با ارایه چند مقاله تخصصی؛ هشتاد و یكمین فصلنامه ماهور انتشار یافت، گشتی در تاریخ موسیقی

به گزارش صد كادو هشتاد و یكمین فصلنامه موسیقی ماهور با محوریت مبحث سازشناسی موسیقی ایرانی و چند مقاله تخصصی در حوزه های تاریخی منتشر گردید.

به گزارش صد كادو به نقل از مهر، تازه ترین شماره فصلنامه موسیقی «ماهور» با ارائه موضوعات مختلف تخصصی در حوزه موسیقی منتشر گردید. سید محمد موسوی، بابك خضرایی، آرش محافظ و سعید كردمافی اعضای هیات تحریریه این شماره را می سازند.
در توضیح این شماره آمده است:
در مقاله اول این فصلنامه بابك خضرائی به مطالعه پیشینه تاریخی سه گوشه خسروانی، ساقی نامه و مثنوی پرداخته و نتیجه گرفته است كه نواهای خسروانی تا قرن ها وجود داشته و آوازهایی كلاسیك و غیرمتریك بوده اند، البته گوشه ساقی نامه با چند وزن عروضی نزدیك به هم قابل پیوند است و وزن گوشه مثنوی كاملا وابسته به یك وزن عروضی مشخص است.
مقاله حامد جلیلوند هم به بحثی تازه در سازشناسی موسیقی ایرانی می پردازد و با در نظرگرفتنِ شرایطِ فرهنگی و عوامل مختلفی مثل حفاظت، استانداردسازی، احیا، اشاعه و ابداع و هم با اتكا به نظریه میدان های پیر بوردیو می كوشد با لایه بندی های متكی بر عوامل مذكور، جایگاه سازهای مختلفِ مورد استفاده در موسیقی دستگاهی را در لایه هایی كه آنها را مركزی، متعارف و پیرامونی نام گذاری می كند، مشخص نماید.
در این شماره ۲ مقاله صفحه شناسی هم در دسترس علاقه مندان قرار گرفته كه در مقاله اول به نوشته محمدرضا شرایلی به صفحه شناسی ایران الدوله خواننده كم شناخته شده اوایل قرن هجری شمسی حاضر می پردازد و ضمن كوشش برای تعیین هویت او، دوره های مختلف ضبط آثار این هنرمند را مرور كرده و صفحه شناسی حتی الامكان كاملی از او شامل ضبط های مختلف با كمپانی های «هیز مَسترز وُیس»، «كلمبیا» و «پَته» ارائه می دهد.
در مقاله دوم با نام «صفحه شناسی صفحات پُلیفُن، ۱۹۲۹» به قلم شاهو عبدی كوشیده شده با كنار هم قراردادنِ یافته های حاصل از واكاوی مجموعه موزه موسیقی و برخی مجموعه های شخصی، فهرستِ كاملی از ضبط های نوبت دوم شركت آلمانی پُلیفن (در سال ۱۳۰۷ شمسی) در تهران را به دست دهد.
در بخش «مفاهیم بنیادین»، مقاله ای از فیلیپ بُلمَن ترجمه شده كه به مسئله بازنمودگری موسیقی می پردازد و می كوشد جنبه های مختلفِ آنرا در مباحث قوم موسیقی شناسی بررسی كند. مؤلف مسئله بازنمایی موسیقایی را به مفهومی بسیار وسیع در نظر گرفته كه از مواردی در مباحث نشانه شناسی و یا معناشناسی موسیقی فراتر رفته و به مواردی مثل بازنمایی موسیقی در آوانگاری ها و ضبط ها و تألیفات قوم موسیقی شناسان و بازنمایی هویت و مظاهر فرهنگی توسط موسیقی هم تعمیم می یابد.
در بخش «گزارش» هم مهشید فراهانی به بازنگری هفت شی باستانی در رابطه با موسیقی (شامل چهار پیكرك سفالی از نوازندگان، یك پلاك گلی، یك شیپور سفالی و یك فلوت استخوانی) كه در موزه ایران باستان نگه داری می شوند، پرداخته و كوشیده است اطلاعات دقیق تری از این اشیا به دست دهد.
«یاد یاران» این شماره به فرهاد گرگین پور، موسیقیدان قشقایی اختصاص دارد كه در آبان ماه گذشته در اثر مبتلا شدن به سرطان دارفانی را وداع گفت. بابك خضرائی شرح احوالی كوتاه از او آورده و به برخی فعالیت های موسیقایی او اشاره نموده است.
در بخش «نقد و بررسی» هم ابتدا مقالاتی از آدُلف ژولین منتقد و موسیقی شناس فرانسوی قرن نوزدهم درباره شارل گونو، ربرت شومان، سن سانس و آنتون روبینشتاین ترجمه شده كه نمونه های قابل توجهی از نقد موسیقی قرن نوزدهمی در اروپا را به مخاطبان ارائه می دهد. بخشی از این ترجمه ها نقدـ یادداشت های ربرت شومان اند كه آنها را در سال های آخر عمرش نوشته است. آروین صداقت كیش در مقاله بعدی این بخش، ضمن انتقاد كلی از مسئله ترجمه در ایران، به نقد ترجمه تازه انتشار یافته از كتاب مشهور ماكس وبر با نام «بنیان های عقلانی و اجتماعی موسیقی» می پردازد و با ذكر نمونه های استخراج شده از متن ترجمه، مشكلات و ایرادات آنرا برمی شمرد.
آخرین نقد این بخش به بررسی و نقد كتاب «ردیف دوره عالی استاد علی اكبر شهنازی، با آوانگاری های فرهاد ارژنگی» اختصاص دارد كه چند سال پیش با توضیحات ارشد تهماسبی توسط انتشارات سوره مهر انتشار یافته است.