گفتگو با یك مربی تئاتر كودك تئاتر راهی برای تخلیه روانی كودكان

به گزارش صد كادو در ایام كرونایی كه حیات و سلامت انسانی وابسته به خانه نشینی است، ماندن در حصار چهار دیواری بخصوص از نوع آپارتمانی حتی برای بزرگسالان هم دشوار است چه برسد به كودكان كه لبریز از انرژی هستند و در شرایط عادی هم تخلیه این انرژی برای خانواده ها چندان آسان نیست. بنابراین خیلی از مراكز فرهنگی كودكان كوشیده اند با كتابخانه های مجازی، تئاترها و بازی های آنلاین و… خانه نشینی را برای این گروه سنی آسان تر كنند. در این میان بعضی از افراد هم به صورت فردی وارد عمل شده اند و در صفحات شخصی خود راهكارهایی برای سرگرمی كودكان ارائه داده اند.
به گزارش صد كادو به نقل از ایسنا، محمد الله دادی هم همچون مربیان تئاتر كودك و نوجوان است كه در ایام كرونایی، فعالیتی سرگرمی ساز و در عین حال آموزشی را در صفحه شخصی خود پیگیری می كند.
او دانش آموخته بازیگری از دانشكده هنر و معماری است كه سال ها با گروه های مختلف تئاتری روی صحنه رفته و از سال ۸۹ به صورت متمركز مشغول آموزش تئاتر به كودكان و نوجوانان است.
الله دادی در ایام كرونایی كه همه آموزشگاه های هنری تعطیل هستند، چند ویدیوی آموزشی تئاتر را در فضای مجازی منتشر نمود تا خانواده ها، با انجام این تمرین ها فضای خانه را برای كودكان خود دلچسب تر كنند و در كنار تفریح و سرگرمی، آنان را در رشد مهارت های یاری رسانند.
این گفتگو به بهانه انتشار ویدیوهای آموزشی این هنرمند و مربی تئاتر انجام شد اما در خلال آن درباره اهمیت تئاتر بعنوان یك ابزار آموزشی مهم برای كودكان و نوجوانان هم سخن گفتیم.
الله دادی، كار با كودكان را لذت بخش اما بسیار دشوار دانست و تصریح كرد: لازمه كار یك مربی تئاتر كودك، شناخت دنیای تئاتر، دنیای كودكان و آشنایی با روانشناسی كودك است و مربی خود هم باید تجربه عملی تئاتر داشته باشد.
او كه مربی تئاتر و نمایش خلاق است، در آغاز درباره شیوه آموزشی نمایش خلاق و تفاوت آن با تئاتر توضیح داد: نمایش خلاق در دنیا بخصوص در كشورهای پیشرفته، موضوعی شناخته شده و بسیار مهم می باشد و در مدارس شان تدریس می شود. این شیوه بخصوص در دوره دبستان و قبل از دبستان یعنی قبل از اینكه بچه ها وارد دنیای علوم و ریاضیات و… شوند، اهمیت بسیار دارد.
این بازیگر تئاتر در تعریف نمایش خلاق اظهار داشت: مهم ترین تفاوت نمایش خلاق با تئاتر این است كه برای اجرا تعریف نمی گردد. برخی به اشتباه فكر می كنند هدف نمایش خلاق، اجراست درحالیكه چنین نیست. نمایش خلاق كودكان را آماده می كند تا در جامعه حضور مفید و تاثیرگذاری داشته باشند. آموزش های نمایش خلاق اهداف مختلفی همچون بهبود و شناخت روابط اجتماعی، انواع برخوردها در جامعه، انجام بازی های نمایشی، انجام تمرین هایی برای تمركز و دقت بیشتر، تقویت تخیل و خلاقیت، شناخت دنیای تئاتر و هنرهای نمایشی و… را دنبال می كند.
الله دادی افزود: این شیوه آموزشی، تمرین ها و بازی های متنوع و پیچیده ای دارد. هرچند در نگاه اول امكان دارد ساده به نظر بیایند ولی بسیار به رشد اجتماعی و شخصیتی كودكان كمك می نماید تا بتوانند در كارهای گروهی حضور بهتر و تاثیرگذارتری داشته باشند.
او كه تجربه تدریس در آموزشگاه هایی مانند «مدرسه سینما تئاتر هنر هفتم» و «بامداد» را دارد، تصریح كرد: فرایند نمایش خلاق خیلی مهم تر از برآیند آن است درحالیكه تئاتر را برای اجرای روی صحنه تمرین می نماییم اما در نمایش خلاق، هدف مان نتیجه نیست بلكه اتفاقی كه در كلاس و تمرین ها می افتد، خیلی مهم تر از نتیجه نهایی است. در این شیوه، خود مربی در دوره آموزشی به شناخت بیشتری دست پیدا می كند.
الله دادی با ابراز تاسف از شناخت اندك خانواده ها از نمایش خلاق افزود: متاسفانه خانواده ها كمتر این دوره را می شناسند، هرچند در چند سال گذشته این شناخت بهتر شده ولی كمتر كودكی دیده ام كه با این كلاس ارتباط برقرار نكند بخصوص در مدارس، چونكه نمایش همیشه برای كودكان جذاب بوده است. این دوره آموزشی برای بچه ها بخصوص در فاصله میان ۴ تا ۱۰ سالگی خیلی ضروریست چون خلاقیت كودكان در این سن بشدت در حال فوران است و نمایش خلاق به آنان برای ادامه زندگی شان كمك بسیاری می كند. در این كلاس كودكان با استعدادها و توانایی های خود آشنا می شوند و زمینه ای برای تمركز بر این استعدادها برایشان ایجاد می شود.
وی در ادامه درباره انگیزه خود از انتشار ویدیوهای آموزشی در فضای مجازی توضیح داد: این روزها در شرایط خاصی هستیم و چاره ای جز یافتن چاره تازه نداریم. به قول برشت، در شرایط جدید، واكنش جدید لازم است. خود من هفتاد درصد زمانم را درگیر كلاس های آموزشی بوده ام. طبیعتا در چنین شرایطی احساس خلا می كنم. از آنجاكه دوست نداشتم ارتباطم با كودكان قطع شود، تصمیم گرفتم در صفحه اینستاگرامم چند ویدیو بگذارم كه به سه رده سنی مربوط می شد؛ ۴ تا ۶ سال (پیش از دبستان) ۷ تا ۹ سال و ۱۰ تا ۱۲ سال.
این مربی تئاتر كه سال هاست در مدارس هم مشغول آموزش است، افزود: این تفكیك را انجام دادم و در چارچوب سه ویدیوی آموزشی منتشر كردم تا همه بتوانند این تمرین ها را در خانه انجام دهند. برای خودم اتفاقی خوشایند است چون توانستم مستقیما مفاهیم آموزشی را برای خانواده ها توضیح بدهم.
بازیگر نمایش های «عموی بزرگ كوچیك عجیب من» و «در اكتبر ۱۸۱۵» در ادامه به توضیح رده های سنی ویدیوهای آموزش خود پرداخت و اضافه كرد: رده بندی سنی مبحث بسیار مهمی است و پدر و مادرها حتما باید مواظب باشند بچه ها بخصوص در رده های سنی دبستان درگیر فیلم، موسیقی و كتاب هایی كه مناسب سن شان نیست، نشوند. متاسفانه الان بچه ها فیلم ها و موسیقی هایی می بینند و می شنوند كه مناسب سن شان نیست. به صورت مثال شعر خیلی از موسیقی ها اصلا برای آنان قابل درك نیست و فقط آنرا حفظ می كنند و می خوانند و گاه شنیدنش برای من بزرگتر خجالت آور است. قبول دارم در رده سنی كودك و نوجوان تولید اثر در كشور ما كم است بخصوص برای رده سنی بین ۱۲ تا ۱۶ سال. گویی از ۱۲ سال ناگهان به ۲۰ سال می پرند در صورتیكه تأثیر بدی بر آنها می گذارد چون درك درستی از آن اثر ندارند.
الله دادی افزود: در مورد كتاب خوشبختانه رده بندی سنی جدی گرفته و اول هر كتاب مشخص شده است. دركلاس ها برای بچه ها كتاب می خوانم چون بشدت قصه را دوست دارند و در كنار لذت شنیدن آن، با واژه های جدید می شوند. با شنیدن قصه، شنونده های خوبی می شوند و در آینده هم گوینده های خوبی خواهند شد.

این مربی تئاتر تصریح كرد: البته انجام این تمرین ها در خانه تجربه ای تازه است ولی ادامه كلاس های آموزشی تئاتر به صورت اینترنتی بسیار دشوار است چون این آموزش ها وقتی در كلاس و در حضور كودكان انجام می شود، اتفاقات تازه ای در آنها رخ می دهد و كودكان با خلاقیت و احساس خود، شرایط تازه ای رقم می زنند و به نتایج تازه ای می رسیم. در كلاس حضوری، احساس و هیجان موجودات زنده حكمفرماست بخصوص بچه ها كه گاه حیرت انگیزند و این سبب می شود به انرژی و تجربه جدید گروهی برسیم و شخصا بسیاری از آنان می آموزم ولی در شرایط جدید، فعلا باید این شیوه را ادامه دهیم.
بازیگر نمایش های «ابرها» و «لطفا با مرگ من موافقت كنید» درباره محدودیت های تمرین تئاتر در خانه بخصوص در شرایطی كه خیلی از افراد زندگی آپارتمان نشینی دارند، توضیح داد: خیلی از خانواده ها سال هاست با معضل آپارتمان نشینی آشنا هستند. بسیاری از مشكلات كودكان بخصوص معضلات حركات شان ناشی از همین زندگی آپارتمان نشینی است چون جایی برای تخلیه هیجان و انرژی های خود ندارند و به ناچار تمرین هایی انجام می دهیم كه مناسب آپارتمان باشد. بخشی از این تمرین ها ضمن تخلیه انرژی كودكان، سبب افزایش تمركز آنان می شود. متاسفانه نسل جدید از تمركز پایینی برخوردار می باشند و هرچه تمركز پایین تر باشد، نظم پذیری و آموزش پذیری شان سخت تر می شود. یكی از طریق های افزایش تمركز، بازی های ریتمیك است كه سبب آشنایی كودكان با موسیقی و ریتم می شود. متاسفانه مشكل شناخت ریتم داریم حتی بازیگران حرفه ای هم این مشكل را دارند چون حركت و ریتم در فرهنگ ما ضعیف است. بنابراین شنیدن موسیقی و نواختن ساز برای كودكان بسیار مفید می باشد و بعدا به زندگی شخصی شان هم كمك می نماید. ضمن اینكه موسیقی، حركت و ریتم در تخلیه انرژی شان خیلی موثر است.
او سپس درباره دور نگه داشتن بچه ها از اخبار ناخوشایندی كه سبب اضطراب در آنان می شود، توضیح داد: این مورد كاملا وابسته به فرهنگ بزرگترهاست. باید برایشان توضیح داده شود كه چه اتفاقی در حال وقوع است ولی نه به آن شكل مستقیم كه برای بزرگسالان توضیح داده می شود. این مسایل باید غیرمستقیم به كودكان بخصوص كودكان بین ۳ تا ۶ سال توضیح داده شود چون این گروه سنی خیلی هیجانات شان را نشان نمی دهند و احتمال دارد در بزرگسالی گرفتار استرس های بسیار زیادی شوند. بهتر است خانواده ها در دنیای كودكانه توضیح دهند و سفارش های بهداشتی را به صورت بازی و نمایش آموزش دهند. بچه ها با نمایش هر چیزی را یاد می گیرند. به من ثابت شده كه تئاتر و نمایش خلاق معجزه می كند و می توان پیچیده ترین مسایل دنیا را به صورت ساده با بچه ها كار كرد.
الله دادی در انتها درباره عملكرد تلویزیون در آموزش كودكان در زمینه سفارش های بهداشتی برای جلوگیری از كرونا اظهار داشت: تلویزیون تأثیر چندانی بر جامعه ندارد. بسیاری اصلا تلویزیون نمی بینند یا به آن اطمینان نمی كنند. متاسفانه این رسانه دائما درباره این مورد اخبار گوناگونی اعلام می كند ولی مثل همیشه كار زیادی برای كودكان انجام نمی دهند. تنها چیزی كه دیدم و خوشحال شدم، برنامه عمو پورنگ بود كه یكسری آیتم نمایشی و ریتمیك و شاد اجرا می كند. البته در فضای مجازی برخی از مربیان كودك، یكسری آیتم با حضور خود بچه ها ساخته بودند. دریافت مفاهیم از زبان همسالان برای كودكان بسیار مفید و یكی از شیوه های مهم آموزش در دنیاست. به این صورت كه در یكسری از كلاس ها، بچه ها در دورهمی های همسالان خود، مشكلات شان را بیان و اضطراب و دلمشغولی خویش را تخلیه می كنند.