فاصله تلاش هنرمندان تا وظیفه مسئولان

صد كادو: یادداشت روزسیدمحمد طباطبایی حسینی – كارشناس فرهنگی هنری
۱۰۰ كیلومتر كه از جنوب تهران به سمت غرب كشور حركت كنید، به شهری می رسید با سابقه تاریخی روشن؛ شهری كه بعضی معتقدند مدلول نامش «خرده طلا»ست. شهری كه نامش با انار عجین شده است. ساوه؛ شهری كه بااینكه در نزدیكی پایتخت قرار گرفته اما از نظر امكانات بسیار با آن فاصله دارد. شهری كه هنوز یك سینمای مستقل و تمام وقت ندارد و حالا مدیران ناچار تدبیر كرده اند و تنها سالن آبرومند شهر را تبدیل نموده اند به سینما، آن هم به صورت پاره وقت. روزی جشن است و سینما تعطیل، روز دیگر همایش اداری و سازمانی است و سینما تعطیل و روز پس یا قبل از آن هم…. اما گویا همین هم غنیمت است و بسیار بهتر از نداشتن سینما.
ساوه چیزی بالغ بر ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد و پس از اراك دومین شهر استان مركزی محسوب می شود؛ همان استانی كه وزیران فرهنگ و ارشاد اسلامی تمایلی به سفر به آنجا ندارند گویا و ساوه شهری است كه در طول ۲۰ سال اخیر هیچ كدام از وزیران فرهنگ و ارشاد اسلامی پا در آن نگذاشته اند. از زمین و آسمانش عبور می كنند و به دیگر نقاط می روند اما ساوه را نمی بینند، شاید. سخن كوتاه اگر شود و در یك جمله، خلاصه این است: «ساوه را كسی نمی بیند»؛ كه این البته دلایل گوناگون و گوناگون دارد.
با این همه در طول سه دهه اخیر پیشرفت كیفی هنر در ساوه بااینكه چشمگیر نبوده اما قابل توجه و اعتنا بوده است. هنرمندان شهرستان سخت كوشانه رشته هنری خودرا پیگیری می كنند. نگاه هنرمندان از نگاه تفننی و سرگرمی دور و به نگاه تخصصی و علمی نزدیك شده است. مصداق بارز این ادعا تعداد فارغ التحصیلان تخصصی هنر از میان هنرمندان شهرستان است. در این مسیر البته تاثیر راه اندازی و فعالیت هنرستان هنرهای زیبا را در حدود دو دهه قبل نباید از نظر دور داشت. حالا ساوه در فضای هنری خود با كنشگران و فعالانی همراه می باشد كه نگاه تخصصی شان نسبت به دو دهه قبل بسیار چشمگیرتر است. این روند مثبت اما كمتر متاثر از لطف و عنایت مسئولان و بیشتر به سبب دغدغه مندی و اهتمام و تلاش اهالی هنر بوده است. چه اینكه حدود ۲۰ سال قبل هنرستان با پیگیری هنرمندان پیشكسوت افتتاح شد و سپس آن كه با خانه به دوشی همراه بود با صبر و استقامت هنرجویان جوان و انگیزه آفرینی و امیددهی معلمان (بخوانید هنرمندان پیشكسوت) سر پا ماند. در راه رشد كیفی هنر در ساوه البته نباید اثرگذاری ارتباط هنرمندان ساوجی شناخته شده ای همچون ابوالفضل جلیلی و زنده یاد سید ضیاءالدین دری را نادیده گرفت؛ چه اینكه حضور و فعالیت آنها در شهر ساوه و حضور هنرمندان ساوه ای در آثاری همچون فیلم حافظ و سریال كلاه پهلوی ( هر دو در شهر ساوه تولید شدند ) در احداث انگیزه و امید در بین هنرمندان شهرستان بسیار موثر بوده است. در حوزه هنرهای تجسمی باز ادامه تحصیل دانش آموختگان هنرستان و ارتباط آنها با محافل و مجامع هنری معتبر و انتقال آموخته ها و تجربه به هنرمندان جوان شهرستان در ارتقای كیفی آثار هنری موثر بوده است. از طرف دیگر بازگشت هنرمندان فارغ التحصیل به شهرستان و ماندن در كنار هنرمندان جوان را هم می توان دلیل دیگری در ارتقای كیفی هنر در ساوه ارزیابی كرد. هنرمندانی كه حالا در آموزشگاه های هنری به انتقال دانش و تجربه مشغول هستند.
در كنار ارتقای كیفی هنر در ساوه در دو دهه اخیر كه گذرا به عوامل آن اشاره شد، می توان ادعا نمود كه هنر ساوه بخصوص در حوزه هنرهای نمایشی در یك دهه اخیر بسیار بیشتر دیده شده است. حضور و موفقیت در جشنواره ها در چند سال اخیر، بخصوص حضور یك نمایش از ساوه در بخش مسابقه جشنواره تئاتر فجر برای اولین بار و باز تولید سریال و برنامه های تلویزیونی برای شبكه های سراسری را می توان دو دلیل عمده در بیشتر دیده شدن هنرمندان هنرهای نمایشی ساوه دانست. در این مساله البته نباید فراموش كرد كه آفت جشنواره زدگی و باز سرریز شدن عطش دیده شدن گاهی سبب وارد آمدن زیان بر پیكر نحیف تئاتر در ساوه شده است كه بررسی آن مجالی مجزا می طلبد.
آنچه در بالا آمد، درست یا غلط، محصول تلاش و استقامت هنرمندان ساوجی بوده است. تلاشی كه در فقر امكانات و كمترین حمایت، هنر ساوه را سرپا نگاه داشته است. تلاشی كه حاصلش بعضی امكانات حداقلی است كه گویا مسئولان بدشان نمی آید به نام خود ثبتش كنند اما همه می دانند اگر همت و تلاش هنرمندان نبود حالا مثلا سالن تئاتر شهید چمران هم نبود، فرقی هم نمی كند در چه دوره ای بوده است. فاش اگر بگوییم این است كه ساوه؛ شهری در نزدیكی پایتخت با كمترین امكانات فرهنگی و هنری مواجه می باشد. سالن سینمای تمام وقت و استاندارد ندارد، سالن تئاترش كه با تلاش تئاتری ها بنا شده اطاق نور و صدا ندارد، گالری درست و درمان برای برگزاری نمایشگاه های هنری ندارد، مكانی برای برگزاری نمایشگاه كتاب ندارد، اصلا در سه دهه اخیر هیچ نمایشگاه كتابی كه حداقل ۲۰ ناشر در آن غرفه داشته باشند در ساوه برگزار نشده است و…
با این همه حضور و فعالیت هنرمندان ساوه كم نبوده است؛ میزبانی دو دوره متوالی جشنواره تئاتر استانی، برگزاری چندین دوره جشنواره تئاتر طنز، برگزاری چندین دوره جشنواره تئاتر دفاع مقدس، برگزاری چندین دوره همایش های تئاتر خیابانی، برگزاری جشنواره استانی فیلم كوتاه ۱۰۰، برگزاری فستیوال تعزیه و…
این همه تیتروار گفته شد تا شاید تلنگری باشد به مسئولان شهرستان و باز مسئولان ارشد استان و حتی مسئولان فرهنگی كشور (به ترتیب میزان مسئولیت) تا حمایت كنند از اهل هنرِ این شهر تاریخی و باز توجه نمایند به ارتقای امكانات در حد مقدورات. این همه نوشته شدتا گفته شود اهل هنر ساوه دَه قدم برداشته اند تا بلكه مسئولان یك قدم بردارند.