واكنش های جدی و طنز فجازی به استعفای ظریف

صد كادو: محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه كشورمان شب گذشته پیامی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر نمود كه در آن آمده بود «از ناتوانی برای ادامه خدمت و تمام كاستی ها و كوتاهی ها در دوران خدمت صمیمانه پوزش می خواهم». این پیام واكنش های بسیاری در شبكه های اجتماعی با هشتگ هایی همچون #ظریف _بمان داشت.

این خبر، بازتاب وسیعی در رسانه های داخلی و خارجی داشت و بسیاری مسئولان و سیاستمداران باز بلافاصله به آن واكنش نشان دادند. حتی در مدت زمان كوتاهی كارتون هایی در این باره در فضای مجازی منتشر گردید.

علیرضا رحیمی، مصطفی كواكبیان، حشمت الله فلاحت پیشه، فاطمه سعیدی، جلیل رحیمی جهان آبادی، محمدعلی وكیلی و محمدرضا تابش همچون نمایندگان مجلس در شورای اسلامی، محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری، علیرضا معزی دبیر شورای اطلاع رسانی دولت، محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات، معصومه ابتكار معاون خانواده و امور زنان ریاست جمهوری، محسن هاشمی رفسنجانی رئیس شورای شهر تهران و … همچون مسئولانی بودند كه به این اتفاق در شبكه های اجتماعی واكنش نشان دادند.

حتی صفحه رسمی توئیتر وزارت خارجه اسرائیل هم با نسبت دادن بهتان «دروغگویی» به محمدجواد ظریف از استعفای وزیر خارجه ایران استقبال كرد. پمپئو وزیر خارجه آمریكا هم از دیگر افرادی بود كه نسبت به این اتفاق واكنش نشان دادند.

اما این تمامی واكنش ها به استعفای وزیر خارجه كشورمان نبود و در كنار اظهارنظرهای جدی در این باره، برخی هم از جنبه ی طنز به این مساله پرداختند.

برخی از مجموع این اظهارنظرها را در ادامه می خوانید: «استعفای ظریف چیزی كم از قطعنامه فصل هفتمی شورای امنیت نیست»، «برخی هم معتقدند استعفای ظریف اقدامی به موقع بود. دخالت های دیگران غیرمسئول در روابط خارجی، منافع ملی را به خطر انداخته است. بر خلاف جنگ طلبان، برای دفاع از صلح باید به سیاست تنش زدایی و گفت و گو ادامه داد. ظریف برای باقی ماندن باید شرایط بگذارد كه خود سكاندار سیاست خارجی باشد»، «حالا كه ظریف استعفا داد پس یه ۱۰ میلیون پراید گرون میشه؛ شاید ربطی نداشته باشه ولی پراید یه اخلاق بدی داره با هر نوع خبری گرون میشه»، «الان بابای ظریف داره بهش میگه پسر حداقل تا شب عید صبر می كردی، عیدی و سنواتت رو می گرفتی بعد استعفا می دادی»، «به نظرم بهترین جایگزین واسه ظریف، جواد خیابانیه. مسلط به زبان های انگلیسی، آلمانی، عربی و ژاپنی»، «جواد بمون برنج خیس كردیم»، «میگم حالا كه ظریف استعفا كرده كاش بجاش سعیدمون رو بیارن. هر چی نباشه اسپانیایی كه بلده»، «افراطی های بیرون مثل نتانیاهو می گویند: ظریف رفت از دستش راحت شدیم. افراطی های داخل مثل … می گویند: ظریف رفت از دستش راحت شدیم. چقدر افراطی ها شبیه همند»، «اون فصل های سخت تاریخ معاصر كه نباید تو امتحان بیاد داره اتفاق می افته»، «جواد جون لوسِ كی بودی تو؟»، «ایران كم كم دارد به جامعه ای با آلزایمر شدید مبدل می شود. امیركبیر ایران به شمار می رفت و ظریف روزی هم به خائن مبدل می شود. ای كاش قدر داشته هایمان را می دانستیم. آنچه كه امروز با آن بازی می نماییم آینده ایران است. ای كاش ظریف نمی رفت»، «محمدجواد ظریف در اعتراض به نتایج اسكار استعفا داد / كرد»، «حالا كه میری سفر، گیتارو با خودت نبر»، «الان كه ظریف رفته كل هیئت دولت باید دیكشنری نصب كنن»، «خبر استعفای ظریف حاوی یك پیام روشن برای جامعه جهانی است: تندروها در ایران برای بازپس گیری اركان مهم حكومت، منتظر انتخابات نخواهند ماند، آنها قادرند هر فردی را به بن بست استعفا بكشانند»، «دلشوره و جهل از فردا و از اینكه چه اتفاقی قراره بیفته»، «یالا تحلیل كنید چرا ظریف رفت؟»، «جون مادرت نرو شما تنها كسی بودی كه با خارجی ها خارجی حرف میزدی»، «دلواپسان داخلی و جنگ طلبان خارجی الان شاید بهترین لحظات خوشی برای استعفای مرد مقتدر دیپلماسی ایران دارند»، «ظریف رفت فرصت خوبیه پراید رو بكنیم ۶۰ میلیون و گوشت كیلویی ۲۰۰ تومن»، «تاثیرگذارترین وزیر دولت حسن روحانی استعفا داد؛ شاید هم بتوان عنوان تأثیرگذارترین وزیر خارجه جمهوری اسلامی را روی ظریف گذاشت. استعفایی عجیب! در زمانی عجیب! یاد شبی كه خبر فوت هاشمی رفسنجانی را شنیدم افتادم!»

اما مهران صولتی – جامعه شناس – در تحلیل جامعه شناختی این پیام ها به ایسنا می گوید: «با خواندن این واكنش ها متوجه می شویم تعداد واكنش های طنزآمیز مردم نسبت به واكنش های تلخ كمتر است اما در مجموع برداشت من این است كه جامعه ایران، متكثر و متنوع شده است. خصوصاً ظهور آزادانه خیلی از كنشگران در فضای مجازی این مجال و فرصت را می دهد كه همه ی عقاید به صورت شفاف و علنی مطرح شوند. ما با پدیده ویژه ای از ابعاد جامعه شناختی در این داستان مواجه هستیم كه تقریباً این را از حیز انتفاع ساقط می كند. به هر حال ما واكنش های طنزآمیز و هم واكنش های جدی ناشی از دلخوری و ناراحتی درباره این استعفا را می بینیم».

او ادامه می دهد: «از چند سال پیش كه اولین رگه های رویكردهای طنزآمیز با رویدادهای جدی و سیاسی در فضای رسانه ای ایران پدیدار شد به صورتی به سمت شكل گیری یك مُد زمانه پیش می رویم كه در هر مواجهه جدی ایجاب می كند شاهد نوعی شكل گیری و برخورد طنزآمیز با مسائل جدی هم باشیم؛ به عبارتی نوعی كاستی اجتماعی و عمومی در فضای رسانه ای احساس می شود كه بنا به پیروی از همان مُد زمانه، شاهدیم افرادی از زبان طنز در مواجهه با پدیده های سیاسی و اجتماعی استفاده می كنند».

این مدرس دانشگاه اضافه می كند: «از طرف دیگر میزان استقبالی كه از رویكرد طنز در فضای مجازی، رسانه ها و شبكه های اجتماعی می شود مطمئناً تأثیر بسیاری در میزان انتشار این دست از مطالب دارد. به عبارتی خیلی از سازندگان این طنزها با این انگیزه چنین مطالبی منتشر می كنند تا از آن استقبال شود و خودشان مورد توجه قرار بگیرند. به هر حال اتفاق اخیر آقای ظریف می تواند زمینه های اجتماعی و سیاسی بسیاری داشته باشد كه زمینه های اجتماعی لزوماً به این دولت ارتباط پیدا نمی نماید. هر چند كه در یك سال اخیر نارسایی ها در این باره تشدید شده است. فشارهای اقتصادی هر روز ابعاد وسیع تر و نگران كننده ای در زندگی روزمره پیدا می كند و جامعه به سمت زمخت شدن و یكنواخت شدن زندگی می رود. فقدان نوآوری های سیاسی در سپهر سیاست ایران كه بتواند رگه هایی از كورسوی امید را در افق تحولات سیاسی ایران پدیدار كند، همین طور جدی ترشدن زندگی روزمره بدون وجود رگه هایی از امید به آینده و پدیدارشدن افق امیدبخش می تواند از نشانه های اجتماعی طنزآمیز برخی افراد به این وقایع باشد».

* واژه «فجازی»، ابداع ناخواسته یكی از كاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری در جریان مناظره های انتخاباتی بود. این كاندیدا به سبب یك اشتباه لپی، عبارت «فضای مجازی» را فجازی عنوان نمود.