وهابیان هم نگاه نماییم، می بینیم که در مباحث دینی آنها یک شبکه دارند که در آن سرود پخش می کنند. یعنی آنها به اهمیت رسانه پی برده اند که حالا در حال فعالیت در آن هستند و موسیقی های مد نظرشان را در آنجا به گوش مخاطبان می رسانند.
چوگان باز اظهار داشت: مرکز موسیقی مأوا از زمانی که استارت پروژه «شب های دلتنگی» را زد، شرایطی را ایجاد کرد که این تلفیق موسیقی و آیین های مربوط به مناجات و سوگواری بین مردم معرفی شود. البته یکسری از دوستان هم در مذمت این اقدام انتقادهایی را مطرح نمودند ولی خب ما دیدیم که موج گسترده ای از مخاطبان با این پروژه همراه شدند. یعنی فضا به سمتی رفت که خیلی از مداحان صاحب نام همچون مجید بنی فاطمه، نریمان پناهی، رضا هلالی، جواد مقدم و بسیاری دیگر تبدیل به همراهان مستمر پروژه شدند. حتی بسیاری از عزیزانی که با این فضا نامأنوس بودند آمادگی خویش را جهت شرکت در این پروژه اعلام نموده و ما را از هنر خود بی بهره نگذاشتند. چنین نگاهی اولاً نشان دهنده پذیرش مخاطب برای شنیدن آثار موسیقایی توسط مداحان خاندان با در نظر گرفتن چارچوب های دینی و دوما مشخص کننده شرایطی است که مداحان عزیز هم با این حرکت همراه شدند. من فکر می کنم اساسا این احساس نیازی است که وجود داشته و در سال های اخیر به شکل پررنگی اتفاق افتاده است.
وی خاطرنشان کرد: اساسا این مسیری که در نماهنگ «وداع» شروع شده با دوستان خواننده و مداح ادامه خواهد داشت و مرکز موسیقی انقلاب اسلامی (مأوا) بعنوان یکی از متولیانی که در حوزه تولید محصولات رسانه ای نو و بدیع کارهایی را تولید کرده، پروژه های دیگری را تولید خواهد نمود. شما اساسا بزودی شاهد تولید و عرضه محصولات جدید در عرصه های مذهبی و آیینی خواهند بود.

انگیزه مداحان بزرگ و صاحب نام برای ورود به موسیقی چیست؟
شهروز حبیبی خواننده بخش ترکی نماهنگ «وداع» در بخش دیگری از این نشست خبری بود که در پاسخ به سئوالی در خصوص اینکه آیا انگیزه بعضی از خوانندگان یا مداحان برای ورود به موسیقی کسب شهرت در حوزه فعالیتی شان است یا خیر؟ اظهار داشت: به نظر من هم اکنون دیده شدن با این شرایط عجیب و غریبی که در فضای مجازی پدید آمده زیاد کار دشواری نیست. شما اگر نکته ای، حرفی، اقدامی یا حرکت عجیب و غریبی در فضای مجازی انجام دهید در عرض چند دقیقه تبدیل به یکی از چهره های مشهور ایران و دنیا می شوید. شرایطی که به وفور آنرا مشاهده کرده و می نماییم. پس شخصیت های بزرگی چون حاج محمود کریمی، مجید بنی فاطمه و رفقای دیگر انسان های بسیار والا و بزرگی هستند که در مکتب سیدالشهدا بزرگ شدند و این معرفت را دارند که به هر قیمتی بحث دیده شدن را مطرح نکنند. اساسا آنها یک هدف بزرگ دارند و آن ترویج فرهنگ عاشورا در مکتب سیدالشهداست.
حبیبی: قبلاً هیات ها این نظم فعال را نداشت اما از آن روزی که شرایط جدیدی در اداره هیات ها و مجالس روضه خوانی بوجود آمده می بینیم که چه نظم و ترتیبی در نحوه برگزاری برنامه ها بوجود آمده است. برخی صدمه ها وجود دارد اما شما می بیند که در مجموع شرایط بسیار بهتری از قبل ایجاد شده، شرایطی که می تواند در عرصه های بین المللی هم مورد توجه واقع شود وی ادامه داد: البته که در کنار اتکا به پشتوانه های معنوی و فرهنگی که ذاکران خاندان (ع) از آموزه های عاشورایی و نهضت حسینی بر مبنای روایات مستند و دینی وام گرفته اند. مواردی وجود دارد که می طلبد به وسیله آن در ترویج مکتب خاندان کارهایی را انجام دهیم. شما نگاه کنید قبلاً هیات ها این نظم فعال را نداشت اما از آن روزی که شرایط جدیدی در اداره هیات ها و مجالس روضه خوانی بوجود آمده می بینیم که چه نظم و ترتیبی در نحوه برگزاری برنامه ها بوجود آمده است. البته که برخی صدمه ها وجود دارد که آن هم در مجال دیگر می تواند مورد بحث و بررسی قرار گیرد. اما شما می بیند که در مجموع شرایط بسیار بهتری از قبل ایجاد شده، شرایطی که می تواند در عرصه های بین المللی هم مورد توجه واقع شود. به همین نظر باید به شما بگویم که این بحث شهرت طلبی و کلیدواژه هایی از این دست نمی تواند تیتر و انگیزه ورود عزیزان مداح به نغمات موسیقایی باشد. اما خب بعضی از خوانندگان و مداحان هستند که تلاش می کنند برای انگیزه هایی نظیر شهرت کارهایی را انجام می دهند که چندان مناسب نمی باشد.
حبیبی در ادامه صحبت هایش اظهار داشت: در این بین یک دیدگاه را هم فراموش نکنیم که در این دو ماه محرم و صفر خواه یا ناخواه انقلابی به وجود آمده که همه معطوف به نگاه پربرکت حضرت سیدالشهدا (ع) هستند. ازاین رو هرکسی دوست دارد در این مجال کالای خویش را به عرصه بیاورد که به نظرم ایرادی ندارد. چونکه اگر همین کارها در قالب موازین اسلامی و پیام عاشورا باشد اشکالی ندارد که سبب دیده شدن فردی شود. البته گاهی بعضی از دوستان هستند که با ابزار و ادوات الکترونیکی که در صدایشان تغییر ایجاد می کنند و تلاش در تولید و حتی اعمال نظر در آثاری را دارند که به هیچ وجه قابل قبول نیست. جالب اینکه همین عزیزان با تیم رسانه ای قوی، هزینه های سرسام آور و زدوبندهایی که در عرصه های تبلیغاتی دارند چند قدم جلوتر می روند و از حوزه انصاف خارج می شوند. چونکه اولاً شان و منزلت آستان حضرت سیدالشهدا (ع) زیبنده پذیرش چنین آثاری نیست. دوما اینکه ما هنرمندان بسیار بزرگ چون مرحوم استاد سلیم موذن اردبیلی را داشتیم که با نوای روحبخش و شش دانگی که داشتند دل هر عزادار حسینی را به لرزه در می آورد به صورتی که خیلی ها به خود من می گفتند: «این نوع خوانش کار بشر عادی نیست، این یک نغمه الهی است»، پس این جفا در حق چنین هنرمندانی است که بخواهیم با این شرایط کار نماییم. ما باید ماجرا ورود نوحه به موسیقی یا موسیقی به نوحه را طوری طراحی نماییم که از آثار خروجی آن چنین برداشتی شود که فلان قطعه موسیقایی یک اثر هنری مذهبی فاخر است که می توان به آن بالید. مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی کند.
فایل آنرا از اینجا دانلود کنید: video/mp4
مداحی شهروز حبیبی در خبرگزاری مهر
این خواننده و نوحه خوان درباره مواجهه با صحبت ها و اظهار نظربرخی از افراد در خصوص خروج از ماجرای نوحه خوانی و گرایش به خوانندگی بخصوص خوانندگی موسیقی پاپ در گونه های خارج از آنچه تابحال برگزیده، توضیح داد: جالب است بدانید من در این زمان با دو طیف از افرادی مواجه شدم که نگاه هر یک از آنها برایم جالب توجه بود. عده ای که عمده تمرکزشان در حوزه موسیقی بخصوص موسیقی تجاری است، به من می گفتند: «حیف این صدا نیست؟ تو داری در حق خودت جفا می کنی. شما بیا و در حوزه برگزاری کنسرت و ماجراهایی از این دست حضور داشته باش. اساسا با این صدا می توانی در آمریکا هم کنسرت بدهی». از طرفی هم عده ای به من می گویند: «تو بعنوان یک مداح چرا می روی و آواز می خوانی؟». یعنی اینکه من از هر دو طرف مورد محبت دوستان قرار می گیرم. البته که هیچکدام برای من مهم نیست. چونکه راهی که انتخاب کردم راهی است که به آن ایمان دارم و هیچ خللی هم در آن ایجاد نمی گردد.
شهروز حبیبی اضافه کرد: من بازهم تاکید می کنم، در راهی که برگزیده ام هیچ پشیمانی ندارم و نخواهم داشت. چون می خواهم در اینجا مصداقی حرف بزنم دوست دارم در اینجا یادی کنم از مرحوم استاد رحیم منزوی اردبیلی که دائم به او می گفتند: «تو که چنین طبع زیبا و ارزشمندی در غزل نویسی داری، چرا نمیایی غزل بنویسی؟» استاد هم به آنها جوابی داد که هنوز برای من هم قوت قلب است. او اظهار داشته بود: «من بیایم کدام زیبایی را برای شعر بگویم که زیباتر از امام علی (ع)، حضرت زهرا (س) وامام حسین (ع)، باشد؟». حالا با این تفاسیر من شهروز حبیبی بیایم در مدح چه کسی بخوانم؟ من بر این باورم تمام دنیا بر نام حسین (ع) سر تعظیم فرود آوردند. همین گفتار امام حسین که «اگر دین ندارید لاقل آزاده باشید» آنچنان گفتاری است که من سراغ ندارم در دنیا که کسی غیر از سیدالشهدا این چنین زیبا سخن گفته باشد. به همین خاطر در راهم مصمم و تا آخرین نفسم برای سیدالشهدا خواهم خواند. این نوحه خوان و خواننده در بخش پایانی برنامه دقایقی را به ذکر مصائب حضرت سیدالشهدا پرداخت.